Connect with us

Υγεία

Περπάτημα και αδυνάτισμα: Πως να το κάνεις σωστά

Το περπάτημα είναι η πιο εύκολη, απλή και προσβάσιμη για όλες τις ηλικίες και τα επίπεδα φυσικής κατάστασης, μορφή σωματικής δραστηριότητας. Είναι επίσης δωρεάν, αφού δεν απαιτεί ειδικό εξοπλισμό και όχι μόνο συμβάλλει στην απώλεια βάρους, αλλά προσφέρει και πολλαπλά οφέλη υγείας.

Γράφει η Νάντια Μαρκοπούλου, Γυμνάστρια, Αθήνα

Παρόλα αυτά, σε σύγκριση με άλλες μορφές άσκησης, πολλοί άνθρωποι δεν θεωρούν το περπάτημα αποτελεσματικό για την απώλεια βάρους.

Ας πάμε λοιπόν να μάθουμε γιατί το περπάτημα μπορεί να βοηθήσει στο αδυνάτισμα και στην απώλεια λίπους, αλλά και πώς μπορούμε να το αξιοποιήσουμε για τον καλύτερο έλεγχο του σωματικού μας βάρους.

περπατημα και αεροβιο

Απώλεια βάρους και το ενεργειακό ισοζύγιο: Ενεργειακή πρόσληψη Vs Ενεργειακή Δαπάνη

Πολυάριθμοι παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν τη διατήρηση ενός υγιούς σωματικού βάρους (γενετική προδιάθεση, σύσταση του σώματος, ψυχολογία, διαταραχή υγείας όπως ινσουλινοαντίσταση, περιβάλλον κ.ά.). Ωστόσο το βασικότερο απαιτούμενο για την απώλεια βάρους είναι η μειωμένη ενεργειακή πρόσληψη σε σχέση με την ενεργειακή δαπάνη.

Με άλλα λόγια, για να αδυνατίσετε, δηλαδή να χάσετε σωματικό βάρος και λίπος θα πρέπει να προσλαμβάνετε λιγότερες θερμίδες (μέσω φαγητού) από όσο δαπανείτε (μέσω βασικού μεταβολικού ρυθμού, τροφογενής θερμογένεσης και φυσικής δραστηριότητας).

Για παράδειγμα ένα ενεργειακό έλλειμμα κατά 500 θερμίδες/ημέρα θα οδηγήσει σε απώλεια μισού κιλού ανά εβδομάδα.

Έτσι, όσον αφορά τη θερμιδική/ενεργειακή δαπάνη, η φυσική δραστηριότητα συνιστά έναν σημαντικό παράγοντα που συμβάλει σημαντικά στη δημιουργία ενός αρνητικού ενεργειακού ισοζυγίου.

Ποια είναι τα οφέλη αν περπατάς 30-60 λεπτά την ημέρα

Το περπάτημα συνιστά μια πολυαγαπημένη φυσική δραστηριότητα που οδηγεί σε «κάψιμο» θερμίδων από το πρώτο λεπτό εφαρμογής του, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός θερμιδικού ελλείμματος εύκολα και γρήγορα, σε συνδυασμό με υποθερμιδική διατροφή. Πόσες θερμίδες όμως μπορώ να «κάψω» με το περπάτημα;

Περπάτημα και θερμίδες

Ο αριθμός των θερμίδων που δαπανείτε κατα το περπάτημα αν θέλετε να αδυνατίσετε εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, με κυριότερους το σωματικό βάρος και η ταχύτητα του περπατήματος. Σε γενικές γραμμές όσο πιο γρήγορα περπατάτε και όσο περισσότερα κιλά ζυγίζετε, τόσο περισσότερες θερμίδες ξοδεύετε (1).

Ενδεικτικά, ο παρακάτω πίνακας υπολογίζει τον αριθμό της θερμιδικής δαπάνης ανά ώρα, με βάση το σωματικό σας βάρος και την ταχύτητα βαδίσματος, σε επίπεδο έδαφος (1). Για την καλύτερη κατανόηση του πίνακα, σημειώνεται ότι σε γενικές γραμμές ο μέσος ρυθμός περπατήματος για ενήλικες είναι 4,8 χλμ/ώρα (3 mph).

θερμιδες περπατημα

Από τον πίνακα διαπιστώνεται πως όσο περισσότερο σωματικό βάρος έχει κάποιος και όσο πιο υψηλό ρυθμό βαδίσματος έχει, τόσες περισσότερες θερμίδες δαπανά.

Παράλληλα, άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν τον αριθμό των θερμίδων που δαπανώνται περιλαμβάνουν το έδαφος (άμμος, ταρτάν κ.ά) και το επίπεδο κλίσης του εδάφους (ανηφόρα, κατηφόρα).

Πώς μπορώ να χρησιμοποιήσω το περπάτημα για να χάσω λίπος;

Μπορείτε να προσθέσετε το περπάτημα για να σας βοηθήσει να αδυνατίσετε, πολύ εύκολα στη ζωή σας, μέσω μικρών καθημερινών αλλαγών.

Για παράδειγμα, μπορείτε να ενσωματώσετε το περπάτημα συμπληρωματικά μέσα στην ημέρα σας, παρκάροντας 5 λεπτά πιο μακριά από την εργασία σας, βγάζοντας τον σκύλο σας μια μεγαλύτερη βόλτα, αποφεύγοντας το ασανσέρ, προτείνοντας σε φίλους να κάνετε βόλτες αντί να καθίσετε σε ένα καφέ, αποφεύγοντας το αμάξι για αποστάσεις μικρότερες των 1-1,5χλμ κ.ά.

Εναλλακτικά, μπορείτε να αξιοποιήσετε το περπάτημα ως βασική μορφή αερόβιας άσκησης, αυξάνοντας τη διάρκεια και την απόσταση, ανεβάζοντας τον ρυθμό βαδίσματος ή μεταβάλλοντας το ανά διαστήματα, ή επιλέγοντας ανηφορικές κλίσεις.

περπατημα και αδυνατισμα

Τι να προσέξω κατά το περπάτημα;

Η υιοθέτηση μιας πολύωρης καθιστικής ζωής και η έλλειψη άσκησης, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την λανθασμένη στάση σώματος και ως εκ τούτου, την υιοθέτηση λανθασμένων κινητικών προτύπων κατά το βάδισμα. Κάτι τέτοιο μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρη κούραση, σε αίσθηση δυσαρέσκειας, ακόμη και σε τραυματισμό.

Για τον λόγο αυτό, την επόμενη φορά που θα περπατήσετε, ακόμη και για να μετακινηθείτε στο διπλανό δωμάτιο, έχετε υπόψη σας τα εξής:

  • Κεφάλι στην προέκταση της σπονδυλικής στήλης. Το βλέμμα κοιτάζει ευθεία, το πηγούνι είναι παράλληλο με το έδαφος και ο λαιμός είναι μακρύς. Φανταστείτε ένα μικρό μπαλόνι να τραβά το κεφάλι σας από την κορυφή, ώστε να το κρατάει στην ευθεία. Αν το κεφάλι βρίσκεται σε σωστή θέση, τότε το σώμα θα ακολουθήσει.
  • Ώμοι κάτω και πίσω. Σε περιόδους ψυχολογικής πίεσης οι ώμοι τείνουν να ανεβαίνουν και η ένταση αυτή μεταφέρεται στον αυχένα. Γίνετε ενσυνείδητοι για τη θέση των ώμων σας.
  • Χέρια σε αρμονική αντιμετάθεση. Κοντά στο κέντρο βάρους του σώματός σου, λυγισμένα, με χαλαρές παλάμες.
  • Κορμός ενεργοποιημένος. Φανταστείτε ότι κάποιος σας σκουντάει με το δάχτυλο στην κοιλιά και έτσι σφίξτε τους κοιλιακούς σας μυς και κρατήστε τους ενεργοποιημένους καθ’ όλη τη διάρκεια.
  • Λεκάνη σε ουδέτερη θέση. Όσο το δυνατόν η λεκάνη διατηρείται στο ίδιο επίπεδο κατά την κίνηση του βαδίσματος, τόσο το καλύτερο.
  • Πέλματα φτέρνα-μύτη. Πατήστε με ολόκληρο το πέλμα ακουμπώντας πρώτα τη φτέρνα και έπειτα τις μύτες, οι οποίες κοιτούν ελαφρώς προς τα έξω. Δώστε ιδιαίτερη προσοχή σε περίπτωση που οι μύτες κοιτούν υπερβολικά προς τα έξω ή προς τα μέσα, καθώς αυτό παραπέμπει σε μυϊκές ανισορροπίες.
Περπάτημα μια ώρα: Μπορώ να χάσω βάρος ;

ΔΙΑΒΑΣΕ ΑΚΟΜΑ: Ποιους μυς γυμνάζεις όταν περπατάς;

Ακολούθησε την fmh.gr στο Google News, στο Twitter, στο Facebook στο Υoutube και στο Instagram
personal trainer αθηνα

Νάντια Μαρκοπούλου, Γυμνάστρια, Αθήνα

Υγεία

Βαριατρική: Η λύση στην παχυσαρκία

Η τελευταία λέξη της ιατρικής για την αντιμετώπιση της νοσογόνου παχυσαρκίας ακούει στο όνομα βαριατρική και μεταβολική χειρουργική, τον νέο κλάδο που έχει ως στόχο να επαναφέρει οριστικά το βάρος του ασθενούς σε φυσιολογικά επίπεδα.

Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι η νοσογόνος παχυσαρκία προκαλεί μια σειρά ασθενειών όπως διαβήτη, αρτηριακή υπέρταση, μεταβολικό σύνδρομο, καρδιαγγειακή νόσο, σύνδρομο (αποφρακτικής) άπνοιας ύπνου, χολολιθίαση, γυναικεία υπογονιμότητα και διαταραχές του κύκλου, στυτική δυσλειτουργία, μη αλκοολική λιπώδη διήθηση του ήπατος, οστεοαρθρίτιδα, ακράτεια ούρων και άλλες.

Όλες αυτές οι νόσοι επιβαρύνουν τη σωματική και ψυχική υγεία και οδηγούν σε μείωση του προσδόκιμου ζωής του ατόμου που πάσχει από νοσογόνο παχυσαρκία.

Η βαριατρική χειρουργική επιτρέπει στον ασθενή μία φυσιολογική και όμορφη ζωή, όπως την είχε οραματιστεί και το σημαντικότερο, ανοίγει τον δρόμο για τη μακροζωία.

Πότε η βαριατρική χειρουργική είναι η κατάλληλη επιλογή για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας;

Η βαριατρική χειρουργική ενδείκνυται σε ασθενείς οι οποίοι έχουν προσπαθήσει επανειλημμένα και σε βάθος χρόνου να χάσουν τα περιττά κιλά τους με διάφορους τρόπους όπως δίαιτες, φάρμακα, ψυχολογικές συνεδρίες, άσκηση, ωστόσο δεν είχαν αποτέλεσμα.

Η βασική προϋπόθεση για να υποβληθεί ένας παχύσαρκος σε βαριατρική επέμβαση είναι να έχει Δείκτη Μάζας Σώματος άνω του 30.

Μία ανησυχητική τάση που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια είναι ότι η παχυσαρκία αυξάνεται στους νεαρούς ενήλικες, γεγονός που επιδεινώνει ραγδαία την υγεία τους και  δυσκολεύει τη ζωή τους κοινωνικά και εργασιακά.

Τα βήματα πριν τη βαριατρική επέμβαση

Οι υποψήφιοι ασθενείς πρέπει να έχουν περάσει από συγκεκριμένο προεγχειρητικό έλεγχο μέσω της βαριατρικής ομάδας, η οποία περιλαμβάνει συνάντηση και λήψη ολοκληρωμένου ιστορικού από τον χειρουργό, συνάντηση με τον παθολόγο, επαναληπτικές συνεδρίες με το διαιτολόγο, ενδεχομένως και με τον ψυχολόγο, όπως και με προπονητή / εργοθεραπευτή / φυσιοθεραπευτή. Επίσης, απαραίτητη προεγχειρητικά είναι και η γαστροσκόπηση.

Τα παραπάνω βήματα προετοιμάζουν τον ασθενή για τη βαριατρική επέμβαση, η οποία αποτελεί το «κλειδί» για να μπορέσει να «ανοίξει» την πόρτα της νέας του ζωής. Η συμμετοχή και η προσπάθεια του ασθενούς είναι απαραίτητη για να στεφθεί με επιτυχία το εγχείρημα, το οποίο αποτελεί επένδυση ζωής που θα συμβάλλει στην αναβάθμιση της ψυχολογικής και σωματικής υγείας του.

Η φάση της αποκατάστασης μετά τη βαριατρική επέμβαση

Οι βαριατρικές και μεταβολικές επεμβάσεις πραγματοποιούνται πλέον λαπαροσκοπικά, δηλαδή με μια ελάχιστα επεμβατική τεχνική, εξασφαλίζοντας γρήγορη ανάνηψη και επιστροφή στην καθημερινότητα.

Μόνο τις πρώτες ημέρες μετά την επέμβαση χορηγείται παρακεταμόλη για τον πόνο και σπανιότερα οπιοειδή. Επίσης, είναι απαραίτητα τα συμπληρώματα (σίδηρος, βιταμίνη Β12, ασβέστιο, βιταμίνη D και μια πολυβιταμίνη) έτσι ώστε να αποφευχθούν τυχόν ελλείψεις.

Η παρακολούθηση του ασθενούς και οι αιμοληψίες επιβάλλονται και είναι πιο τακτικές κατά το πρώτο έτος, ενώ έπειτα πραγματοποιούνται μια φορά ετησίως, για να διαπιστωθεί ότι ο ασθενής παραμένει σε καλό δρόμο. Περιστασιακά μπορεί να εμφανιστεί δυσφαγία, η οποία όμως είναι παροδική και εξαρτάται από τις διατροφικές συνήθειες.

Πρέπει να σημειωθεί ότι τυχόν χειρουργικές επιπλοκές εμφανίζονται σπανίως, ιδίως εάν ο ασθενής έχει εμπιστευθεί τον εαυτό του σε έμπειρο χειρουργό.

Ένα άλλο βασικό κομμάτι της μετεγχειρητικής αποκατάστασης είναι η υιοθέτηση ενός συγκεκριμένου διαιτολογίου για 3 εβδομάδες. Ειδικότερα, την πρώτη εβδομάδα δίνονται συστάσεις για δίαιτα με υγρά, τη δεύτερη και τρίτη εβδομάδα καταναλώνεται πολτοποιημένη τροφή και από την τέταρτη εβδομάδα ο ασθενής μπορεί να αρχίσει κανονικά την κατανάλωση τροφών, τις οποίες καλό είναι να μασάει πολύ καλά.

Σε καθημερινή βάση ο ασθενής χρειάζεται να καταναλώνει 5-6 γεύματα, μετρίου μεγέθους αλλά πλούσια σε διατροφική αξία. Επιπλέον, είναι απαραίτητη η σωματική άσκηση σε αυξανόμενους ρυθμούς παράλληλα με την απώλεια βάρους.

Η αξία της βαριατρικής χειρουργικής

Η βαριατρική χειρουργική είναι αποτέλεσμα της ερευνητικής και χειρουργικής δραστηριότητας και αποτέλεσε επανάσταση στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας εκτοπίζοντας επεμβάσεις όπως όπως η εντερο-εντερική παράκαμψη στο λεπτό έντερο και ο γαστρικός δακτύλιος οι οποίες σήμερα έχουν εκλείψει καθότι θεωρούνται παρωχημένες.

Οι νέες μέθοδοι που υπάρχουν σήμερα στο προσκήνιο εμφανίζουν σπανίως επιπλοκές και διασφαλίζουν καλύτερα αποτελέσματα και ποιότητα ζωής.

Η έρευνα στη βαριατρική και μεταβολική χειρουργική συνεχίζεται ταυτόχρονα με την εξέλιξη στις διάφορες φαρμακευτικές αγωγές οι οποίες έχουν επικουρικό ρόλο στις καινούργιες μεθόδους.

Η βαριατρική μας ομάδα, τηρώντας τα διεθνή πρωτόκολλα, επιλέγει την κατάλληλη βαριατρική επέμβαση για κάθε ασθενή, ανάλογα με την ανατομία και τις διατροφικές του συνήθειες, μεγιστοποιώντας έτσι τα αποτελέσματα και τα οφέλη.

Σήμερα, κάθε άνθρωπος μπορεί να απαλλαγεί από τη νοσογόνο παχυσαρκία, αρκεί να εμπιστευθεί έναν έμπειρο και κατάλληλα εκπαιδευμένο χειρουργό, ώστε τελικά να ανακτήσει την αυτοπεποίθησή του, την αισιοδοξία του και να μπορεί να απολαύσει τη ζωή του.

Ο Θάνος Κακουλίδης έχει διενεργήσει περισσότερες από 3.000 επεμβάσεις βαριατρικής (γαστρικό μανίκι και γαστρικό bypass), έχοντας ειδικευθεί από το 2006 στη βαριατρική και λαπαροσκοπική χειρουργική δίπλα στον Dr. Dag Arvidsson, τον καινοτόμο χειρουργό που εισήγαγε και εξέλιξε τη λαπαροσκοπική τεχνική στη Σκανδιναβία. Ήδη από το 2006, μαζί με τον Dr. Arvidsson, ήταν οι πρώτοι που εφήρμοσαν με μεγάλη επιτυχία την επέμβαση γαστρικό μανίκι (sleeve gastrectomy, ή επιμήκης γαστρεκτομή) στη Σκανδιναβία, καθώς επίσης και βαριατρικές επεμβάσεις για Δείκτη Μάζας Σώματος 30-35 (νοσογόνος παχυσαρκία τύπου Ι).

Θάνος Κακουλίδης, M.D., Med. Lic.
Χειρουργός ειδικευθείς στη Βαριατρική & Λαπαροσκοπική Χειρουργική

Continue Reading

Υγεία

Πώς να ξεκινήσετε ένα νέο πρόγραμμα άσκησης

Τα Curves προτείνουν:
Πώς να ξεκινήσετε ένα νέο πρόγραμμα άσκησης

Όταν πρόκειται να κάνετε ένα πρόγραμμα άσκησης να δουλέψει για εσάς, το κλειδί είναι η συνέπεια.
Πρέπει να επιλέξετε μια ρουτίνα γυμναστικής και ένα πρόγραμμα που μπορείτε να τηρήσετε
μακροπρόθεσμα. Θα χρειαστεί να κάνετε αλλαγές στον τρέχοντα τρόπο ζωής σας για να διασφαλίσετε ότι θα παραμείνετε συνεπείς στην άσκηση και το πρόγραμμα υγιεινής διατροφής σας. Αλλαγές σαν αυτές μπορεί να φαίνονται τρομακτικές—ειδικά αν είστε πολυάσχολη μητέρα με ήδη σφιχτό πρόγραμμα. Όμως, τα αποτελέσματα θα αξίζουν τον κόπο. Υπάρχουν τόσα πολλά σωματικά και ψυχικά οφέλη από την άσκηση που θα αρχίσετε να τα παρατηρείτε σχεδόν αμέσως. Με τα οφέλη της άσκησης κατά νου, εδώ είναι μερικοί τρόποι για να ενσωματώσετε μια νέα προπόνηση για ολόκληρο του σώμα στην εβδομαδιαία ρουτίνα σας.

Προγραμματίστε το ημερολόγιό σας
Κλείστε ραντεβού με τον εαυτό σας για να ολοκληρώσετε τη νέα σας ρουτίνα άσκησης και τις
προπονήσεις τουλάχιστον μία εβδομάδα νωρίτερα. Κλείνοντας τον εαυτό σας για 30 λεπτά προπόνησης
ολόκληρου του σώματος (σαν να είχατε ένα ραντεβού που δεν μπορείτε να ακυρώσετε) θα σας βοηθήσει να κάνετε αυτή τη νέα ρουτίνα συνήθεια γρήγορα. Αυτός είναι ο λόγος που τα Curves είναι ιδανικά για πολυάσχολες γυναίκες – οι προπονήσεις μας για ολόκληρο το σώμα διαρκούν μόλις 30 λεπτά και γυμνάζουν όλες τις κύριες μυϊκές ομάδες. Βρείτε ένα Curves κοντά στο σπίτι ή τη δουλειά σας για να κάνετε τις προπονήσεις πιο βολικές για εσάς.

Αποκτήστε τον κατάλληλο εξοπλισμό
Όταν ξεκινάτε ένα νέο πρόγραμμα άσκησης, είναι σημαντικό να βεβαιωθείτε ότι δεν δημιουργείτε
συνθήκες για τραυματισμούς και πόνο. Ακόμα και απλά πράγματα όπως το να φοράτε το λάθος είδος
αθλητικών παπουτσιών ή να επιλέγετε ρούχα που είναι πολύ στενά μπορεί να κάνουν δύσκολη την
προπόνηση και να σας εμποδίσουν να απολαύσετε τα οφέλη της άσκησης. Για να προστατευτείτε,
αφιερώστε χρόνο για να αγοράσετε τα σωστά είδη παπουτσιών, αθλητικών ρούχων και οποιωνδήποτε
αξεσουάρ χρειάζεστε για να κάνετε την προπόνηση ολόκληρου του σώματος με καλή υποστήριξη και
σωστή τεχνική.

Θέστε ρεαλιστικούς στόχους
Να είστε ρεαλίστριες σχετικά με το πόσο βάρος θέλετε να χάσετε, τι νούμερο ρούχα θέλετε να φοράτε ή
το επίπεδο ενέργειας που θέλετε να έχετε με αυτή τη νέα ρουτίνα προπόνησης ολόκληρου του σώματος. Ξεκινήστε αργά και παρακολουθήστε τα αποτελέσματά σας. Εάν νομίζετε ότι μπορείτε να πιέσετε περισσότερο τον εαυτό σας μετά από μερικές εβδομάδες, αυξήστε την ένταση της προπόνησης και συνεχίστε να γυμνάζεστε σύμφωνα με το πρόγραμμά σας. Η θέσπιση στόχων που είναι πολύ μακριά από την πραγματικότητα μπορεί να είναι απογοητευτική, οπότε θέστε μικρούς, εφικτούς στόχους και
προχωρήστε από εκεί.

Προγραμματίστε ημέρα ξεκούρασης
Αποφύγετε την εξάντληση από την προπόνηση όταν ξεκινάτε μια νέα προπόνηση ολόκληρου του
σώματος δίνοντας στον εαυτό σας αρκετό χρόνο για ξεκούραση. Αν το σώμα και το μυαλό σας δεν έχουν
την ευκαιρία να ξεκουραστούν και να ανακάμψουν από τη νέα ρουτίνα, όχι μόνο δεν θα αποκομίσετε τα
μέγιστα σωματικά και ψυχικά οφέλη της άσκησης, αλλά μπορεί να τραυματιστείτε. Αναγνωρίστε τα όριά
σας και προγραμματίστε το να γυμνάζεστε μόνο 3 μέρες την εβδομάδα αν μόλις ξεκινάτε. Αν είστε ήδη
πολύ δραστήριες, προγραμματίστε τουλάχιστον μία ολόκληρη ημέρα ξεκούρασης ώστε το σώμα σας να
μπορέσει να αναρρώσει.

Ακολουθήστε ένα υγιεινό πρόγραμμα διατροφής
Φροντίστε να τρώτε μια ποικιλία υγιεινών, ενεργειακών τροφών που υποστηρίζουν τη ρουτίνα
προπόνησής σας. Η μείωση υπερβολικών θερμίδων μπορεί να είναι επικίνδυνη και ίσως εμποδίσει να
αποκομίσετε τα μέγιστα από τις προπονήσεις ολόκληρου του σώματος. Σκεφτείτε να ρωτήσετε τον
προπονητή σας για το Πρόγραμμα Διατροφής Curves για να βεβαιωθείτε ότι η διατροφή σας υποστηρίζει τους νέους στόχους σας. Η προπόνηση γυναικών στα Curves είναι βολική, συνδυάζοντας ενδυνάμωση, καρδιοαναπνευστική άσκηση και διατάσεις – όλα μέσα σε μόλις 30 λεπτά – για να ενδυναμώσει ολόκληρο το σώμα σας. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα Curves και τις ολοκληρωμένες προπονήσεις που παρέχει ο Κύκλος των Curves επισκεφθείτε το Γιατί Curves .

Continue Reading

Υγεία

Όλη η αλήθεια για τα ωάρια : Μύθοι και πραγματικότητα

Ο Γιάννης Πράπας, MD-PhD, καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας ΑΠΘ, μας εξηγεί πώς το μεγαλύτερο κύτταρο στο σώμα μας και το μόνο που μπορεί να γίνει ορατό χωρίς μικροσκόπιο , το ωάριο, είναι απαραίτητο για την αρχή μιας νέας ζωής.

Το ωάριο είναι ένα από τα πολυτιμότερα κύτταρα του γυναικείου οργανισμού και
βρίσκεται στην ωοθήκη από τη στιγμή της δημιουργίας του, κατά την εμβρυική ζωή
της γυναίκας, μέχρι την ημέρα της ωοθυλακιορρηξίας ή της ατρησίας (καταστροφής)
του. Δυστυχώς, οι γνώσεις των γυναικών για τις ωοθήκες τους και τα ωάρια ιστορικά
ήταν και παραμένουν περιορισμένες και προέρχονταν από τις προφορικές συζητήσεις
με τις μεγαλύτερης ηλικίας γυναίκες, δεδομένου ότι το μάθημα της σεξουαλικής
διαπαιδαγώγησης ήταν ταμπού και απουσίαζε παντελώς από τη διδακτέα ύλη του
σχολείου.

Η δημιουργία των ωαρίων
Τα ωάρια στις γυναίκες δημιουργούνται όταν είναι στην κοιλιά της μητέρας τους (3ος
-7ος μήνας κύησης). Την περίοδο αυτή δημιουργούνται 5-7 εκατομμύρια ωάρια. Στη
συνέχεια, ο οργανισμός σταδιακά απορρίπτει αυτά που δε θεωρεί καλής ποιότητας,
ώστε την ημέρα της γέννησής τους οι γυναίκες να έχουν στις ωοθήκες (θήκες αυγών)
τους περίπου 1 εκατομμύριο ωάρια. Έκτοτε, και σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους, οι
γυναίκες δεν μπορούν να δημιουργήσουν καινούρια ωάρια, ενώ σταθερά
καταναλώνουν κάθε μήνα περίπου 1.000. Από αυτά τα 1.000 ωάρια, στη διάρκεια της
αναπαραγωγικής ηλικίας μπορεί να ωριμάσουν και να δώσουν εγκυμοσύνη μόνο 1-2
σε κάθε κύκλο. Όλα τα υπόλοιπα υφίστανται ατρησία και εκφυλίζονται. Η διαδικασία
αυτή είναι μη αναστρέψιμη και γενετικά προκαθορισμένη από γονίδιο που βρίσκεται
στο χρωμόσωμα Χ. Έτσι, την ημέρα της εμμηναρχής (όταν αρχίζει η περίοδος) στις
ωοθήκες των γυναικών έχουν μείνει περίπου 450 χιλιάδες ωάρια τα οποία θα
καταναλωθούν σε 450 εμμηνορρυσιακούς κύκλους. Η μόνη περίοδος που εικάζεται
ότι δεν καταναλώνονται μαζικά ωάρια είναι η περίοδος της εγκυμοσύνης. Από τα
παραπάνω δεδομένα γίνεται αντιληπτό, ότι η αναπαραγωγική ηλικία της γυναίκας
διαρκεί μέχρι τα 43 χρόνια της, ενώ για κάθε προηγηθείσα τελειόμηνη κύηση κερδίζει
έναν επιπλέον χρόνο γονιμότητας. Έτσι, στο βιβλίο Guiness αναφέρεται μία Ινδιάνα
που έμεινε έγκυος στην ηλικία των 64 χρόνων, πλην, όμως, είχε ήδη γεννήσει 29
παιδιά. Ωάρια στην ωοθήκη (1.000-2.000) μπορεί να υπάρχουν και στη διάρκεια της
εμμηνόπαυσης, όμως δεν είναι λειτουργικά, είναι κακής ποιότητας και δεν απαντούν
στις ορμόνες.

Υπάρχει πάντα δυνατότητα θεραπευτικής υποβοήθησης 
Το ωάριο είναι από τα μεγαλύτερα κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού,
δημιουργείται στην εμβρυική ηλικία και αποθηκεύεται στην ωοθήκη σε άωρη μορφή
μέχρι τη στιγμή της έναρξης ωρίμανσης και κατανάλωσης που καθορίζεται από τις
ορμόνες του εγκεφάλου. Η δημιουργία όλων των ωαρίων πριν από τη γέννηση και η
αποθήκευσή τους στην ωοθήκη προσφέρουν το πλεονέκτημα πως οτιδήποτε συμβεί
στη ζωή της γυναίκας (ασθένειες, φυσικά φαινόμενα κ.λπ.), πλην χειρουργικής
επέμβασης, τα ωάρια δεν επηρεάζονται και υπάρχει δυνατότητα θεραπευτικής υποβοήθησης σε περίπτωση προβλήματος. Αντίθετα, το μειονέκτημα είναι ότι όταν
αυτά καταναλωθούν, δεν υπάρχει καμία δυνατότητα δημιουργίας νέων.

Πότε αρχίζει να μειώνεται η ποιότητα των ωαρίων
Αναμφισβήτητα, η ηλικία δείχνει την ποιότητα των ωαρίων. Όσο μεγαλύτερη η
ηλικία τόσο αυξάνει το ποσοστό κακής ποιότητας των ωαρίων που υπάρχουν στις
ωοθήκες. Για παράδειγμα αναφέρεται ότι, εάν μία ωοθήκη έχει 100 ωάρια και η
ηλικία της γυναίκας είναι 27 ετών (pick γονιμότητας), τότε θεωρούμε ότι τα 70 από
αυτά (δηλαδή το 70%) είναι καλής ποιότητας. Αντίθετα, στα 100 ωάρια γυναίκας
ηλικίας 40 ετών, το ποσοστό καλής ποιότητας πέφτει στο 20%-30%. Η ποσοστιαία
πτώση της ποιότητας των ωαρίων αρχίζει ελαφρά από την ηλικία των 30 χρόνων,
επιδεινώνεται μετά τα 35 και είναι απότομη μετά τα 40.

Που οφείλεται η μείωση της ποιότητας των ωαρίων
«Δύο είναι οι επικρατέστερες θεωρίες γι’ αυτό» εξηγεί ο καθηγητής μαιευτικής-
γυναικολογίας ΑΠΘ Γιάννης Πράπας, MD-PhD και συνεχίζει: Η πρώτη θεωρεί ότι τα
προβληματικά ωάρια είναι από τη γέννησή τους προβληματικά, ωριμάζουν πιο
δύσκολα, γενετικά είναι αμφίβολης ικανότητας (αποβολές) και ο οργανισμός δεν τα
χρησιμοποιεί, επειδή αρχικά προτιμά τα καλής ποιότητας, τα οποία ωριμάζουν πιο
εύκολα, με μικρότερες δόσεις ορμονών και είναι γενετικά ασφαλή. Η άλλη άποψη
αφορά στο ότι με την πάροδο του χρόνου ο μεταβολισμός των κυττάρων που θρέφουν
τα ωάρια (κοκκώδη κύτταρα, κύτταρα διαφανούς ζώνης κ.λπ.) αλλοιώνεται αρνητικά
και σε συνδυασμό με τις επίκτητες μεταλλάξεις που συμβαίνουν de facto στη ζωή του
ανθρώπου οδηγεί στην πτώση της ποιότητα των ωαρίων.»

Οι παράγοντες μέτρησης
Ο κανόνας της διερεύνησης θεωρεί ότι η ορμόνη AMH (Antimullerian Hormone),
που ελέγχεται στο αίμα μας, δείχνει την ποσότητα των ωαρίων που υπάρχουν στις
ωοθήκες, ενώ η ηλικία της γυναίκας μας δείχνει την ποιότητά τους

Οι κανόνες της γονιμότητας
Χρονικά η πιθανότητα επίτευξης εγκυμοσύνης εξαρτάται από την ημέρα της
ωοθυλακιορρηξίας και τη συνύπαρξη σπερματοζωαρίων εντός των σαλπίγγων. Το
ωάριο από τη στιγμή της ωοθυλακιορρηξίας και την είσοδό του στη σάλπιγγα είναι
διαθέσιμο προς γονιμοποίηση από το σπερματοζωάριο. Η διαθεσιμότητα αυτή
διαρκεί περίπου 6-8 ώρες και στη συνέχεια κλείνει τις πύλες εισόδου. Αντίθετα, το
σπερματοζωάριο διατηρεί τη γονιμοποιητική του ικανότητα μέχρι 96 ώρες. Κατά
συνέπεια, όπως και στη ζωή, το σπερματοζωάριο είναι αυτό που περιμένει για πολλές
ώρες σε “επιφυλακή’’, ώστε να διεισδύσει εντός του ωαρίου. Έτσι, σε όλες τις
μεθόδους γονιμοποίησης (σεξουαλική επαφή, σπερματέγχυση, εξωσωματική
γονιμοποίηση) το 6ωρο διαθεσιμότητας του ωαρίου πρέπει να λαμβάνεται υπόψη.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, ο κανόνας της συχνότητας σεξουαλικών επαφών για
την επίτευξη εγκυμοσύνης είναι από τη 10η έως την 20ή ημέρα του κύκλου, μία
επαφή ανά τριήμερο. Με τον τρόπο αυτόν, είμαστε σίγουροι ότι όταν εμφανιστεί η
διαθεσιμότητα του ωαρίου, θα υπάρχουν κινητά σπερματοζωάρια στη σάλπιγγα ικανά να
γονιμοποιήσουν το πιθανά καλό ωάριο.

Σε ποια ηλικία πρέπει να καταψύχονται τα ωάρια;
Η κατάψυξη ωαρίων θεωρείται πλέον επέμβαση ρουτίνας, ενώ η κατάψυξη
ωοθηκικού ιστού είναι μέθοδος σε ερευνητική φάση. Βάσει της ελληνικής
νομοθεσίας η διατήρηση και χρήση των κατεψυγμένων ωαρίων επιτρέπεται μέχρι την
ηλικία των 54 χρόνων. Έτσι, με τη μέθοδο της κατάψυξης των ωαρίων υπάρχει η
δυνατότητα τεκνοποίησης μέχρι αυτή την ηλικία, δεδομένου ότι η δυνατότητα της
μήτρας να κυοφορήσει δεν επηρεάζεται από την ηλικία της γυναίκας. 
Για την κατάψυξη των ωαρίων η καλύτερη περίοδος είναι η ηλικία κάτω των
35 ετών και η γυναίκα πρέπει να υποβληθεί σε εξωσωματική γονιμοποίηση για τη
λήψη τους. Τα ωάρια που συλλέγονται υποβάλλονται σε ειδική επεξεργασία
κατάψυξης, η οποία ονομάζεται υαλοποίηση (vitrification). Η μέθοδος αυτή που
άρχισε να εφαρμόζεται στην Ελλάδα από τις αρχές του 2004, από την ομάδα του
Κέντρου Εξωσωματικής Γονιμοποίησης IAKENTRO, έχει το προτέρημα ότι η
επιβίωση των καταψυχθέντων ωαρίων κατά την απόψυξη ξεπερνά το 96%, ενώ τα
ποσοστά επίτευξης εγκυμοσύνης είναι παρόμοια με τα αντίστοιχα των φρέσκων
ωαρίων, μας εξηγεί ο καθηγητής μαιευτικής-γυναικολογίας ΑΠΘ Γιάννης Πράπας,
MD-PhD.

Αυξημένες οι πιθανότητες για επίτευξη της εγκυμοσύνης
Από τα στατιστικά μας, και αντίστοιχα άλλων μεγάλων κέντρων της Ευρώπης και
της Αμερικής, φαίνεται ότι μία γυναίκα μέχρι 35 ετών εάν συλλέξει με τη μέθοδο της
εξωσωματικής και καταψύξει 18-20 ωάρια, έχει πιθανότητες μελλοντικής επίτευξης
εγκυμοσύνης 75%-80%, που είναι αντίστοιχες με ό,τι συμβαίνει στη φύση. Ο αριθμός
αυτός των ωαρίων μπορεί να επιτευχθεί με μία προσπάθεια εξωσωματικής
γονιμοποίησης ή σε ορισμένες περιπτώσεις με δύο. Δεν υπάρχουν πολλά δεδομένα
για γυναίκες που κάνουν κατάψυξη σε ηλικίες μεγαλύτερες των 35 ετών, πλην όμως,
τα αποτελέσματα είναι απογοητευτικά σε όσες κάνουν κατάψυξη ωαρίων σε ηλικία
άνω των 40 ετών, λέει ο Καθηγητής.
Βάσει των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών των τελευταίων ετών, όσες δεν έχουν
αποκτήσει παιδί μέχρι την ηλικία των 32 ετών θα πρέπει να αρχίσουν να σκέφτονται
σοβαρά την κατάψυξη ωαρίων, ώστε να διατηρήσουν ακέραιες τις πιθανότητες
επίτευξης εγκυμοσύνης. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο που Εταιρείες-κολοσσοί (Amazon
και Google) προσφέρουν ως bonus δωρεάν στις υπαλλήλους τους 2-3 κύκλους
εξωσωματικής γονιμοποίησης για κατάψυξη των ωαρίων τους.

Ιωάννης Πράπας Καθηγητής Γυναικολογίας και Μαιευτικής ΑΠΘ

Continue Reading

Trending