Υγεία
Ημέρα Παχυσαρκίας & Ημέρα Αυγού
Έως το 2025, 480.000 μαθητές θα είναι παχύσαρκοι ή υπέρβαροι, 18.000 θα έχουν διαταραγμένοι ανοχή στη γλυκόζη και 5.000 μαθητές θα πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη
Πηγή: obesityday.worldobesity.org
Πάμε να δούμε στο κείμενο που ακολουθεί ποια είναι τα νεότερα δεδομένα για την παχυσαρκία στη χώρα μας, που οφείλετε το φαινόμενο αυτό και ποια είναι η καταλληλότερη αντιμετώπιση! Μείνετε μαζί μας…
Σήμερα η παχυσαρκία αποτελεί αναμφίβολα μια παγκόσμια επιδημία από την οποία δε θα μπορούσε να ξεφύγει η χώρα μας. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μελέτης που πραγματοποιήθηκε από την Ελληνική Ιατρική Εταιρεία Παχυσαρκίας το 21,9% των ενηλίκων που συμμετείχαν σε αυτή ήταν παχύσαρκοι και το 57,1% υπέρβαροι.
Τι είναι όμως πραγματικά η παχυσαρκία;
Όταν στον οργανισμό εισάγεται, μέσω της τροφής, ενέργεια σε ποσότητα μεγαλύτερη απ’ όση καταναλώνεται το βάρος αυξάνει. Είναι συνεπώς φανερό ότι η παχυσαρκία οφείλεται στην υπέρμετρη πρόσληψη ενέργειας σε σχέση με την κατανάλωση.
Η πρόσληψη περίσσειας ενέργειας συμβαίνει μόνο κατά τη φάση της εγκατάστασης της παχυσαρκίας. Όταν το άτομο έχει ήδη γίνει παχύσαρκο το μόνο που χρειάζεται για να διατηρήσει το πάχος του είναι η εξισορρόπησή της προσλαμβανόμενης και καταναλωμένης ενέργειας. Για να αδυνατίσει θα πρέπει δηλαδή η κατανάλωση να είναι μεγαλύτερη από την πρόσληψη.
Εν όψει της παγκόσμιας ημέρα κατά της παχυσαρκίας, βρέθηκα στο στούντιο της ραδιοφωνικής εκπομπής του ΑΝΤ1 97,2 Fm, να συζητήσω με τον δημοσιογράφο κ. Γιάννη Ιωάννου για τη «μάστιγα» της εποχής μας, την παχυσαρκία. Ακούστε τη συνέντευξη παρακάτω.
Τι δείχνουν τα δεδομένα για τα ποσοστά παχυσαρκίας στην Ελλάδα;
Από τα δεδομένα που συγκέντρωσε το Ελληνικό Ίδρυμα Καρδιολογίας (ΕΛ.Ι.ΚΑΡ.) σε ένα μεγάλης κλίμακας πρόγραμμα ευαισθητοποίησης του κοινού για τους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου [30.000 άτομα], παρουσιάζεται το 63% των ενηλίκων στην Ελλάδα να είναι υπέρβαροι και το 19% παχύσαρκοι, ενώ περισσότεροι από το 40% του πληθυσμού δεν έχουν εντάξει καμιά φυσική δραστηριότητα στην καθημερινή τους ζωή
Τι συμβαίνει με την παιδική παχυσαρκία;
Ομοίως, η παιδική και η εφηβική παχυσαρκία στη χώρα μας αυξάνονται συνεχώς, σε ποσοστό που αγγίζει το 20,7%. Οι αριθμοί που ακολουθούν στο παρακάτω infographic γίνονται ακόμη πιο ανησυχητικοί.
*στο συγκεκριμένο infographic υπάρχει αριθμητικό σφάλμα στον αριθμό των μαθητών το οποίο έχουμε επισυμάνει και αναμένουμε τη διόρθωσή του.
Ποια είναι τα νεότερα δεδομένα για τους ενήλικες;
Στo infographic που ακολουθεί μπορείτε να δείτε τι συμβαίνει με την παχυσαρκία στους ενήλικες σε ελληνικό επίπεδο. Πιο συγκεκριμένα, έως το 2025 πάνω από 2.4 εκατομμύρια ενήλικες θα είναι παχύσαρκοι, γεγονός που συνοδεύεται από πληθώρα δυσάρεστων συνεπειών για την υγεία όπως φαίνεται παρακάτω.
Ωστόσο, και σε παγκόσμιο επίπεδο οι αριθμοί όπως θα δείτε στη συνέχεια κρουούουν σίγουρα το καμπανάκι του κινδύνου για την υγεία!
Το στίγμα της Παχυσαρκίας
Ο στιγματισμός και οι διακρίσεις προς τα παχύσαρκα άτομα είναι διάχυτα και δημιουργούν πολυάριθμες συνέπειες για την ψυχολογική και σωματική τους υγεία. Οι επιπτώσεις για τη δημόσια υγεία σε μεγάλο βαθμό αγνοούνται. Αντ’ αυτού, τα παχύσαρκα άτομα κατηγορούνται για το βάρος τους, με κοινή αντίληψη ότι ο στιγματισμός για το βάρος είναι δικαιολογημένος και μπορεί να παρακινήσει τα άτομα να υιοθετήσουν πιο υγιεινό τρόπο ζωής. Με βάση τα τρέχοντα ευρήματα, φαίνεται ότι το στίγμα του βάρους δεν είναι ένα ευεργετικό εργαλείο δημόσιας υγείας για τη μείωση της παχυσαρκίας. Αντίθετα, ο στιγματισμός των παχύσαρκων ατόμων απειλεί την υγεία, δημιουργεί ανισότητες υγείας, και υπονομεύει κάθε προσπάθεια για αποτελεσματική παρέμβαση κατά της παχυσαρκίας. Τα ευρήματα των ερευνών υπογραμμίζουν το στίγμα του βάρους, τόσο ως ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης, όσο και ως προτεραιότητα για τη δημόσια υγεία.
Τι ξέρουμε για το σωματικό λίπος;
Το σώμα αποτελείται από διάφορους ιστούς, αλλά στη διάρκεια της ενήλικης ζωής δύο είναι οι ιστοί που προκαλούν σημαντικές αυξομειώσεις στο σωματικό βάρος, ο μυϊκός και ο λιπώδης. Ωστόσο για τις περισσότερες γυναίκες (με εξαίρεση την εγκυμοσύνη) το λίπος μάλλον παρά η μυϊκή μάζα είναι που επηρεάζει περισσότερο το σωματικό βάρος. Για παράδειγμα κορίτσια ηλικίας οκτώ ετών έχουν κατά μέσο όρο 18% λίπος, στην ηλικία των 17 ετών το λίπος φτάνει τα 25% και μπορεί να αυξηθεί κι άλλο κατά την ηλικία των 20 ετών. Μεταξύ της ηλικίας 30 – 60 το ποσοστό λίπους σε αγύμναστες γυναίκες αυξάνει σταθερά με μέσο όρο αύξησης 1,5 – 2% ανά δεκαετία.
Σε ποιες κατηγορίες διακρίνεται;
Το σωματικό λίπος διακρίνεται σε δύο κατηγορίες, το δομικό και το αποταμιευτικό.
Δομικό λίπος
Το δομικό λίπος είναι συστατικό της μυελίνης που μονώνει τα νεύρα, και “υλικό συσκευασίας” ζωτικών οργάνων π.χ. ενδοφθαλμικό λίπος. Αποτελεί το 10% του σωματικού βάρους στη γυναίκα και το 3% στον άνδρα. Αυτό το λίπος είναι απαραίτητο για τη φυσιολογική ορμονική και αναπαραγωγική λειτουργία.
Αποταμιευτικό λίπος
Το αποταμιευτικό λίπος (λιπώδης ιστός), αποτελεί πηγή ενέργειας για το ανθρώπινο οργανισμό. Το σώμα έχει επαρκή αποθέματα ενέργειας από λίπος για να διατηρηθεί ζωντανό επί πολλές εβδομάδες.
Το λίπος αποθηκεύεται στα λιποκύτταρα. Τα λιποκύτταρα σχηματίζουν ένα ελαστικό ενεργειακό απόθεμα, το οποίο μπορεί τόσο να διευρύνεται όσο και να μικραίνει. Το απόθεμα λίπους είναι δυνατόν να διευρυνθεί με δυο τρόπους: Είτε μέσω αύξησης του μεγέθους των λιποκυττάρων ή με αύξηση του αριθμού τους. Ο μέσος άνθρωπος έχει αριθμό λιποκυττάρων που ξεκινάει από 2×1010 και είναι δυνατόν να φτάσει μέχρι 16×1010. Επομένως, υπάρχει τεράστια ελαστικότητα για διεύρυνση του αποθέματος λίπους.
Όταν υπάρχει θετικό ενεργειακό ισοζύγιο, το μέγεθος των λιποκυττάρων αυξάνεται μέχρι να φτάσει το μέγεθος 1μg. Από το σημείο αυτό και μετά, τα κύτταρα δεν είναι δυνατόν να μεγαλώσουν άλλο (υπερτροφία). Έτσι, εάν το θετικό ενεργειακό ισοζύγιο συνεχιστεί, ο αριθμός των λιποκυττάρων ξεκινά να αυξάνεται και μπορεί να μεγαλώνει ατελείωτα (υπερπλασία) εάν η θερμιδική πρόσληψη παραμείνει υψηλή.
Από την στιγμή, που τα λιποκύτταρα θα σχηματιστούν, είναι πολύ δύσκολο κάποιος να απαλλαγεί από αυτά. Ο αριθμός τους συνεχίζεται να παραμένει ο ίδιος ακόμη και εάν υπάρξει απώλεια βάρους. Η επίδραση της απώλειας βάρους επιδρά μόνο στο μέγεθος των λιποκυττάρων, το οποίο σταδιακά μειώνεται, και κάποια στιγμή φτάνει στο φυσιολογικό μέγεθος.
Τι διακρίνουν οι ερευνητές;
Οι ερευνητές πλέον διακρίνουν την παχυσαρκία ανάλογα εάν υπάρχει υπερτροφία ή υπερπλασία των λιποκυττάρων. Η υπερπλασία δεν είναι δυνατόν να υπάρξει εάν πρώτα δεν έχει προηγηθεί η υπερτροφία των λιποκυττάρων. Αυτός ο διαχωρισμός έχει προγνωστική σημασία για την θεραπεία της παχυσαρκίας. Η υπερτροφική παχυσαρκία, σύμφωνα με νεότερες έρευνες, φαίνεται να αντιμετωπίζεται πολύ πιο αποτελεσματικά σε σχέση με την παχυσαρκία που συνδέεται με υπερπλασία των λιποκυττάρων.
Ποιο είναι όμως το επιθυμητό ποσοστό σωματικού λίπους;
Δεν είναι δυνατόν να το προσδιορίσουμε με ακριβή τιμή γιατί εξαρτάται από πολλούς παράγοντες: φύλο, σωματότυπο, είδος άσκησης που πραγματοποιεί ένα άτομο.
Πού οφείλεται το φαινόμενο της παχυσαρκίας;
Η παχυσαρκία είναι μια πολυπαραγοντική νόσος στην οποία μπορεί να εμπλέκονται περιβαλλοντικά αίτια όπως ο σύγχρονος τρόπος ζωής, ψυχολογικά αίτια όπως το συναισθηματικό φαγητό, ορμονικά αίτια όπως διαταραχές στη λειτουργία του θυρεοειδή, ακόμη και κληρονομικότητα. Ωστόσο, ακόμη κι αν όλοι οι παραπάνω λόγοι συνυπάρχουν, ένα είναι το σίγουρο…
Η παχυσαρκία δε μπορεί να εμφανιστεί παρά μόνο εάν υπάρχουν λανθασμένες διατροφικές συνήθειες σε συνδυασμό με έναν καθιστικό τρόπο ζωής
Έτσι, η κύρια αιτία της παχυσαρκίας είναι το ενεργειακό ισοζύγιο.
Τι εννοώ με αυτό;
Όταν οι θερμίδες δηλαδή που προσλαμβάνουμε μέσω της τροφής είναι περισσότερες από αυτές που καταναλώνουμε τότε το σωματικό βάρος αρχίζει και αυξάνεται κι αν αυτό συμβαίνει παρατεταμένα μπορεί να οδηγήσει σε υπερβάλλον βάρος και παχυσαρκία.
Ποια είναι η λύση στην παχυσαρκία;
Για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας η λύση βρίσκεται στην αλλαγή της διατροφικής συμπεριφοράς και στην αύξηση της σωματικής δραστηριότητας.
Μερικές συστάσεις που μπορούν να βοηθήσουν στη δίαιτα
Διαιτητική αντιμετώπιση για την απώλεια βάρους
Η πράξη δείχνει ότι η δραστική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας είναι υπόθεση δίαιτας. Όλες οι άλλες μέθοδοι (χειρουργική, φάρμακα, ασκήσεις κ.λπ.) αποβλέπουν στο να δημιουργήσουν αρνητικό θερμιδικό ισοζύγιο. Εξάλλου το παχύσαρκο άτομο πολύ πιο εύκολα δέχεται μια υποθερμιδική δίαιτα παρά ένα πρόγραμμα βαριάς σωματικής άσκησης, όπου τα αποτελέσματα είναι πολύ αμφίβολα αν η άσκηση δεν συνδυάζεται με αντίστοιχα μειωμένη πρόσληψη θερμίδων.
Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι οι παχύσαρκοι προσλαμβάνουν περισσότερες θερμίδες απ’ τα φυσιολογικά στο βάρος άτομα, αν και οι περισσότεροι υπερσιτίζονται. Αν ορισμένοι παχύσαρκοι υποστηρίζουν ότι τρώνε λίγο και παχαίνουν σε σύγκριση με άλλους, αυτό εν μέρει είναι αληθινό. Αυτό που πρέπει να καταλάβουν είναι ότι προσλαμβάνουν περισσότερες θερμίδες από εκείνες που χρειάζονται. Επομένως για να μειώσουν το βάρος τους θα πρέπει να ακολουθήσουν μία δίαιτα υποθερμιδική.
Ζυγίστε τις τροφές
Θα πρέπει να ζυγίζουν ή να χρησιμοποιηθούν “μεζούρες” για τις τροφές έτσι ώστε να μάθουν να υπολογίζουν το μέγεθος της μερίδας.
Αυξήστε την πρόσληψη φυτικών ινών
Οι τροφές που περιέχουν σύνθετες φυτικές ίνες απαιτούν περισσότερο χρόνο για να καταναλωθούν από τις τροφές που περιέχουν απλές φυτικές ίνες και ο κορεσμός (πληρότητα ή ικανοποίηση) επιτυγχάνεται με λιγότερες θερμίδες όταν κανείς καταναλώνει τροφές με σύνθετες φυτικές ίνες.
Αποφύγετε τα λιπαρά τρόφιμα
Ελαττώνουμε την κατανάλωση λιπαρών τροφών, οι οποίες αποτελούν την πλέον συγκεντρωμένη πηγή θερμίδων. Επιλέγουμε άπαχο κρέας ή πουλερικά χωρίς πέτσα και δεν τρώμε περισσότερο από 180 gr. ημερησίως. Χρησιμοποιούμε μπαχαρικά, καρυκεύματα, χυμό λεμόνι ή άλλα πρόσθετα χαμηλών θερμίδων παρά βούτυρο, ζωικό λίπος. Επιλέγουμε άπαχο γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά. Περιορίζουμε την κατανάλωση φαγητών με κορεσμένο λίπος, όπως οι λουκουμάδες, το φύλλο της πίτας, τα κρουασάν, τα μπισκότα και άλλα αρτοσκευάσματα. Επιλέγουμε φρέσκα φρούτα ή μπισκότα με χαμηλά λιπαρά παρά παγωτό, κέικ, πίτες ή μπισκότα με πολλά λιπαρά. Αντικαθιστούμε στο ζωικό βούτυρο με τη φυτική μαργαρίνη τύπου soft.
Υιοθετείστε μια ισορροπημένη διατροφή
Η διατροφή σας πρέπει να είναι βασισμένη στις αρχές της μεσογειακής διατροφής, πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς, όσπρια και ελαιόλαδο. Αποφύγετε, τις δίαιτες «express» στις οποίες η θεαματική απώλεια βάρους προέρχεται κυρίως από απώλεια μυϊκού ιστού και συνοδεύεται από θεαματική επαναπρόσληψη του βάρους σε σύντομο χρονικό διάστημα και μείωση του μεταβολισμού. Ακολουθώντας μια σωστή και ισορροπημένη διατροφή δίνετε εσείς το παράδειγμα στα παιδιά σας και τους δείχνετε το δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουν.
Βάλτε τη φυσική δραστηριότητα στη ζωή σας
Εντάξτε αρχικά 10 -20 λεπτά μέτριας έντασης αερόβια δραστηριότητα την ημέρα και σταδιακά αυξήστε το χρόνο στα 45 λεπτά ημερησίως για τουλάχιστον 5 μέρες την εβδομάδα. Το περπάτημα αποτελεί μια εξαιρετική επιλογή για να ξεκινήσετε! Ενθαρρύνετε τα παιδιά να σας ακολουθήσουν και να συμμετέχουν σε αθλητικές δραστηριότητες. Βάλτε τα αθλητικά σας σήμερα κιόλας!
Για τους αρμόδιους επιστήμονες υγείας
Πώς μπορούμε να μειώσουμε το σωματικό λίπος έτσι ώστε να έχουμε απώλεια βάρους;
Τα παρακάτω σημεία μας βοηθούν στη μείωση του σωματικού λίπους υγιεινά και με ασφάλεια.
- Καθορισμός στόχων: Θέτουμε ένα ρεαλιστικό στόχο που είναι εφικτός. Κάνουμε μετρήσεις πάχους των δερματοπτυχών και μετρήσεις περιφερειών σε συγκεκριμένες θέσεις.
- Εκτιμάμε τις θερμίδες που παίρνουμε.
- Δεν τρώμε λιγότερο από το Β.Μ.R.
- Η ενεργειακή πρόσληψη θα πρέπει να καλύπτει τουλάχιστον την ενεργειακή δαπάνη του οργανισμού για να επιβιώσει.
- Διατηρούμε υψηλό το ποσοστό κατανάλωσης των υδατανθράκων.
- Μειώνουμε το λίπος αλλά δεν το αποφεύγουμε τελείως.
- Καταναλώνουμε συχνά και τακτικά γεύματα και σνακ.
Οι στόχοι της διατροφικής φροντίδας για την απώλεια λίπους
- Να ελαττωθεί το λίπος του σώματος ώστε να επιτευχθεί ένα βάρος κοντά στο 20% του ιδανικού.
- Να αναπτυχθούν πιο υγιεινές συνθήκες διατροφής.
- Να προληφθεί απώλεια μυϊκής μάζας (LMB) κατά την ελάττωση του σωματικού βάρους.
- Να διατηρηθεί το μειωμένο βάρος του σώματος.
Οι συνιστώμενες δίαιτες πρέπει να περιέχουν όλα τα θρεπτικά συστατικά και να είναι εφαρμόσιμες ξεχωριστά για κάθε περιστατικό. Ούτε η νηστεία, ούτε οι “εύκολες μέθοδοι δίαιτας” δεν δίνουν τα επιθυμητά αποτελέσματα για την απώλεια του λίπους του σώματος. Οι σύγχρονες έρευνες δείχνουν ότι οι δίαιτες για απώλεια βάρους για να είναι ασφαλείς, ουσιαστικές και πραγματικές ως προς το αποτέλεσμα πρέπει:
- Να είναι χαμηλές σε θερμίδες αλλά να περιέχουν όλα τα θρεπτικά συστατικά για την σωστή λειτουργία του οργανισμού.
- Να αποτελούνται από μεγάλες ποικιλίες τροφίμων, κάθε προτίμησης, και να βοηθήσουν την τάση πείνας ανάμεσα στα γεύματα.
- Να είναι προσαρμοσμένες στο ρυθμό της ζωής του πελάτη / ασθενή, για να υπάρχει εύκολη πρόσληψη τόσο στο σπίτι όσο και εκτός σπιτιού.
- Να είναι υπολογισμένες προς μια φυσιολογική απώλεια βάρους, 900 – 1000 gr. / εβδομάδα.
- Να είναι δίαιτες μακροπρόθεσμες (εφόσον εκπληρώνει τα πρώτα 3 παραπάνω στάδια) και να συνεχίζονται και όταν φτάσουμε στο επιθυμητό βάρος.
Αντιμετώπιση της παχυσαρκίας σε παγκόσμιο επίπεδο
Ευρώπη
Η αντιμετώπιση του προβλήματος σε παγκόσμια βάση έχει μεταφερθεί σε πολιτικό επίπεδο. Δύο συναντήσεις διοργανώθηκαν το Μάιο 2006 από την Τοπική Υπηρεσία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) στην Ευρώπη παρείχαν την ευκαιρία στα αρμόδια άτομα που λαμβάνουν πολιτικές αποφάσεις από διάφορους τομείς των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων (υγεία, αθλητισμός, μεταφορές, πολεοδομία, εκπαίδευση, αναψυχή, γεωργία και εμπόριο) να συζητήσουν τους ρόλους τους στην καταπολέμηση της παχυσαρκίας μέσω της προώθησης της σωματικής δραστηριότητας για την ενίσχυση της υγείας και μέσω της αναγνώρισης εναλλακτικών πολιτικών επιλογών για το εμπόριο και τη γεωργία. Σκοπός είναι η διατύπωση συστάσεων που ελπίζεται ότι οι χώρες-μέλη του Π.Ο.Υ. θα υιοθετήσουν σε έναν ευρωπαϊκό κανονισμό που θα προσφέρει πολιτική καθοδήγηση και θα παρέχει ένα στρατηγικό πλαίσιο εργασίας για την ενίσχυση της δράσης για την καταπολέμηση της παχυσαρκίας.
Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (Η.Π.Α.) συμφωνήθηκε η απομάκρυνση των ανθρακούχων αναψυκτικών που περιέχουν γλυκαντικές ουσίες από το 75% των σχολείων έως το 2008 και από το σύνολο των σχολείων έως το 2009. Σε αυτή την απόφαση μεσολάβησε ο πρώην Πρόεδρος των Η.Π.Α. Μπιλ Κλίντον.
Νέα Ζηλανδία
Στη Νέα Ζηλανδία, ο Υπουργός Υγείας, Pete Hodgson, ετοιμάζει την ατζέντα για την καταπολέμηση της παχυσαρκίας όχι μόνο στη χώρα του αλλά σε παγκόσμια κλίμακα. Ήδη έχει ανακοινώσει ότι το 2007 θα αποτελέσει πρώτη του προτεραιότητα η προσπάθεια για την καταπολέμηση χρόνιων νόσων, και ιδιαίτερα της παχυσαρκίας. Η εφαρμογή της απομάκρυνσης των ανθρακούχων αναψυκτικών από τα σχολεία είναι μια από τις κύριες επιδιώξεις και στην Νέα Ζηλανδία.
Ηνωμένο Βασίλειο
Οι ιατροί, στο Ηνωμένο Βασίλειο, εξέδωσαν καινούργιες κατευθυντήριες οδηγίες σχετικά με το πώς θα πρέπει να παρέχονται συμβουλές σε ασθενείς ώστε να χάσουν βάρος και να ασκούνται περισσότερο.
Αυστρία
Στην Αυστρία, προτείνεται η επιχορήγηση της εγγραφής σε γυμναστήριο ή αθλητική λέσχη για τα άτομα που καλύπτονται από το κρατικό σύστημα ασφάλισης υγείας. Η πρόληψη της παχυσαρκίας είναι δυνατή μόνο εφόσον πραγματοποιηθούν θεμελιώδεις μεταβολές σε όλο το κοινωνικό φάσμα.
Η παραγωγή και διαθεσιμότητα φθηνών υγιεινών τροφών, ο πολεοδομικός σχεδιασμός ώστε να υπάρχουν ασφαλείς χώροι πρασίνου για βάδιση, ποδηλασία ή παιχνίδι, η ένταξη της διατροφικής εκπαίδευσης και θεραπείας στις δαπάνες των ασφαλιστικών ταμείων, η εκπαίδευση σχετικά με τη διατροφή που θα πρέπει να ξεκινάει από τα σχολεία και υιοθέτηση ενός παγκόσμιου κώδικα για την προώθηση μόνο υγιεινών τροφών και ροφημάτων σε παιδιά, είναι ορισμένοι από τους στόχους που πρέπει να τεθούν σε παγκόσμια βάση ώστε να αντιμετωπιστεί μακροπρόθεσμα το πρόβλημα της παχυσαρκίας. Αλλά και της νοσηρότητας που συνεπάγεται αυτή και κατά συνέπεια της αύξησης της δαπάνης των ασφαλιστικών ταμείων για την κάλυψη των νέων φαρμακευτικών και άλλων αναγκών των ασφαλισμένων.
Σύστημα υγείας και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας
Εντούτοις, κανένα σύστημα υγείας δεν έχει ακόμη κατορθώσει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της παχυσαρκίας και καμία κοινωνία δεν έχει αναπτύξει μία αποτελεσματική στρατηγική για την πρόληψη της. Και αυτό επειδή δεν υπήρξε ποτέ συντονισμένη προσπάθεια όλων των αρμόδιων φορέων, αλλά μεμονωμένες ενέργειες που δεν μπόρεσαν να σταθούν απέναντι στις τεράστιες διαφημιστικές καμπάνιες πολυεθνικών εταιρειών. Η απάντηση σε αυτό το πρόβλημα θα πρέπει να δοθεί σε δύο επίπεδα.
- Το πρώτο επίπεδο πρέπει να αφορά την ουσιαστική κυβερνητική καθοδήγηση, έτσι ώστε να μπορέσουν να ευοδωθούν οι απαραίτητες πολιτικές μεταβολές – με νομοθετικές ρυθμίσεις – μέσω συνεργασιών των κυβερνητικών φορέων με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τη βιομηχανία τροφίμων, καθώς και τους τομείς λιανικής πώλησης και αναψυχής.
- Το δεύτερο επίπεδο αφορά την οικογένεια, κύτταρο της κοινωνίας, όπου οι γονείς κατάλληλα εκπαιδευμένοι να μπορούν να δώσουν στα παιδιά τους την κατάλληλη καθοδήγηση. Μόνο τότε, θα μπορούμε να αναμένουμε ορατή πρόοδο στη μείωση της παχυσαρκίας και στον περιορισμό της επιδημίας.
Περιπτώσεις μείωσης σωματικού βάρους
Η ελάττωση σωματικού βάρους που παρατηρείται στις πρώτες ημέρες μιας δίαιτας αδυνατίσματος οφείλεται κατά το μεγαλύτερο ποσοστό σε απώλεια νερού και γλυκογόνου. Με την πάροδο του χρόνου όμως το μεγαλύτερο ποσοστό του σωματικού βάρους που χάνεται προέρχεται από το αποθηκευμένο λίπος. Επίσης στην περιορισμένη θερμιδική πρόσληψη δεν πρέπει να μειώνεται η πρόσληψη των υγρών, γιατί κάτι τέτοιο θα έχει σαν αποτέλεσμα το χάσιμο περισσότερου νερού, όχι όμως και σωματικού λίπους.
Η γρήγορη απώλεια σωματικού βάρους μέσα από κάποια δίαιτα έχει το μειονέκτημα ότι δεν οφείλεται μόνο σε απώλεια σωματικού λίπους αλλά και σε απώλεια άλιπου ιστού (μυϊκή μάζα, γλυκογόνου, ανόργανων ουσιών, νερού κ.λ.π.). Έρευνες αποδεικνύουν καθημερινά ότι η απώλεια βάρους είναι πιο αποτελεσματική και πιο ακίνδυνη όταν συνδυάζεται η άσκηση με μια κατάλληλη διατροφή.
Η απώλεια του άλιπου ιστού, ανάλογα με την δίαιτα και τη διάρκεια της μπορεί να κυμαίνεται από 35 – 45% με άμεσες καταστροφικές επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου
Συμπερασματικά
Η παχυσαρκία αποτελεί το έδαφος για την ανάπτυξη μίας πληθώρας κινδύνων για την υγεία! Η σωστή διατροφή και η άσκηση αποτελούν το μυστικό της επιτυχίας. Ενημερωθείτε και απευθυνθείτε στους ειδικούς για να σας καθοδηγήσουν. Μικρές αλλαγές στην καθημερινότητα οδηγούν σε μεγάλα αποτελέσματα! Η κατάλληλη ώρα για αλλαγή είναι τώρα…
Για περισσότερες πληροφορίες:
Υγεία
Βαριατρική: Η λύση στην παχυσαρκία
Η τελευταία λέξη της ιατρικής για την αντιμετώπιση της νοσογόνου παχυσαρκίας ακούει στο όνομα βαριατρική και μεταβολική χειρουργική, τον νέο κλάδο που έχει ως στόχο να επαναφέρει οριστικά το βάρος του ασθενούς σε φυσιολογικά επίπεδα.
Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι η νοσογόνος παχυσαρκία προκαλεί μια σειρά ασθενειών όπως διαβήτη, αρτηριακή υπέρταση, μεταβολικό σύνδρομο, καρδιαγγειακή νόσο, σύνδρομο (αποφρακτικής) άπνοιας ύπνου, χολολιθίαση, γυναικεία υπογονιμότητα και διαταραχές του κύκλου, στυτική δυσλειτουργία, μη αλκοολική λιπώδη διήθηση του ήπατος, οστεοαρθρίτιδα, ακράτεια ούρων και άλλες.
Όλες αυτές οι νόσοι επιβαρύνουν τη σωματική και ψυχική υγεία και οδηγούν σε μείωση του προσδόκιμου ζωής του ατόμου που πάσχει από νοσογόνο παχυσαρκία.
Η βαριατρική χειρουργική επιτρέπει στον ασθενή μία φυσιολογική και όμορφη ζωή, όπως την είχε οραματιστεί και το σημαντικότερο, ανοίγει τον δρόμο για τη μακροζωία.
Πότε η βαριατρική χειρουργική είναι η κατάλληλη επιλογή για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας;
Η βαριατρική χειρουργική ενδείκνυται σε ασθενείς οι οποίοι έχουν προσπαθήσει επανειλημμένα και σε βάθος χρόνου να χάσουν τα περιττά κιλά τους με διάφορους τρόπους όπως δίαιτες, φάρμακα, ψυχολογικές συνεδρίες, άσκηση, ωστόσο δεν είχαν αποτέλεσμα.
Η βασική προϋπόθεση για να υποβληθεί ένας παχύσαρκος σε βαριατρική επέμβαση είναι να έχει Δείκτη Μάζας Σώματος άνω του 30.
Μία ανησυχητική τάση που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια είναι ότι η παχυσαρκία αυξάνεται στους νεαρούς ενήλικες, γεγονός που επιδεινώνει ραγδαία την υγεία τους και δυσκολεύει τη ζωή τους κοινωνικά και εργασιακά.
Τα βήματα πριν τη βαριατρική επέμβαση
Οι υποψήφιοι ασθενείς πρέπει να έχουν περάσει από συγκεκριμένο προεγχειρητικό έλεγχο μέσω της βαριατρικής ομάδας, η οποία περιλαμβάνει συνάντηση και λήψη ολοκληρωμένου ιστορικού από τον χειρουργό, συνάντηση με τον παθολόγο, επαναληπτικές συνεδρίες με το διαιτολόγο, ενδεχομένως και με τον ψυχολόγο, όπως και με προπονητή / εργοθεραπευτή / φυσιοθεραπευτή. Επίσης, απαραίτητη προεγχειρητικά είναι και η γαστροσκόπηση.
Τα παραπάνω βήματα προετοιμάζουν τον ασθενή για τη βαριατρική επέμβαση, η οποία αποτελεί το «κλειδί» για να μπορέσει να «ανοίξει» την πόρτα της νέας του ζωής. Η συμμετοχή και η προσπάθεια του ασθενούς είναι απαραίτητη για να στεφθεί με επιτυχία το εγχείρημα, το οποίο αποτελεί επένδυση ζωής που θα συμβάλλει στην αναβάθμιση της ψυχολογικής και σωματικής υγείας του.
Η φάση της αποκατάστασης μετά τη βαριατρική επέμβαση
Οι βαριατρικές και μεταβολικές επεμβάσεις πραγματοποιούνται πλέον λαπαροσκοπικά, δηλαδή με μια ελάχιστα επεμβατική τεχνική, εξασφαλίζοντας γρήγορη ανάνηψη και επιστροφή στην καθημερινότητα.
Μόνο τις πρώτες ημέρες μετά την επέμβαση χορηγείται παρακεταμόλη για τον πόνο και σπανιότερα οπιοειδή. Επίσης, είναι απαραίτητα τα συμπληρώματα (σίδηρος, βιταμίνη Β12, ασβέστιο, βιταμίνη D και μια πολυβιταμίνη) έτσι ώστε να αποφευχθούν τυχόν ελλείψεις.
Η παρακολούθηση του ασθενούς και οι αιμοληψίες επιβάλλονται και είναι πιο τακτικές κατά το πρώτο έτος, ενώ έπειτα πραγματοποιούνται μια φορά ετησίως, για να διαπιστωθεί ότι ο ασθενής παραμένει σε καλό δρόμο. Περιστασιακά μπορεί να εμφανιστεί δυσφαγία, η οποία όμως είναι παροδική και εξαρτάται από τις διατροφικές συνήθειες.
Πρέπει να σημειωθεί ότι τυχόν χειρουργικές επιπλοκές εμφανίζονται σπανίως, ιδίως εάν ο ασθενής έχει εμπιστευθεί τον εαυτό του σε έμπειρο χειρουργό.
Ένα άλλο βασικό κομμάτι της μετεγχειρητικής αποκατάστασης είναι η υιοθέτηση ενός συγκεκριμένου διαιτολογίου για 3 εβδομάδες. Ειδικότερα, την πρώτη εβδομάδα δίνονται συστάσεις για δίαιτα με υγρά, τη δεύτερη και τρίτη εβδομάδα καταναλώνεται πολτοποιημένη τροφή και από την τέταρτη εβδομάδα ο ασθενής μπορεί να αρχίσει κανονικά την κατανάλωση τροφών, τις οποίες καλό είναι να μασάει πολύ καλά.
Σε καθημερινή βάση ο ασθενής χρειάζεται να καταναλώνει 5-6 γεύματα, μετρίου μεγέθους αλλά πλούσια σε διατροφική αξία. Επιπλέον, είναι απαραίτητη η σωματική άσκηση σε αυξανόμενους ρυθμούς παράλληλα με την απώλεια βάρους.
Η αξία της βαριατρικής χειρουργικής
Η βαριατρική χειρουργική είναι αποτέλεσμα της ερευνητικής και χειρουργικής δραστηριότητας και αποτέλεσε επανάσταση στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας εκτοπίζοντας επεμβάσεις όπως όπως η εντερο-εντερική παράκαμψη στο λεπτό έντερο και ο γαστρικός δακτύλιος οι οποίες σήμερα έχουν εκλείψει καθότι θεωρούνται παρωχημένες.
Οι νέες μέθοδοι που υπάρχουν σήμερα στο προσκήνιο εμφανίζουν σπανίως επιπλοκές και διασφαλίζουν καλύτερα αποτελέσματα και ποιότητα ζωής.
Η έρευνα στη βαριατρική και μεταβολική χειρουργική συνεχίζεται ταυτόχρονα με την εξέλιξη στις διάφορες φαρμακευτικές αγωγές οι οποίες έχουν επικουρικό ρόλο στις καινούργιες μεθόδους.
Η βαριατρική μας ομάδα, τηρώντας τα διεθνή πρωτόκολλα, επιλέγει την κατάλληλη βαριατρική επέμβαση για κάθε ασθενή, ανάλογα με την ανατομία και τις διατροφικές του συνήθειες, μεγιστοποιώντας έτσι τα αποτελέσματα και τα οφέλη.
Σήμερα, κάθε άνθρωπος μπορεί να απαλλαγεί από τη νοσογόνο παχυσαρκία, αρκεί να εμπιστευθεί έναν έμπειρο και κατάλληλα εκπαιδευμένο χειρουργό, ώστε τελικά να ανακτήσει την αυτοπεποίθησή του, την αισιοδοξία του και να μπορεί να απολαύσει τη ζωή του.
Ο Θάνος Κακουλίδης έχει διενεργήσει περισσότερες από 3.000 επεμβάσεις βαριατρικής (γαστρικό μανίκι και γαστρικό bypass), έχοντας ειδικευθεί από το 2006 στη βαριατρική και λαπαροσκοπική χειρουργική δίπλα στον Dr. Dag Arvidsson, τον καινοτόμο χειρουργό που εισήγαγε και εξέλιξε τη λαπαροσκοπική τεχνική στη Σκανδιναβία. Ήδη από το 2006, μαζί με τον Dr. Arvidsson, ήταν οι πρώτοι που εφήρμοσαν με μεγάλη επιτυχία την επέμβαση γαστρικό μανίκι (sleeve gastrectomy, ή επιμήκης γαστρεκτομή) στη Σκανδιναβία, καθώς επίσης και βαριατρικές επεμβάσεις για Δείκτη Μάζας Σώματος 30-35 (νοσογόνος παχυσαρκία τύπου Ι).
Θάνος Κακουλίδης, M.D., Med. Lic.
Χειρουργός ειδικευθείς στη Βαριατρική & Λαπαροσκοπική Χειρουργική
Υγεία
Πώς να ξεκινήσετε ένα νέο πρόγραμμα άσκησης
Τα Curves προτείνουν:
Πώς να ξεκινήσετε ένα νέο πρόγραμμα άσκησης
Όταν πρόκειται να κάνετε ένα πρόγραμμα άσκησης να δουλέψει για εσάς, το κλειδί είναι η συνέπεια.
Πρέπει να επιλέξετε μια ρουτίνα γυμναστικής και ένα πρόγραμμα που μπορείτε να τηρήσετε
μακροπρόθεσμα. Θα χρειαστεί να κάνετε αλλαγές στον τρέχοντα τρόπο ζωής σας για να διασφαλίσετε ότι θα παραμείνετε συνεπείς στην άσκηση και το πρόγραμμα υγιεινής διατροφής σας. Αλλαγές σαν αυτές μπορεί να φαίνονται τρομακτικές—ειδικά αν είστε πολυάσχολη μητέρα με ήδη σφιχτό πρόγραμμα. Όμως, τα αποτελέσματα θα αξίζουν τον κόπο. Υπάρχουν τόσα πολλά σωματικά και ψυχικά οφέλη από την άσκηση που θα αρχίσετε να τα παρατηρείτε σχεδόν αμέσως. Με τα οφέλη της άσκησης κατά νου, εδώ είναι μερικοί τρόποι για να ενσωματώσετε μια νέα προπόνηση για ολόκληρο του σώμα στην εβδομαδιαία ρουτίνα σας.
Προγραμματίστε το ημερολόγιό σας
Κλείστε ραντεβού με τον εαυτό σας για να ολοκληρώσετε τη νέα σας ρουτίνα άσκησης και τις
προπονήσεις τουλάχιστον μία εβδομάδα νωρίτερα. Κλείνοντας τον εαυτό σας για 30 λεπτά προπόνησης
ολόκληρου του σώματος (σαν να είχατε ένα ραντεβού που δεν μπορείτε να ακυρώσετε) θα σας βοηθήσει να κάνετε αυτή τη νέα ρουτίνα συνήθεια γρήγορα. Αυτός είναι ο λόγος που τα Curves είναι ιδανικά για πολυάσχολες γυναίκες – οι προπονήσεις μας για ολόκληρο το σώμα διαρκούν μόλις 30 λεπτά και γυμνάζουν όλες τις κύριες μυϊκές ομάδες. Βρείτε ένα Curves κοντά στο σπίτι ή τη δουλειά σας για να κάνετε τις προπονήσεις πιο βολικές για εσάς.
Αποκτήστε τον κατάλληλο εξοπλισμό
Όταν ξεκινάτε ένα νέο πρόγραμμα άσκησης, είναι σημαντικό να βεβαιωθείτε ότι δεν δημιουργείτε
συνθήκες για τραυματισμούς και πόνο. Ακόμα και απλά πράγματα όπως το να φοράτε το λάθος είδος
αθλητικών παπουτσιών ή να επιλέγετε ρούχα που είναι πολύ στενά μπορεί να κάνουν δύσκολη την
προπόνηση και να σας εμποδίσουν να απολαύσετε τα οφέλη της άσκησης. Για να προστατευτείτε,
αφιερώστε χρόνο για να αγοράσετε τα σωστά είδη παπουτσιών, αθλητικών ρούχων και οποιωνδήποτε
αξεσουάρ χρειάζεστε για να κάνετε την προπόνηση ολόκληρου του σώματος με καλή υποστήριξη και
σωστή τεχνική.
Θέστε ρεαλιστικούς στόχους
Να είστε ρεαλίστριες σχετικά με το πόσο βάρος θέλετε να χάσετε, τι νούμερο ρούχα θέλετε να φοράτε ή
το επίπεδο ενέργειας που θέλετε να έχετε με αυτή τη νέα ρουτίνα προπόνησης ολόκληρου του σώματος. Ξεκινήστε αργά και παρακολουθήστε τα αποτελέσματά σας. Εάν νομίζετε ότι μπορείτε να πιέσετε περισσότερο τον εαυτό σας μετά από μερικές εβδομάδες, αυξήστε την ένταση της προπόνησης και συνεχίστε να γυμνάζεστε σύμφωνα με το πρόγραμμά σας. Η θέσπιση στόχων που είναι πολύ μακριά από την πραγματικότητα μπορεί να είναι απογοητευτική, οπότε θέστε μικρούς, εφικτούς στόχους και
προχωρήστε από εκεί.
Προγραμματίστε ημέρα ξεκούρασης
Αποφύγετε την εξάντληση από την προπόνηση όταν ξεκινάτε μια νέα προπόνηση ολόκληρου του
σώματος δίνοντας στον εαυτό σας αρκετό χρόνο για ξεκούραση. Αν το σώμα και το μυαλό σας δεν έχουν
την ευκαιρία να ξεκουραστούν και να ανακάμψουν από τη νέα ρουτίνα, όχι μόνο δεν θα αποκομίσετε τα
μέγιστα σωματικά και ψυχικά οφέλη της άσκησης, αλλά μπορεί να τραυματιστείτε. Αναγνωρίστε τα όριά
σας και προγραμματίστε το να γυμνάζεστε μόνο 3 μέρες την εβδομάδα αν μόλις ξεκινάτε. Αν είστε ήδη
πολύ δραστήριες, προγραμματίστε τουλάχιστον μία ολόκληρη ημέρα ξεκούρασης ώστε το σώμα σας να
μπορέσει να αναρρώσει.
Ακολουθήστε ένα υγιεινό πρόγραμμα διατροφής
Φροντίστε να τρώτε μια ποικιλία υγιεινών, ενεργειακών τροφών που υποστηρίζουν τη ρουτίνα
προπόνησής σας. Η μείωση υπερβολικών θερμίδων μπορεί να είναι επικίνδυνη και ίσως εμποδίσει να
αποκομίσετε τα μέγιστα από τις προπονήσεις ολόκληρου του σώματος. Σκεφτείτε να ρωτήσετε τον
προπονητή σας για το Πρόγραμμα Διατροφής Curves για να βεβαιωθείτε ότι η διατροφή σας υποστηρίζει τους νέους στόχους σας. Η προπόνηση γυναικών στα Curves είναι βολική, συνδυάζοντας ενδυνάμωση, καρδιοαναπνευστική άσκηση και διατάσεις – όλα μέσα σε μόλις 30 λεπτά – για να ενδυναμώσει ολόκληρο το σώμα σας. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα Curves και τις ολοκληρωμένες προπονήσεις που παρέχει ο Κύκλος των Curves επισκεφθείτε το Γιατί Curves .
Υγεία
Όλη η αλήθεια για τα ωάρια : Μύθοι και πραγματικότητα
Ο Γιάννης Πράπας, MD-PhD, καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας ΑΠΘ, μας εξηγεί πώς το μεγαλύτερο κύτταρο στο σώμα μας και το μόνο που μπορεί να γίνει ορατό χωρίς μικροσκόπιο , το ωάριο, είναι απαραίτητο για την αρχή μιας νέας ζωής.
Το ωάριο είναι ένα από τα πολυτιμότερα κύτταρα του γυναικείου οργανισμού και
βρίσκεται στην ωοθήκη από τη στιγμή της δημιουργίας του, κατά την εμβρυική ζωή
της γυναίκας, μέχρι την ημέρα της ωοθυλακιορρηξίας ή της ατρησίας (καταστροφής)
του. Δυστυχώς, οι γνώσεις των γυναικών για τις ωοθήκες τους και τα ωάρια ιστορικά
ήταν και παραμένουν περιορισμένες και προέρχονταν από τις προφορικές συζητήσεις
με τις μεγαλύτερης ηλικίας γυναίκες, δεδομένου ότι το μάθημα της σεξουαλικής
διαπαιδαγώγησης ήταν ταμπού και απουσίαζε παντελώς από τη διδακτέα ύλη του
σχολείου.
Η δημιουργία των ωαρίων
Τα ωάρια στις γυναίκες δημιουργούνται όταν είναι στην κοιλιά της μητέρας τους (3ος
-7ος μήνας κύησης). Την περίοδο αυτή δημιουργούνται 5-7 εκατομμύρια ωάρια. Στη
συνέχεια, ο οργανισμός σταδιακά απορρίπτει αυτά που δε θεωρεί καλής ποιότητας,
ώστε την ημέρα της γέννησής τους οι γυναίκες να έχουν στις ωοθήκες (θήκες αυγών)
τους περίπου 1 εκατομμύριο ωάρια. Έκτοτε, και σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους, οι
γυναίκες δεν μπορούν να δημιουργήσουν καινούρια ωάρια, ενώ σταθερά
καταναλώνουν κάθε μήνα περίπου 1.000. Από αυτά τα 1.000 ωάρια, στη διάρκεια της
αναπαραγωγικής ηλικίας μπορεί να ωριμάσουν και να δώσουν εγκυμοσύνη μόνο 1-2
σε κάθε κύκλο. Όλα τα υπόλοιπα υφίστανται ατρησία και εκφυλίζονται. Η διαδικασία
αυτή είναι μη αναστρέψιμη και γενετικά προκαθορισμένη από γονίδιο που βρίσκεται
στο χρωμόσωμα Χ. Έτσι, την ημέρα της εμμηναρχής (όταν αρχίζει η περίοδος) στις
ωοθήκες των γυναικών έχουν μείνει περίπου 450 χιλιάδες ωάρια τα οποία θα
καταναλωθούν σε 450 εμμηνορρυσιακούς κύκλους. Η μόνη περίοδος που εικάζεται
ότι δεν καταναλώνονται μαζικά ωάρια είναι η περίοδος της εγκυμοσύνης. Από τα
παραπάνω δεδομένα γίνεται αντιληπτό, ότι η αναπαραγωγική ηλικία της γυναίκας
διαρκεί μέχρι τα 43 χρόνια της, ενώ για κάθε προηγηθείσα τελειόμηνη κύηση κερδίζει
έναν επιπλέον χρόνο γονιμότητας. Έτσι, στο βιβλίο Guiness αναφέρεται μία Ινδιάνα
που έμεινε έγκυος στην ηλικία των 64 χρόνων, πλην, όμως, είχε ήδη γεννήσει 29
παιδιά. Ωάρια στην ωοθήκη (1.000-2.000) μπορεί να υπάρχουν και στη διάρκεια της
εμμηνόπαυσης, όμως δεν είναι λειτουργικά, είναι κακής ποιότητας και δεν απαντούν
στις ορμόνες.
Υπάρχει πάντα δυνατότητα θεραπευτικής υποβοήθησης
Το ωάριο είναι από τα μεγαλύτερα κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού,
δημιουργείται στην εμβρυική ηλικία και αποθηκεύεται στην ωοθήκη σε άωρη μορφή
μέχρι τη στιγμή της έναρξης ωρίμανσης και κατανάλωσης που καθορίζεται από τις
ορμόνες του εγκεφάλου. Η δημιουργία όλων των ωαρίων πριν από τη γέννηση και η
αποθήκευσή τους στην ωοθήκη προσφέρουν το πλεονέκτημα πως οτιδήποτε συμβεί
στη ζωή της γυναίκας (ασθένειες, φυσικά φαινόμενα κ.λπ.), πλην χειρουργικής
επέμβασης, τα ωάρια δεν επηρεάζονται και υπάρχει δυνατότητα θεραπευτικής υποβοήθησης σε περίπτωση προβλήματος. Αντίθετα, το μειονέκτημα είναι ότι όταν
αυτά καταναλωθούν, δεν υπάρχει καμία δυνατότητα δημιουργίας νέων.
Πότε αρχίζει να μειώνεται η ποιότητα των ωαρίων
Αναμφισβήτητα, η ηλικία δείχνει την ποιότητα των ωαρίων. Όσο μεγαλύτερη η
ηλικία τόσο αυξάνει το ποσοστό κακής ποιότητας των ωαρίων που υπάρχουν στις
ωοθήκες. Για παράδειγμα αναφέρεται ότι, εάν μία ωοθήκη έχει 100 ωάρια και η
ηλικία της γυναίκας είναι 27 ετών (pick γονιμότητας), τότε θεωρούμε ότι τα 70 από
αυτά (δηλαδή το 70%) είναι καλής ποιότητας. Αντίθετα, στα 100 ωάρια γυναίκας
ηλικίας 40 ετών, το ποσοστό καλής ποιότητας πέφτει στο 20%-30%. Η ποσοστιαία
πτώση της ποιότητας των ωαρίων αρχίζει ελαφρά από την ηλικία των 30 χρόνων,
επιδεινώνεται μετά τα 35 και είναι απότομη μετά τα 40.
Που οφείλεται η μείωση της ποιότητας των ωαρίων
«Δύο είναι οι επικρατέστερες θεωρίες γι’ αυτό» εξηγεί ο καθηγητής μαιευτικής-
γυναικολογίας ΑΠΘ Γιάννης Πράπας, MD-PhD και συνεχίζει: Η πρώτη θεωρεί ότι τα
προβληματικά ωάρια είναι από τη γέννησή τους προβληματικά, ωριμάζουν πιο
δύσκολα, γενετικά είναι αμφίβολης ικανότητας (αποβολές) και ο οργανισμός δεν τα
χρησιμοποιεί, επειδή αρχικά προτιμά τα καλής ποιότητας, τα οποία ωριμάζουν πιο
εύκολα, με μικρότερες δόσεις ορμονών και είναι γενετικά ασφαλή. Η άλλη άποψη
αφορά στο ότι με την πάροδο του χρόνου ο μεταβολισμός των κυττάρων που θρέφουν
τα ωάρια (κοκκώδη κύτταρα, κύτταρα διαφανούς ζώνης κ.λπ.) αλλοιώνεται αρνητικά
και σε συνδυασμό με τις επίκτητες μεταλλάξεις που συμβαίνουν de facto στη ζωή του
ανθρώπου οδηγεί στην πτώση της ποιότητα των ωαρίων.»
Οι παράγοντες μέτρησης
Ο κανόνας της διερεύνησης θεωρεί ότι η ορμόνη AMH (Antimullerian Hormone),
που ελέγχεται στο αίμα μας, δείχνει την ποσότητα των ωαρίων που υπάρχουν στις
ωοθήκες, ενώ η ηλικία της γυναίκας μας δείχνει την ποιότητά τους
Οι κανόνες της γονιμότητας
Χρονικά η πιθανότητα επίτευξης εγκυμοσύνης εξαρτάται από την ημέρα της
ωοθυλακιορρηξίας και τη συνύπαρξη σπερματοζωαρίων εντός των σαλπίγγων. Το
ωάριο από τη στιγμή της ωοθυλακιορρηξίας και την είσοδό του στη σάλπιγγα είναι
διαθέσιμο προς γονιμοποίηση από το σπερματοζωάριο. Η διαθεσιμότητα αυτή
διαρκεί περίπου 6-8 ώρες και στη συνέχεια κλείνει τις πύλες εισόδου. Αντίθετα, το
σπερματοζωάριο διατηρεί τη γονιμοποιητική του ικανότητα μέχρι 96 ώρες. Κατά
συνέπεια, όπως και στη ζωή, το σπερματοζωάριο είναι αυτό που περιμένει για πολλές
ώρες σε “επιφυλακή’’, ώστε να διεισδύσει εντός του ωαρίου. Έτσι, σε όλες τις
μεθόδους γονιμοποίησης (σεξουαλική επαφή, σπερματέγχυση, εξωσωματική
γονιμοποίηση) το 6ωρο διαθεσιμότητας του ωαρίου πρέπει να λαμβάνεται υπόψη.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, ο κανόνας της συχνότητας σεξουαλικών επαφών για
την επίτευξη εγκυμοσύνης είναι από τη 10η έως την 20ή ημέρα του κύκλου, μία
επαφή ανά τριήμερο. Με τον τρόπο αυτόν, είμαστε σίγουροι ότι όταν εμφανιστεί η
διαθεσιμότητα του ωαρίου, θα υπάρχουν κινητά σπερματοζωάρια στη σάλπιγγα ικανά να
γονιμοποιήσουν το πιθανά καλό ωάριο.
Σε ποια ηλικία πρέπει να καταψύχονται τα ωάρια;
Η κατάψυξη ωαρίων θεωρείται πλέον επέμβαση ρουτίνας, ενώ η κατάψυξη
ωοθηκικού ιστού είναι μέθοδος σε ερευνητική φάση. Βάσει της ελληνικής
νομοθεσίας η διατήρηση και χρήση των κατεψυγμένων ωαρίων επιτρέπεται μέχρι την
ηλικία των 54 χρόνων. Έτσι, με τη μέθοδο της κατάψυξης των ωαρίων υπάρχει η
δυνατότητα τεκνοποίησης μέχρι αυτή την ηλικία, δεδομένου ότι η δυνατότητα της
μήτρας να κυοφορήσει δεν επηρεάζεται από την ηλικία της γυναίκας.
Για την κατάψυξη των ωαρίων η καλύτερη περίοδος είναι η ηλικία κάτω των
35 ετών και η γυναίκα πρέπει να υποβληθεί σε εξωσωματική γονιμοποίηση για τη
λήψη τους. Τα ωάρια που συλλέγονται υποβάλλονται σε ειδική επεξεργασία
κατάψυξης, η οποία ονομάζεται υαλοποίηση (vitrification). Η μέθοδος αυτή που
άρχισε να εφαρμόζεται στην Ελλάδα από τις αρχές του 2004, από την ομάδα του
Κέντρου Εξωσωματικής Γονιμοποίησης IAKENTRO, έχει το προτέρημα ότι η
επιβίωση των καταψυχθέντων ωαρίων κατά την απόψυξη ξεπερνά το 96%, ενώ τα
ποσοστά επίτευξης εγκυμοσύνης είναι παρόμοια με τα αντίστοιχα των φρέσκων
ωαρίων, μας εξηγεί ο καθηγητής μαιευτικής-γυναικολογίας ΑΠΘ Γιάννης Πράπας,
MD-PhD.
Αυξημένες οι πιθανότητες για επίτευξη της εγκυμοσύνης
Από τα στατιστικά μας, και αντίστοιχα άλλων μεγάλων κέντρων της Ευρώπης και
της Αμερικής, φαίνεται ότι μία γυναίκα μέχρι 35 ετών εάν συλλέξει με τη μέθοδο της
εξωσωματικής και καταψύξει 18-20 ωάρια, έχει πιθανότητες μελλοντικής επίτευξης
εγκυμοσύνης 75%-80%, που είναι αντίστοιχες με ό,τι συμβαίνει στη φύση. Ο αριθμός
αυτός των ωαρίων μπορεί να επιτευχθεί με μία προσπάθεια εξωσωματικής
γονιμοποίησης ή σε ορισμένες περιπτώσεις με δύο. Δεν υπάρχουν πολλά δεδομένα
για γυναίκες που κάνουν κατάψυξη σε ηλικίες μεγαλύτερες των 35 ετών, πλην όμως,
τα αποτελέσματα είναι απογοητευτικά σε όσες κάνουν κατάψυξη ωαρίων σε ηλικία
άνω των 40 ετών, λέει ο Καθηγητής.
Βάσει των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών των τελευταίων ετών, όσες δεν έχουν
αποκτήσει παιδί μέχρι την ηλικία των 32 ετών θα πρέπει να αρχίσουν να σκέφτονται
σοβαρά την κατάψυξη ωαρίων, ώστε να διατηρήσουν ακέραιες τις πιθανότητες
επίτευξης εγκυμοσύνης. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο που Εταιρείες-κολοσσοί (Amazon
και Google) προσφέρουν ως bonus δωρεάν στις υπαλλήλους τους 2-3 κύκλους
εξωσωματικής γονιμοποίησης για κατάψυξη των ωαρίων τους.
Ιωάννης Πράπας Καθηγητής Γυναικολογίας και Μαιευτικής ΑΠΘ
-
Videos
Πέγκυ Μουζάκη | 3 Βήματα που μπορείς να κάνεις όταν νιώθεις οτι είσαι έτοιμη/ος να “εκραγείς”!
-
Videos
Η ιστορία του BusinessWoman
-
Επίκαιρα Πρόσωπα
Οι startup που “μαγνητίζουν” | Στεφανία Φράρου
-
Επίκαιρα Πρόσωπα
Παναγιώτα Μαθιουδάκη | Ανακαλύπτοντας την ομορφιά…
-
Videos
Πέγκυ Μουζάκη | Επικοινωνία και Συγκρούσεις με Αποδοχή, Κατανόηση και Σεβασμό
-
Videos
Πέγκυ Μουζάκη | 5 Αλήθειες για να επικοινωνήσουμε με κάποιον άνθρωπο
-
Επίκαιρα Πρόσωπα
Οι startup που “μαγνητίζουν” | Μαριλένα Πατέρα
-
Επίκαιρα Πρόσωπα
Οι startup που “μαγνητίζουν” | Μαρίνα Προκοϊωσήφη