Οικογένεια

Οι ψυχολογικές επιπτώσεις της νέας οικονομικής κρίσης από τον COVID-19

Οι επιπτώσεις της πανδημίας είναι έντονες από την πρώτη στιγμή σε παγκόσμια κλίμακα και στον οικονομικό τομέα και στον τομέα της εργασίας παρόλα τα μέτρα που έχουν παρθεί αμέσως μετά το ξέσπασμα της.

Η ελληνική οικονομία από την άλλη αντιμετωπίζει ιδιαίτερες προκλήσεις και θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της όπως και οι δυνατότητες της. Παρόλο που έχουν παρθεί μέτρα προστασίας τόσο για την απασχόληση των εργαζομένων όσο και των επιχειρήσεων, γνωρίζουμε πως υπάρχουν και θα υπάρξουν άνθρωποι που θα βρεθούν χωρίς εργασία, άνθρωποι που θα δουν τις επιχειρήσεις τους να κλείνουν ή να της κρατούν με μεγάλη δυσκολία. Φτάνει να σκεφτούμε μόνο τον τομέα του τουρισμού, της εστίασης, της ψυχαγωγίας αλλά και την αλυσίδα των επιχειρήσεων που επηρεάζονται από αυτούς τους τομείς.

Είμαστε ζωντανά συστήματα σε συνεχή αλληλεπίδραση και η κατάσταση του ενός επηρεάζει την κατάσταση του άλλου.

Σε αυτή την περίπτωση της οικονομικής κρίσης στην οποία θα περιέλθει ο κόσμος εκτός από τις γνωστές επιπτώσεις στην ψυχική αλλά και σωματική υγεία που έχει μια οικονομική κρίση έρχεται να προστεθεί και η ψυχοπιεστική συνθήκη της κοινωνικής απομόνωσης που έχει προηγηθεί και του νέου τρόπου ζωής που θα πρέπει να ακολουθήσουμε τώρα με την άρση των μέτρων, καθώς θα απαιτείται να προσαρμοστούμε σε νέα κοινωνικά δεδομένα.

Να τονίσουμε πως ο κάθε άνθρωπος θα βιώσει την κρίση με το δικό του τρόπο επηρεασμένος από τις συγκεκριμένες συνθήκες που ζει τις εσωτερικές αλήθειες τις δυνάμεις και τις αδυναμίες του.

Είναι άλλο να ζεις π.χ., σε ένα όμορφο προάστιο με μεγάλο σπίτι και κήπο και οι επιπτώσεις της κοινωνικής απομόνωσης και της οικονομικής κρίσης να συνοψίζονται στην μείωση του εισοδήματος σου και των κοινωνικών επαφών σου κι άλλο να ζεις μέσα σε 60 τμ. τέσσερα άτομα μαζί με τους γονείς σου ή τα παιδιά σου ή ακόμη και μόνος σου και να μην ξέρεις αν θα έχεις δουλειά όταν αρθούν τα μέτρα ή ακόμη κι αν την έχεις μέχρι πότε; θα πληρώνεσαι και πόσο;

Ξέρουμε κι από τις προηγούμενες οικονομικές κρίσεις και παγκοσμίως αλλά και σε εθνικό επίπεδο πως οι επιπτώσεις στην ψυχική υγεία μπορεί να είναι μακροχρόνιες.

Μέσα από έρευνες εκείνο που είχε παρατηρηθεί ύστερα από περιόδους οικονομικής ύφεσης οι άνθρωποι που είχαν βιώσει προσωπικές δυσκολίες κατά τη διάρκεια της κρίσης και οικονομικές οι οποίες μπορεί να σχετίζονταν με την στέγαση ή με την εργασία εμφάνιζαν αύξηση των κρίσεων πανικού, υπερβολική ανησυχία, κατάθλιψη και προβληματική χρήση ουσιών. Από τις προηγούμενες κρίσεις ξέρουμε πως αυτές οι επιπτώσεις στην ψυχική υγεία συνεχίστηκαν και κατά τη διάρκεια της οικονομικής ανάκαμψης

Η πανδημία αυτή έχει ταχύτατες επιπτώσεις στην οικονομία, με ενδείξεις ότι μπαίνουμε σε μια άλλη παγκόσμια ύφεση.Το ότι πολλοί άνθρωποι χάνουν ή θα χάσουν τη δουλειά τους αποτελεί μια πραγματικότητα, με συνέπεια να αυξάνεται ο κίνδυνος των μακροχρόνιων επιπτώσεων στην ψυχική υγεία, οι οποίες μπορεί να επιδεινώσουν και να παρατείνουν το οικονομικό κόστος μιας ύφεσης, μέσω της χαμένης παραγωγικότητας.

Δηλαδή οι άνθρωποι που υποφέρουν από κρίσεις πανικού, αγχώδεις διαταραχές, κατάθλιψη κ.ά. αδυνατούν να είναι παραγωγικοί στο βαθμό που θα ήταν αν δεν είχαν υποστεί αυτές τις οικονομικές πιέσεις.

Σε άλλες μελέτες επίσης παρατηρήθηκε πως μετά τις περιόδους οικονομικών κρίσεων οι άνθρωποι είχαν επιπτώσεις στην ψυχική και σωματική τους υγεία ανάλογα με το κοινωνικοοικονομικό τους επίπεδο.

Εκείνοι που ανήκαν σε πιο υψηλά επίπεδα δεν είχαν καμία επίπτωση, ίσως να παρουσιάζουν και κάποιες βελτιώσεις στο επίπεδο της ψυχικής τους υγείας.

Όσο χαμηλότερη είναι η κοινωνικοοικονομική κατάσταση ενός ατόμου, τόσο πιθανότερο είναι η έκπτωση της ψυχικής του υγείας. Μέσα από αυτή την κρίση οι ανισότητες στην υγεία μπορεί να γίνουν βαθύτερες. Συνήθως οι κρίσεις διευρύνουν το χάσμα στο επίπεδο της ψυχικής υγείας μεταξύ αυτών που έχουν και μεταξύ αυτών που δεν έχουν. Οι έρευνες μας έχουν δείξει πως μέσα από μεγάλες οικονομικές κρίσεις εκτός από τις αρνητικές συνέπειες στην ψυχική υγεία, οι ομάδες που επιβαρύνονται δυσανάλογα είναι εκείνες που βρίσκονται σε χαμηλότερο εκπαιδευτικό επίπεδο.

Η ανεργία και η αυτοκτονία συνδέονται σε μεγάλο ποσοστό με τον ανδρικό πληθυσμό. Στις 27 ευρωπαϊκές χώρες που είχαν μελετηθεί το ποσοστό αυτοκτονίας των ανδρών είχε αυξηθεί κατά 4,2 %. Η αύξηση του αριθμού των αυτοκτονιών είναι μόνο ένα μικρό μέρος της συναισθηματικής δυσφορίας προκαλείται από την οικονομική κρίση.

Οι ψυχολογικές επιπτώσεις από την οικονομική κρίση που προκαλείται από την πανδημία θα είναι σημαντικές και η αντιμετώπισή τους θα αποτελέσει μεγάλη πρόκληση για την κοινωνία μας. Ο προσωπικός σκοπός της ζωής και το νόημα που δίνουμε σε αυτή μπορεί να καταπολεμήσουν τις οικονομικές δυστυχίες. Θα πρέπει να ψάξουμε να βρούμε ποιες είναι εκείνες οι πηγές ψυχικής ανθεκτικότητας. Θα πρέπει εμείς ως ειδικοί της ψυχικής υγείας να είμαστε πολύ προσεκτικοί στις συμβουλές που δίνουμε σε ανθρώπους ιδιαίτερα ευάλωτος, που έχασαν ή θα χάσουν τη δουλειά τους που θα δουν το εισόδημα τους να πέφτει κατακόρυφα και από τη μια στιγμή στην άλλη πρέπει να αναθεωρήσουν όλη τους τη ζωή.

Δεν μπορούμε να πούμε εμείς σε αυτούς τους ανθρώπους πως να νιώσουν, ούτε να τους κατηγορούμε πως δεν είναι αισιόδοξοι γιατί δεν μπορούν να δουν τα θετικά που παραδόξως μπορεί να φέρει πανδημία του κορονοϊού.Το πως θα αντιμετωπίσει ο καθένας μια στρεσογόνο κατάσταση δεν είναι κάτι στατικό, αλλά μια συνεχόμενη εσωτερική διεργασία, η οποία εξελίσσεται σε φάσεις και στάδια, με πισωγυρίσματα, απογοητεύσεις, ελπίδες, αποφάσεις, αισιοδοξία, απελπισία, επιμονή, παραίτηση και πάλι από την αρχή.

Επειδή ως κοινωνία εμείς οι έλληνες έχουμε ξανά περάσει πρόσφατα από αυτό, έχουμε κάπου συνηθίσει να αντιμετωπίζουμε τέτοιου είδους δυσκολίες βρίσκοντας τα δυνατά μας σημεία, δώσαμε έμφαση στις σχέσεις μας και εδώ είναι ιδιαιτερότητά αυτής της κατάστασης, πως ενώ είναι σημαντικό να στηριχτούμε στις σχέσεις μας, δεν θα μπορούμε να το κάνουμε με τον τρόπο που το κάναμε μέχρι τώρα και θα πρέπει να επινοήσουμε ένα νέο τρόπο αλληλοσύνδεσης και αλληλοϋποστήριξης.

Οταν ξέρω όμως ότι έχω ανθρώπους στους οποίους μπορώ να βασιστώ, να μοιραστώ τα δύσκολα, όπως και τα εύκολα, οι πιθανότητες να τα πάω καλά είναι πολύ μεγαλύτερες. Είμαστε προγραμματισμένοι για να θέλουμε και να έχουμε ανάγκη την ανθρώπινη επαφή, έχουμε ανάγκη να ανήκουμε σε μια ομάδα και να νιώθουμε μέλος ενός συνόλου, για να επιβιώσουμε και να αναπτυχθούμε.

Οι έλληνες αυτή τη φορά λειτούργησαν στην μεγαλύτερη πλειονότητά τους με συνέπεια, σεβασμό και αλληλεγγύη κάτι που ίσως μας ξάφνιασε. Γιατί τα τελευταία χρόνια δεν είχαμε συνηθίσει να λειτουργούμε ενωμένοι και με πειθαρχία.

Φαίνεται πως είναι από τυπωμένο στο ιστορικό μας αφήγημα, να σμίγουμε τις ψυχές μας όταν χρειάζεται να υπερασπιστούμε τη χώρα μας τις ιδέες τα ιδανικά μας τις οικογένειές μας, τους εαυτούς μας και να μπαίνουμε σε διχόνοιες όταν φεύγει ο εξωτερικός κίνδυνος. Οι Ελληνες αντέχουν κυρίως διότι γνωρίζουν πώς να μεταλλάσσονται διατηρώντας ταυτόχρονα αλώβητη την ελληνικότητα τους.

Μπορεί να λειτουργούμε ενίοτε διχαστικά έχουμε αποδείξει όμως πως όταν απειλείται η ύπαρξη μας ενωνόμαστε με τρόπο μοναδικό.

Παρόλο λοιπόν που είμαστε ένας λαός με πολλά κουσούρια έχουμε τη δυνατότητα να ξαναγεννιόμαστε διαρκώς μέσα στο χρόνο.

Το” φιλότιμο “ που διαθέτει ο έλληνας λέξη που δεν υπάρχει σε άλλο λεξιλόγιο είναι ένα βασικό στοιχείο της ταυτότητας μας. Το φιλότιμο είναι ταυτόσημο με την αίσθηση του να θέλει κανείς να προσφέρει με γενναιοδωρία και αυτοθυσία στην οικογένειά του και στην κοινωνία χωρίς να περιμένει κάτι ως αντάλλαγμα.

Η λέξη φιλότιμο έννοια εμπεριέχει μέσα όλες τις αξίες εκείνες που συνιστούν ένα υπερβατικό νόημα στη ζωή των ανθρώπων που δε ζουν μόνο για τον εαυτό τους αλλά και για κάτι ανώτερο.

Είμαστε συναισθηματικός λαός και έχουμε δημιουργήσει μια ιδιότυπη και μοναδική μορφή συλλογικότητας. Το φιλότιμο εδράζεται στο θυμικό των ελλήνων. Ιδιαίτερα σε καταστάσεις κινδύνου ξεπερνάμε τον ωχαδελφισμό, την ανεύθυνη παραβίαση των νόμων και την ατομικότητα και λειτουργούμε συλλογικα. Γιατί αυτό είναι εγγεγραμμένο στην πολιτισμική μας κληρονομιά.

Προφανώς η πανδημία έχει επαναφέρει το φιλότιμο στην ουσία της υπόστασης μας. Μπορέσαμε να τοποθετήσουμε το εμείς πάνω από το εγώ. Ο κίνδυνος έχει ενεργοποιήσει το φιλότιμο και αυτό με τη σειρά του την αίσθηση κοινωνικής ευθύνης. Όλοι μαζί αποδείξαμε ότι ενωμένοι μπορούμε να ξεπεράσουμε τα δύσκολα. Αυτή τη συλλογική πορεία πρέπει να την συνεχίσουμε, να σταθούμε δίπλα στους συνανθρώπους μας που δεν θα σταθούν τόσο τυχεροί όσο κάποιοι από εμάς που θα συνεχίσουν να έχουν τις δουλειές τους και να τους απλώσουμε το χέρι σ’ αυτή τη δύσκολη στιγμή για να βγούμε μαζί και να προχωρήσουμε μπροστά για άλλη μια φορά.

“Μόνοι μας μπορούμε να κάνουμε τόσο λίγα. Μαζί μπορούμε να κάνουμε τόσο πολλά” (Helen Keller)

Αιμιλία Αξιωτίδου
Οικογενειακή Θεραπεύτρια
Ψυχοπαιδαγωγός- Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Επιστημονικός Συνεργάτης ΑΠΘ, Ιατρικής Σχολής Α’ΠΡΠ ΑΧΕΠΑ

Ψυχολογία

Είσαι Αληθινός ή Συμβατικός Γονιός;

Είσαι αληθινός ή συμβατικός γονιός?

Ανησυχώντας για την απειρία των παιδιών τους, που μπαίνουν στον κόσμο των ενηλίκων, οι γονείς γίνονται προστατευτικοί, μερικές φορές μάλιστα υπερπροστατευτικοί. Φοβούνται, επίσης, πράγμα απόλυτα φυσικό και κατανοητό, μήπως «χάσουν» τα παιδιά τους καθώς αυτά μεγαλώνουν. Αυτή η αναπτυσσόμενη ανεξαρτησία του παιδιού μπορεί να παρομοιαστεί με ένα διαστημόπλoιο, που πρέπει να βγει έξω από το πεδίο βαρύτητας της γης,προκειμένου να πραγματοποιήσει το ταξίδι του.Το παιδί πρέπει να απομακρυνθεί από το πεδίο επιρροής της μητέρας του,ώστε να μπορέσει να βρει το δικό του δρόμο.Ο έφηβος σ’αυτό το ταξίδι κάνει ένα βήμα πιο πέρα ξεφεύγοντας απ’την «τροχιά» της οικογένειας.

Kάποια στιγμή στη ζωή μας, το επιλέξαμε ή όχι, γίναμε γονείς. Κρατήσαμε ένα όμορφο πλασματάκι στα χέρια μας, που άλλαξε τη ζωή μας και μας έκανε να τη δούμε μέσα από μια νέα προοπτική.

Κάποιοι από μας καταλάβαμε ότι η ζωή μας δεν μπορεί να είναι πια ποτέ η ίδια. Κάποιοι άλλοι τρομοκρατηθήκαμε, όταν το καταλάβαμε αυτό και ψάξαμε απεγνωσμένα για εναλλακτικές λύσεις. Κάποιοι προσαρμοστήκαμε στις αλλαγές ,που φέρνει ένα νέο μέλος στην οικογένειά μας, αλλά κάποιοι αρνηθήκαμε να δεχτούμε την αλήθεια και την αλλαγή και χτίσαμε ένα ψεύτικο κόσμο για να την υπομείνουμε. Μερικοί από εμάς δέχτηκαν κάπως νομικιστικά και διδασκαλικά το ρόλο τους. Πίστεψαν δηλαδή, ότι το να είσαι γονιός σημαίνει ότι είσαι πάνω σε ένα θρόνο δικαστικό, εξουσιαστικό που αποφασίζεις εσύ για τα πάντα και τα παιδιά σου ως κατηγορούμενοι στο εδώλιο, απλά υπακούν. Πραγματικά δε γνωρίζω πώς δημιουργήσαμε αυτή την αντίληψη, αλλά γνωρίζω στα σίγουρα, ότι έχει πολλούς οπαδούς και βασιλεύει μέσα σε πολλά σπίτια. Οι γονείς αυτοί έχασαν το αληθινό τους πρόσωπο, έπαψαν να είναι αληθινοί. Φόρεσαν τη μάσκα του άμεμπτου κριτή, που πρέπει να ”κοντρολάρει” τα πάντα και να τα κρατά υπό την εξουσία του. Όλα αυτά από το φόβο μήπως χάσουν το γονεΐκό σεβασμό και την εξουσία πάνω στα παιδιά τους.

Αυτό όμως που αξίζει να θυμόμαστε είναι ότι ο άνθρωπος που φοβάται, ουσιαστικά αισθάνεται ανασφαλής και μη επαρκής. Δεν τα έχει βρεί πραγματικά με τον εαυτό του. Όποιος είναι σίγουρος για τον εαυτό του δεν αισθάνεται φόβο και ανασφάλεια. Δε φοβάται να είναι ο εαυτός του. Να είναι αληθινός.

Να σέβεται την ελευθερία του παιδιού του. Να σέβεται τις ιδιαιτερότητες και τα ταλέντα του. Να καταλαβαίνει τις αδυναμίες του και να μένει κοντά του υπομονετικά ως καλός προπονητής, να το εκπαιδεύει και να το δυναμώνει. Δεν ντρέπεται για το παιδί του γιατί δεν είναι σαν αυτόν. Γιατί υστερεί σ΄ αυτά, που ο ίδιος ο γονιός είναι δυνατός. Καταλαβαίνει την ιδιαιτερότητά του και το προτρέπει να είναι ο εαυτός του και να εκφράζεται ελεύθερα.

Αυτός ο γονιός δε ντρέπεται να παραδέχθεί τα λάθη τα δικά του μπροστά στο παιδί του και να ζητήσει συγγνώμη.

Έτσι διδάσκει στο παιδί του ότι στη ζωή μπορεί να κάνουμε λάθη, άλλα η συνειδητοποίηση των λαθών μας και η διόρθωσή τους βρίσκεται μέσα στη διαδικασία ωρίμανσης μας στη ζωή. Ο αληθινός γονιός επικοινωνεί ειλικρινά με το παιδί του .Ως καλός ακροατής το ακούει , το αφουγκράζεται ,ακόμα και αν οι χτύποι της καρδιάς του δεν ταιριάζουν τους δικούς του. Σέβεται τις επιλογές του παιδιού του, αν και ο ίδιος θα επέλεγε διαφορετικά. Ο αληθινός γονιός δεν χρησιμοποιεί το παιδί για το δικό του συμφέρον ή για τη δική του εγωΐστική ικανοποίηση. Γνωρίζει καλά ότι δεν είναι ιδιοκτησία του, απλά βρίσκεται κοντά του να το προετοιμάσει για την ενηλικίωση, δίνοντάς του απροΰπόθετα την αγάπη του. Αυτή την απροϋποθέτη αγάπη, που είναι το θεμέλιο για μια επιτυχημένη και ευτυχισμένη ζωή.

Δε χειραγωγεί το παιδί του, δε το ”δένει” συναισθηματικά κοντά του. Το ωθεί στη ανεξαρτητοποίησή του. Η αληθινή αγάπη στα παιδιά μας δεν έχει ίχνος συναισθηματικής εξάρτησης. Οι γονείς χαίρονται να τα βλέπουν να ανεξαρτοποιούνται λίγο λίγο και να οδηγούνται στην συναισθηματική ωριμότητα.

Τα παιδιά των γονέων, που τα ”δέσμευσαν” συναισθηματικά συνήθως γίνονται φοβισμένα και ανασφαλή. Δεν καταφέρνουν να δημιουργήσουν τη δική τους ανεξάρτητη προσωπικότητα. Δε βρίσκουν την ταυτότητά τους, βουλιάζουν μέσα στους φόβους και τις ανασφάλειες των γονέων τους.

Αγαπητοί μου ας αποφασίσουμε όλοι μας να γίνουμε αληθινοί γονείς. Να παλέψουμε με τους δικούς μας φόβους και τις ανασφάλειες και να γίνουμε ευχαριστημένοι με τον εαυτό μας. Ας αφήσουμε τα παιδιά μας να γίνουν ανεξάρτητα .Να χαίρονται την ελευθερία τους και να απολαμβάνουν τους καρπούς των επιλογών τους. Μη πιστεύετε, ότι θα τα χάσετε, όταν γίνουν ανεξάρτητα .

Μια μητέρα , που μεγάλωσε μόνη τα παιδιά της, μου έλεγε, ότι είχε το δίλημμα , αν θα έπρεπε να τα αφήσει να ανεξαρτοποιηθούν από αυτήν, μήπως και τα χάσει και μείνει μόνη της στη ζωή. Όμως νίκησε το φόβο και μεγάλωσε ανεξάρτητα παιδιά , όμως με αρχές και ήθος. Το αποτέλεσμα ήταν ότι όσο ελεύθερα και ανεξάρτητα γίνανε ,τόσο εκτίμησαν την ελευθερία, που τους πρόσφερε η μητέρα τους και με τη θέληση τους παραμένουν ”τριγύρω” της, απολαμβάνοντας συγχρόνως τις δικές τους ελεύθερες επιλογές.

Υγεία

Γυναικεία Κατάθλιψη

Προνόμιο γένους θηλυκού, αφού έχει στόχο τουλάχιστον μια στις οκτώ γυναίκες σε κάποια φάση της ζωής τους, δικαίωμα κάθε μίας από εμάς…να το ξεπεράσει.

Η κατάθλιψη είναι μια ψυχική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από έντονα συναισθήματα λύπης, απαισιοδοξίας, απελπισίας, ενοχής και απώλεια ενδιαφέροντος για τη ζωή. Αποτελεί μια από τις πιο συνηθισμένες ψυχικές ασθένειες της εποχής μας και μπορεί να εμφανιστεί σε άτομα οποιασδήποτε ηλικίας, φύλου, κοινωνικοοικονομικής κατάστασης ή εθνικότητας. Συχνά αποτελεί μια παροδική ατομική αντίδραση σε θλιβερά γεγονότα όπως ο θάνατος προσφιλούς προσώπου, το διαζύγιο ή μια επαγγελματική αποτυχία.

Γυναικεία κατάθλιψη VS ανδρικής

Η κατάθλιψη εμφανίζεται σε διπλάσιο ποσοστό στις γυναίκες από ότι στους άνδρες. Κατά τη διάρκεια της ζωής τους, περίπου 20% των γυναικών και 10% των ανδρών θα εμφανίσουν κατάθλιψη. Οι γυναίκες θεωρούνται ομάδα υψηλού κινδύνου λόγω των ορμονικών αλλαγών κατά τη διάρκεια του έμμηνου κύκλου, της εγκυμοσύνης και της εμμηνόπαυσης. Άλλοι παράγοντες που ευνοούν την εκδήλωση της κατάθλιψης στις γυναίκες είναι το εργασιακό στρες, οι οικογενειακές υποχρεώσεις και οι κοινωνικοί ρόλοι. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι ανύπαντρες μητέρες έχουν τριπλάσιες πιθανότητες να εμφανίζουν κατάθλιψη. Η νόσος μπορεί να αντιμετωπιστεί με φαρμακευτική αγωγή (αντικαταθλιπτικά φάρμακα), ψυχοθεραπεία ή συνδυασμό των δύο μεθόδων. Η κατάθλιψη θεραπεύεται, αρκεί να ζητήσει ο ασθενής βοήθεια. Σημαντικό ρόλο παίζει και η συναισθηματική υποστήριξη της γυναίκας από τα οικεία της πρόσωπα. Η καταθλιπτική γυναίκα πρέπει να αντιμετωπίζεται με κατανόηση και να περιβάλλεται με αγάπη.

Όταν μιλούν οι αριθμοί

Μία στις οκτώ γυναίκες θα πάθει κατάθλιψη σε κάποια φάση της ζωής της.
Η κατάθλιψη εμφανίζεται συχνότερα στις γυναίκες ηλικίας 25-44 ετών.
Τα κορίτσια ηλικίας 14-18 ετών εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης από τα αγόρια ίδιας ηλικίας.
Το 20-50% των γυναικών εμφανίζουν προεμμηνορυσιακό σύνδρομο (χαρακτηρίζεται από εκνευρισμό, θλίψη και θυμό πριν την εμφάνιση της εμμήνου ρύσεως).
Το 10-15% των νέων μητέρων παθαίνουν επιλόχεια κατάθλιψη, που συνήθως συμβαίνει στον πρώτο χρόνο από τη γέννηση του παιδιού.
Μια στις πέντε εγκυμονούσες γυναίκες πάσχει από κατάθλιψη.

Παράγοντες Κινδύνου

Ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό διαταραχών της διάθεσης
Απώλεια γονέα πριν από την ηλικία των 10 ετών
Ιστορικό σωματικής ή σεξουαλικής κακοποίησης στην παιδική ηλικία
Χρήση αντισυλληπτικών χαπιών με μεγάλη περιεκτικότητα σε προγεστερόνη
Στρεσσογόνοι ψυχολογικοί παράγοντες (π.χ. ανεργία)
Απώλεια υποστηρικτικού κοινωνικού συστήματος
Χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών ή αλκοόλ

Συμπτώματα κατάθλιψης

Αισθήματα λύπης, απελπισίας ή ψυχικού κενού
Απώλεια ενδιαφέροντος ή ευχαρίστησης για δραστηριότητες που πριν μας διασκέδαζαν (συμπεριλαμβανομένου του σεξ)
Αισθήματα ενοχής ή αναξιότητας
Αυτοκτονικές σκέψεις
Διαταραχές του ύπνου (αϋπνία ή υπερυπνία)
Διαταραχές της όρεξης και του σωματικού βάρους (ανορεξία ή βουλιμία)
Μειωμένη ενέργεια και συνεχές αίσθημα κόπωσης
Βραδύτητα σκέψης
Δυσκολίες συγκέντρωσης και λήψης αποφάσεων
Αίσθημα ανησυχίας, εκνευρισμού ή υπερβολικό κλάμα
Σωματικά ενοχλήματα και πόνοι που δεν υποχωρούν παρά την ιατρική αγωγή

ΟΔΗΓΙΕΣ

Δεν απομακρυνόμαστε από τους συγγενείς, τους φίλους και τα αγαπημένα μας πρόσωπα.
Δεν παίρνουμε σοβαρές αποφάσεις ζωής όταν βρισκόμαστε σε καταθλιπτική φάση.
Δεν κατηγορούμε τον εαυτό μας για ότι μας συμβαίνει.
Είμαστε υπομονετικοί και ενθαρρύνουμε τον εαυτό μας.
Βάζουμε μικρούς και εύκολα πραγματοποιήσιμους στόχους.
Τρώμε υγιεινά και ισορροπημένα γεύματα.
Κοιμόμαστε αρκετά.
Αναπτύσσουμε καινούργια ενδιαφέροντα (π.χ. γυμναστική, χορός).
Χρησιμοποιούμε τεχνικές χαλάρωσης για μείωση του άγχους.

Νίκη Μπάτου Ι Γενική Ιατρός

Οικογένεια

Πώς να αναπτύξετε τη συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών σας

Πολύς λόγος γίνεται σήμερα για τη μεγάλη σημασία της Συναισθηματικής Νοημοσύνης
στην ευτυχία μας, στην προσωπική, οικογενειακή και επαγγελματική μας ζωή.
Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Goleman, o οποίος πρόβαλε τον όρο και την αξία της
συναισθηματικής νοημοσύνης στη ζωή μας, ο ορισμός της είναι: ‘’To πλέγμα των ανθρωπίνων
ιδιοτήτων πάνω στο οποίο μπορεί ν’ υφανθεί μια ολοκληρωμένη ανθρώπινη προσωπικότητα. Είναι
μαζί υπομονή, επιμονή, δυνατότητα προσαρμογής, έλεγχος παρορμήσεων, αισιοδοξία, ελπίδα.
Συναισθηματική Νοημοσύνη σημαίνει να βρίσκεις κίνητρα για τον εαυτό σου, ν ’αντέχεις
στις απογοητεύσεις, να ελέγχεις την παρόρμηση, να χαλιναγωγείς την ανυπομονησία σου, να
ρυθμίζεις σωστά τη διάθεση σου και να εμποδίζεις την απογοήτευση να καταπνίγει την ικανότητά
σου για σκέψη.’’

Ο Συναισθηματικά Νοήμων άνθρωπος έχει τέσσερεις (4) δεξιότητες:

Αυτεπίγνωση (Επίγνωση του εαυτού του και των δυνατοτήτων του)
Αυτοδιαχείριση (Έχει μάθει να διαχειρίζεται τα αισθήματά του)
Κοινωνική Επίγνωση (Αντιλαμβάνεται με ακρίβεια τα συναισθήματα των άλλων) και
Διαχείριση σχέσεων (κατανοεί τη συμπεριφορά και τα κίνητρα των άλλων και χειρίζεται
σωστά τις σχέσεις του).

Τα κύρια συναισθήματα, στα οποία καλούμαστε να έχουμε τον έλεγχο είναι ο θυμός, η
θλίψη, ο φόβος, η απόλαυση, η αγάπη, και η ντροπή. Πέρα από τα συναισθήματα χρειάζεται να
μάθουμε να χειριζόμαστε τις αντιξοότητες, τις ματαιώσεις, τις δυσκολίες στην οικογένεια και στη
δουλειά.
Καταλαβαίνετε λοιπόν, ως γονείς, πόσο σημαντικό είναι να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να
αναπτύξουν την Συναισθηματική τους Νοημοσύνη. Είναι ένα από τα πιο βασικά εφόδια, που τους
δίνουμε στο ξεκίνημα της νέας τους ζωής, όταν εγκαταλείψουν το πατρικό τους σπίτι.

Η καλλιέργεια και η ανάπτυξη της Συναισθηματικής Νοημοσύνης ξεκινά από τα πρώτα
βήματα της ζωής του παιδιού. Αρχικά χρειάζεται να μάθει το παιδί πώς να αναγνωρίζει τα
συναισθήματά του και να τα εκφράζει με θετικό τρόπο.

Ο γονέας μπορεί να βοηθήσει το παιδί του να συνειδητοποιήσει την αξία του, τα ταλέντα
του, τις δυνατότητες του. Να υποστηρίζει και να ενισχύει την ικανότητα του παιδιού του να δέχεται
την απόρριψη, να την αντιμετωπίζει με τέτοιο τρόπο, χωρίς να χάνει την πίστη στον εαυτό του.

Τα βασικά στοιχεία της προσωπικότητας του παιδιού, που ο γονέας χρειάζεται να βοηθήσει
το παιδί του ν’ αναπτυχτούν, ώστε να είναι συναισθηματικό ώριμο, είναι:

Η υπομονή και η επιμονή.
Η δυνατότητα προσαρμογής. Να είναι ευέλικτο σε όποια κατάσταση.
Ο έλεγχος των παρορμήσεων και του θυμού.
Ο έλεγχος της θλίψης. Να μάθουν το παιδί οι γονείς να αντιμετωπίζει τη ζωή με αισιοδοξία
και ελπίδα.
Να βάζει κίνητρα στον εαυτό του και να αντέχει στις απογοητεύσεις, στις ματαιώσεις και
στις δυσκολίες.
Να ελέγχει το φόβο.
Να μη ντρέπεται.
Να ελέγχει την αγάπη και την απόλαυση.
Να αναλαμβάνει την ευθύνη των πράξεων του και να μη ρίχνει το φταίξιμο σε άλλους.
Να το βοηθήσουν να αντιλαμβάνεται με ακρίβεια τα συναισθήματα των άλλων και να
καταλαβαίνει τι τους συμβαίνει.
Να διαχειρίζεται τις σχέσεις του με τους άλλους με τον καλύτερο τρόπο.

Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να γνωρίζουν ότι η δική τους Συναισθηματική Νοημοσύνη
επηρεάζει άμεσα το επίπεδο της Συναισθηματικής Νοημοσύνης του παιδιού τους. Τα παιδιά
διδάσκονται τις δεξιότητες της Συναισθηματικής Νοημοσύνης από τους γονείς τους. Εάν ο γονέας
είναι συναισθηματικά μη νοήμων (ανώριμος), τα παιδιά χάνουν την καλύτερη πηγή μάθησης. Για
παράδειγμα ένας γονέας, που θυμώνει, φωνάζει με το παραμικρό, χάνει τον έλεγχο των νεύρων
του, του θυμού του και πέφτει σε κρίσεις υστερίας προς το/τη σύζυγο και τα παιδιά του, τι
παράδειγμα δίνει στο παιδί του; Είναι άκρως βέβαιο ότι το παιδί θα υιοθετήσει την ίδια
συμπεριφορά.

Αν αδιαφορείτε για τα συναισθήματά του, όταν σας μιλά και σας λέει ‘’τον πόνο του’’, δε
το βοηθάτε να οδηγηθεί στην αυτεπίγνωση. Ενώ, όταν το παρατηρείτε και ρωτάτε το παιδί σας
γιατί είναι λυπημένο, μαθαίνει να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του, δεν τα αποφεύγει, τα
αντιμετωπίζει, μαθαίνει να τα διαχειρίζεται και επίσης μαθαίνει να δείχνει κατανόηση στη λύπη ή
στα συναισθήματα των φίλων του.

Αν σας μιλά για αυτά που του αρέσουν, τις επιθυμίες και τα όνειρά του και εσείς
αδιαφορείτε ή γελάτε, το παιδί όχι μόνο δε θα οδηγηθεί στην αυτεπίγνωση, αλλά θα χάσει την
πίστη στον εαυτό του και θα δημιουργήσει χαμηλή αυτοεκτίμηση και θα παραιτηθεί από τα όνειρα
του και γενικότερα από τη ζωή.

Γονείς αυταρχικοί, που ασκούν πίεση και φόβο, θα δουν το παιδί τους να μένει
συναισθηματικά ανώριμο σαν το δενδράκι, που δεν πρόλαβε να κάνει ρίζες και εκτέθηκε στις πιο
αντίξοες καιρικές συνθήκες.

Γονείς που εξασκούν τη Συναισθηματική Νοημοσύνη με τα παιδιά τους , ανατρέφουν
αγόρια και κορίτσια, τα οποία είναι πιο ευτυχισμένα, προσαρμόζονται καλύτερα στο κοινωνικό
περιβάλλον, παίρνουν καλύτερους βαθμούς και φθάνουν αργότερα σε υψηλότερο επίπεδο
επαγγελματικής επιτυχίας. Επίσης παρουσιάζουν χαμηλότερα επίπεδα προβληματικής
συμπεριφοράς π.χ αδικαιολόγητες απουσίες στο σχολείο, τσιγάρο, ποτό, ναρκωτικά.
Ο αγώνας σας για την ανάπτυξη της Συναισθηματικής Νοημοσύνης των παιδιών σας
χρειάζεται να είναι συνεχής και αμείωτος. Είναι ό,τι καλύτερο έχετε να κάνετε για αυτά,
εκφράζοντας στην πράξη την αληθινή σας αγάπη.

Ευκαρπίδου Αλεξάνδρα

Παιδαγωγός-Σύμβουλος επικοινωνίας και επιχειρήσεων