Παιδί

Προσφορά της μητέρας στην υγιή ανάπτυξη του παιδιού

Αυτό που αποτελεί κοινό τόπο είναι ότι τίποτα δεν αντικαθιστά σωστά την οικογένεια στη ζωή ενός ανθρώπου και κυρίως τη συμβολή της μητέρας μέσα σ’ αυτή.

Ο ρόλος της οικογένειας και κυρίως της μητέρας είναι αδιαμφισβήτητος στα πρώτα 5-7 κρίσιμα χρόνια της ζωής ενός ανθρώπου. Η μητέρα θεωρείται ως το πιο ζωντανό, το πιο φυσικό κέντρο αγωγής. Η μητέρα μέσα στην οικογένεια δίνει μορφή στο παιδί, όπως το στρείδι στο μαργαριτάρι μέσα στο όστρακο του. Δεν του δίνει απλά την ύπαρξη αλλά και τις βάσεις για την σωματική και ψυχοπνευματική ανάπτυξη του. Το βοηθάει στην πραγματοποίηση του προορισμού του. Το προπονεί και το ετοιμάζει για την ενηλικίωση για το πώς θ’ ανταποκριθεί στα υψηλότερα καθήκοντα και την αποστολή του μέσα στην κοινωνία. Ό,τι χτίζει η μητέρα στα πρώτα 5-7 χρόνια της ζωής ενός ανθρώπου, δεν μπορεί να το χτίσει ούτε το καλύτερο σχολείο, η καλύτερη οργάνωση.

Η μητέρα είναι κυρίως υπεύθυνη για την υγιή ψυχοσωματική ανάπτυξη του παιδιού της. Η μέριμνα της γι’ αυτό ξεκινά από τη στιγμή της σύλληψης του εμβρύου εντός της. Η αποδοχή της ή μη του εμβρύου από τη στιγμές της σύλληψης του καθορίζει την ομαλή βρεφική παιδική και εφηβική ζωή του. Μελέτες έχουν δείξει ότι ένα παιδί που συλλαμβάνεται και είναι ανεπιθύμητο από τη μητέρα του, πρωτίστως, αλλά και τον πατέρα, αντιλαμβάνεται πλήρως αυτή την πραγματικότητα προξενώντας δυσλειτουργίες στην ψυχοσωματική του οντότητα. Η αποδοχή, η αγάπη και η φροντίδα ενός εμβρύου εκ μέρους και των δύο γονέων είναι η τροφή που θα φέρει στο φως του ήλιου ένα οργανισμό με υγιείς βάσεις, όπου πάνω εκεί θα χτισθεί το οικοδόμημα μιας υγιούς ψυχοσωματικής εξέλιξης.

Η μητέρα φροντίζει όχι μόνο τη σωματική ανάπτυξη του παιδιού της αλλά συγχρόνως για την υγιή συναισθηματική του ζωή.

Γνωρίζουμε όλοι ότι το IQ ενός ανθρώπου δίνεται ως κληρονομιά σ’ έναν άνθρωπο, αλλά το EQ του, η συναισθηματική του νοημοσύνη είναι αυτή που διαμορφώνεται. Η μητέρα κατά κύριο λόγο είναι εκείνη που με την απροϋπόθετη αγάπη της και τη φροντίδα της θα βοηθήσει το παιδί της να αναπτυχθεί συναισθηματικά ώριμο. Η μητέρα είναι εκείνη που θα μάθει τα παιδιά της να διαχειρίζονται τα αισθήματα τους, όταν αυτή έχει μάθει να διαχειρίζεται πρώτα τα δικά της π.χ. το φόβο, το θυμό, την λύπη, το άγχος, την απόρριψη, τη ντροπή ακόμα και την αγάπη.

Η μητέρα είναι υπεύθυνη να σπείρει και να φυτρώσουν στην καρδιά του παιδιού της τα συναισθήματα συμπάθειας, συμπόνιας, αλληλεγγύης, ευθύνης, ευγνωμοσύνης, ανεκτικότητας και αγάπης. Αυτή μαθαίνει στο παιδί της να αγαπά και να σέβεται πρώτα τον εαυτό του και μετά όλο τον κόσμο. Μαθαίνει να συμμετέχει στον πόνο και τη χαρά των άλλων. Μαθαίνει στο παιδί να αισθάνεται αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση, που είναι οι θεμέλιοι λίθοι της επιτυχίας και ευτυχίας του στη ζωή. Μαθαίνει στο παιδί την υπομονή και επιμονή και το ήσυχο και ψύχραιμο αντίκρισμα των γεγονότων και αντίξοων περιστάσεων και την πρόθυμη ανάληψη της ευθύνης.

Επιπλέον, η μητέρα εκτός από την καλλιέργεια του ψυχικού κόσμου του παιδιού της βοηθά και στην καλλιέργεια του νοητικού πεδίου, του παιδιού της. Παρακολουθεί άγρυπνα να ξυπνήσουν οι κλίσεις και τα ενδιαφέροντα του παιδιού. Κατόπιν το βοηθά να καλλιεργηθούν με διάφορους τρόπους.

Η μητέρα είναι επίσης υπεύθυνη να διασφαλίσει στο παιδί της ένα τόπο ησυχίας, ηρεμίας, ειρήνης, ανάπαυσης όπου εκεί θα παύει ο θόρυβος και η εξαντλητική νευρικότητα του έξω κόσμου. Μέσα σ’ αυτό το καταφύγιο το παιδί θα αισθάνεται και θα είναι ο εαυτός του.

Το παιδί στα χρόνια της ανάπτυξης του είναι ολοκληρωτικά αφημένο στην επιρροή του πνεύματος της οικογένειας. Το πνεύμα όπου κυριαρχεί το ήθος και η τιμιότητα. Το παιδί σιγά-σιγά αφομοιώνεται με το πνεύμα της οικογένειας, που μέρος της είναι η μητέρα, χωρίς αντίσταση.

Δέχεται χωρίς να εννοεί τις αξίες ή ότι άλλο πρεσβεύει η οικογένεια, τις σκέψεις της, τα ήθη της, τα έθιμα της και τη νοοτροπία της. Όλα αυτά έρχονται στο παιδί σαν κάτι το αυτονόητο και γι’ αυτό εντυπώνονται σταθερά και αξέχαστα μέχρι τα χρόνια της εφηβείας. Εκεί πλέον ψάχνεται για την αυτονομία και την εύρεση της ταυτότητας του, αποστασιοποιείται για λίγο μέχρι που πάλι ουσιαστικά καταλήγει λίγο πολύ σ’ εκείνες τις αρχές που πήρε στα πρώτα του χρόνια.

Από την άλλη πλευρά, τα πορίσματα της ιατρικής ψυχολογίας, της ιατρικής υγιεινής και ιδιαίτερα οι πλούσιες παρατηρήσεις της κλινικής ψυχολογίας, μας διαβεβαιώνουν σήμερα, ότι πολλές αρρώστιες του νευρικού συστήματος, πολλές διαστροφές του χαρακτήρα και εγκληματικές τάσεις οφείλονται αποκλειστικά στην έλλειψη οικογενειακής θαλπωρής, γαλήνης και ενότητας.

Απλές παρατηρήσεις της καθημερινής μας πείρας διαπιστώνουν ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των παραστρατημένων παιδιών περίπου το 85% προέρχονται από οικογένειες, οι οποίες δεν έδειξαν ενδιαφέρον για την ανατροφή των παιδιών τους, από έλλειψη οικογενειακής ζεστασιάς, ιδιαίτερα από μια μητέρα που θα τα ζέσταινε στην αγκαλιά της και θα τα έτρεφε με τα πλούσια συναισθήματά της.

Θυμηθείτε τους προγόνους μας πόσο άγια και ιερή θεωρούσαν την οικογενειακή εστία, ώστε την τοποθετούσαν στο κέντρο του σπιτιού για να σκορπά το «θείο φως» και τη ζεστασιά της. Φύλακας της λογαριαζόταν μια γυναίκα, μια θεά η θεά Εστία. Η μάνα είναι η βάση της ατομικότητας του παιδιού.

Η δίχως όρους, απροϋπόθετη αγάπη της είναι το Α και Ω για την μετέπειτα ευτυχισμένη και επιτυχημένη, προσωπική, οικογενειακή και επαγγελματική ζωή των παιδιών της.

Αλεξάνδρα Ευκαρπίδου

Οικογένεια

Πώς να αναπτύξετε τη συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών σας

Πολύς λόγος γίνεται σήμερα για τη μεγάλη σημασία της Συναισθηματικής Νοημοσύνης
στην ευτυχία μας, στην προσωπική, οικογενειακή και επαγγελματική μας ζωή.
Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Goleman, o οποίος πρόβαλε τον όρο και την αξία της
συναισθηματικής νοημοσύνης στη ζωή μας, ο ορισμός της είναι: ‘’To πλέγμα των ανθρωπίνων
ιδιοτήτων πάνω στο οποίο μπορεί ν’ υφανθεί μια ολοκληρωμένη ανθρώπινη προσωπικότητα. Είναι
μαζί υπομονή, επιμονή, δυνατότητα προσαρμογής, έλεγχος παρορμήσεων, αισιοδοξία, ελπίδα.
Συναισθηματική Νοημοσύνη σημαίνει να βρίσκεις κίνητρα για τον εαυτό σου, ν ’αντέχεις
στις απογοητεύσεις, να ελέγχεις την παρόρμηση, να χαλιναγωγείς την ανυπομονησία σου, να
ρυθμίζεις σωστά τη διάθεση σου και να εμποδίζεις την απογοήτευση να καταπνίγει την ικανότητά
σου για σκέψη.’’

Ο Συναισθηματικά Νοήμων άνθρωπος έχει τέσσερεις (4) δεξιότητες:

Αυτεπίγνωση (Επίγνωση του εαυτού του και των δυνατοτήτων του)
Αυτοδιαχείριση (Έχει μάθει να διαχειρίζεται τα αισθήματά του)
Κοινωνική Επίγνωση (Αντιλαμβάνεται με ακρίβεια τα συναισθήματα των άλλων) και
Διαχείριση σχέσεων (κατανοεί τη συμπεριφορά και τα κίνητρα των άλλων και χειρίζεται
σωστά τις σχέσεις του).

Τα κύρια συναισθήματα, στα οποία καλούμαστε να έχουμε τον έλεγχο είναι ο θυμός, η
θλίψη, ο φόβος, η απόλαυση, η αγάπη, και η ντροπή. Πέρα από τα συναισθήματα χρειάζεται να
μάθουμε να χειριζόμαστε τις αντιξοότητες, τις ματαιώσεις, τις δυσκολίες στην οικογένεια και στη
δουλειά.
Καταλαβαίνετε λοιπόν, ως γονείς, πόσο σημαντικό είναι να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να
αναπτύξουν την Συναισθηματική τους Νοημοσύνη. Είναι ένα από τα πιο βασικά εφόδια, που τους
δίνουμε στο ξεκίνημα της νέας τους ζωής, όταν εγκαταλείψουν το πατρικό τους σπίτι.

Η καλλιέργεια και η ανάπτυξη της Συναισθηματικής Νοημοσύνης ξεκινά από τα πρώτα
βήματα της ζωής του παιδιού. Αρχικά χρειάζεται να μάθει το παιδί πώς να αναγνωρίζει τα
συναισθήματά του και να τα εκφράζει με θετικό τρόπο.

Ο γονέας μπορεί να βοηθήσει το παιδί του να συνειδητοποιήσει την αξία του, τα ταλέντα
του, τις δυνατότητες του. Να υποστηρίζει και να ενισχύει την ικανότητα του παιδιού του να δέχεται
την απόρριψη, να την αντιμετωπίζει με τέτοιο τρόπο, χωρίς να χάνει την πίστη στον εαυτό του.

Τα βασικά στοιχεία της προσωπικότητας του παιδιού, που ο γονέας χρειάζεται να βοηθήσει
το παιδί του ν’ αναπτυχτούν, ώστε να είναι συναισθηματικό ώριμο, είναι:

Η υπομονή και η επιμονή.
Η δυνατότητα προσαρμογής. Να είναι ευέλικτο σε όποια κατάσταση.
Ο έλεγχος των παρορμήσεων και του θυμού.
Ο έλεγχος της θλίψης. Να μάθουν το παιδί οι γονείς να αντιμετωπίζει τη ζωή με αισιοδοξία
και ελπίδα.
Να βάζει κίνητρα στον εαυτό του και να αντέχει στις απογοητεύσεις, στις ματαιώσεις και
στις δυσκολίες.
Να ελέγχει το φόβο.
Να μη ντρέπεται.
Να ελέγχει την αγάπη και την απόλαυση.
Να αναλαμβάνει την ευθύνη των πράξεων του και να μη ρίχνει το φταίξιμο σε άλλους.
Να το βοηθήσουν να αντιλαμβάνεται με ακρίβεια τα συναισθήματα των άλλων και να
καταλαβαίνει τι τους συμβαίνει.
Να διαχειρίζεται τις σχέσεις του με τους άλλους με τον καλύτερο τρόπο.

Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να γνωρίζουν ότι η δική τους Συναισθηματική Νοημοσύνη
επηρεάζει άμεσα το επίπεδο της Συναισθηματικής Νοημοσύνης του παιδιού τους. Τα παιδιά
διδάσκονται τις δεξιότητες της Συναισθηματικής Νοημοσύνης από τους γονείς τους. Εάν ο γονέας
είναι συναισθηματικά μη νοήμων (ανώριμος), τα παιδιά χάνουν την καλύτερη πηγή μάθησης. Για
παράδειγμα ένας γονέας, που θυμώνει, φωνάζει με το παραμικρό, χάνει τον έλεγχο των νεύρων
του, του θυμού του και πέφτει σε κρίσεις υστερίας προς το/τη σύζυγο και τα παιδιά του, τι
παράδειγμα δίνει στο παιδί του; Είναι άκρως βέβαιο ότι το παιδί θα υιοθετήσει την ίδια
συμπεριφορά.

Αν αδιαφορείτε για τα συναισθήματά του, όταν σας μιλά και σας λέει ‘’τον πόνο του’’, δε
το βοηθάτε να οδηγηθεί στην αυτεπίγνωση. Ενώ, όταν το παρατηρείτε και ρωτάτε το παιδί σας
γιατί είναι λυπημένο, μαθαίνει να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του, δεν τα αποφεύγει, τα
αντιμετωπίζει, μαθαίνει να τα διαχειρίζεται και επίσης μαθαίνει να δείχνει κατανόηση στη λύπη ή
στα συναισθήματα των φίλων του.

Αν σας μιλά για αυτά που του αρέσουν, τις επιθυμίες και τα όνειρά του και εσείς
αδιαφορείτε ή γελάτε, το παιδί όχι μόνο δε θα οδηγηθεί στην αυτεπίγνωση, αλλά θα χάσει την
πίστη στον εαυτό του και θα δημιουργήσει χαμηλή αυτοεκτίμηση και θα παραιτηθεί από τα όνειρα
του και γενικότερα από τη ζωή.

Γονείς αυταρχικοί, που ασκούν πίεση και φόβο, θα δουν το παιδί τους να μένει
συναισθηματικά ανώριμο σαν το δενδράκι, που δεν πρόλαβε να κάνει ρίζες και εκτέθηκε στις πιο
αντίξοες καιρικές συνθήκες.

Γονείς που εξασκούν τη Συναισθηματική Νοημοσύνη με τα παιδιά τους , ανατρέφουν
αγόρια και κορίτσια, τα οποία είναι πιο ευτυχισμένα, προσαρμόζονται καλύτερα στο κοινωνικό
περιβάλλον, παίρνουν καλύτερους βαθμούς και φθάνουν αργότερα σε υψηλότερο επίπεδο
επαγγελματικής επιτυχίας. Επίσης παρουσιάζουν χαμηλότερα επίπεδα προβληματικής
συμπεριφοράς π.χ αδικαιολόγητες απουσίες στο σχολείο, τσιγάρο, ποτό, ναρκωτικά.
Ο αγώνας σας για την ανάπτυξη της Συναισθηματικής Νοημοσύνης των παιδιών σας
χρειάζεται να είναι συνεχής και αμείωτος. Είναι ό,τι καλύτερο έχετε να κάνετε για αυτά,
εκφράζοντας στην πράξη την αληθινή σας αγάπη.

Ευκαρπίδου Αλεξάνδρα

Παιδαγωγός-Σύμβουλος επικοινωνίας και επιχειρήσεων

Οικογένεια

Τα Ψυχολογικά Χαρακτηριστικά Της Εφηβικής Ηλικίας

Η εφηβική ηλικία έχει μια ιδιαιτερότητα και όπως λέει ένας σοφός άνδρας,

«η εφηβεία μοιάζει με τη θάλασσα του Αιγαίου πελάγους, όπου πνέουν σφοδρότατοι άνεμοι, τόσο σφοδροί που γονείς και παιδαγωγοί τα χάνουν».

Ένα από τα κύρια γνωρίσματα είναι ότι οι περισσότεροι έφηβοι από το 13^ο έτος παρατηρούν ραγδαίες μεταβολές τόσο στο σώμα τους (σκελετός-ενδοκρινείς και γεννητικοί αδένες) όσο και στον ψυχισμό τους. Όχι όμως με την ίδια ταχύτητα. Έτσι, η ψυχοσωματική ισορροπία διαταράσσεται. Γι’ αυτό οι νέοι υποφέρουν από μεταπτώσεις. Άλλοτε είναι χαρούμενοι και άλλοτε κλείνονται στον εαυτό τους. Άλλοτε είναι ονειροπόλοι και φαντάζονται τον κόσμο ιδανικό, και άλλοτε παρουσιάζουν αρνητικές τάσεις και τίποτα δεν τους αρέσει. Ας τα έχουμε αυτά υπόψη οι γονείς και ας είμαστε αρκετά διακριτικοί στη δική μας συμπεριφορά απέναντι τους. Όσο πιο λίγα λέμε και όσο αποφεύγουμε τις συγκρούσεις σε αυτή την ηλικία, τόσο καλύτερα αποτελέσματα θα έχουμε. Ευκαιρία να αναπτύξουμε τις δεξιοτεχνίες της επικοινωνίας μας.

Άλλο χαρακτηριστικό της εφηβείας, το οποίο μπορούμε να αναζητήσουμε στη σκέψη του εφήβου, είναι ο νοητικός εγωκεντρισμός. Οι έφηβοι δεν είναι πια παθητικοί δέκτες, που δέχονται κάθε διδασκαλία χωρίς κρίση. Έτσι θέτουν στο περιθώριο γονείς, δασκάλους κτλ. Το κέντρο του κόσμου είναι ο ίδιος τους ο εαυτός. Θεωρούν τη σκέψη τους παντοδύναμη και περνούν όλους τους άλλους από αυστηρή κριτική. Κρίνουν πρόσωπα, ιδέες, θεσμούς, συνήθειες και ζητούν αλλαγή. Θα σας αμφισβητήσουν σε αυτή την ηλικία, καθώς επίσης και τις αρχές που τους δώσατε. Μη ταραχθείτε και μην τους κάνετε να νιώσουν ενοχές!

Ένα άλλο χαρακτηριστικό του εφήβου, είναι η τάση του για ανεξαρτησία και αυτονομία. Είναι μια συνειδητή προσπάθεια για να περάσει από το χώρο της εξάρτησης στο χώρο της αυτονομίας. Ο έφηβος συνειδητοποιεί το εγώ του, αποκαλύπτει την προσωπική του ταυτότητα. Και τότε ζητάει αναγνώριση της προσωπικότητας του και ίση μεταχείριση.

Οι έφηβοι στην προσπάθεια τους για ανεξαρτησία δείχνουν:

Αντιδραστικότητα
Επαναστατικότητα
Ισχυρογνωμοσύνη
Θυμό και συναισθηματικές μεταπτώσεις

Προσέχετε, να μη τραβάτε πολύ το σκοινί, να τους θεωρείτε έντιμους, ισότιμους και να τους μιλάτε ευγενικά, αναγνωρίζοντας την αυτονομία τους. Μη προσπαθείτε να τους εντάξετε στο δικό σας τρόπο ζωής, γιατί αυτοί είναι διαφορετικές οντότητες με ιδιαίτερα ταλέντα και δεξιότητες.

Μέσα στα χαρακτηριστικά της εφηβικής ηλικίας, είναι και η τάση τους για κοινωνική ζωή. Η εφηβεία είναι μια περίοδος ανάπτυξης του κοινωνικού αισθήματος και της αλληλεγγύης. Η δημιουργία φίλων, είναι βασικός σκοπός του εφήβου και η γνώμη τους και η αποδοχή τους είναι πολύ σπουδαία γι’ αυτόν. Θεωρεί ότι είναι πολύ βασικό να αποκτήσει σωστή αυτοεικόνα και αυτοεκτίμηση. Η θετική γνώμη του περίγυρου και κυρίως των φίλων και συμμαθητών του, βοηθούν πολύ στη δημιουργία σωστής αυτοεικόνας και αυτοεκτίμησης. Να προσέχετε λοιπόν πως μιλάτε για τους φίλους τους.

Ας τους κατανοούμε, όταν θέλουν ή δεν θέλουν να κάνουν κάτι, γιατί γνωρίζουν ότι πρέπει να συσχετίζονται με τους συμμαθητές τους και ότι πρέπει να έχουν την αποδοχή τους. Αυτό ισοδυναμεί σ’ αυτή την ηλικία με έλλειψη οξυγόνου. Παιδί που δεν το αποδέχονται οι συμμαθητές του, δεν αναπτύσσεται ομαλά ψυχολογικά και αποκτά κόμπλεξ και ανασφάλειες.

Μέσα στα πλαίσια της κοινωνικής ζωής, κατατάσσεται ασφαλώς και η επιθυμία του εφήβου να συναντήσει το άλλο φύλο. Το ερωτικό αίσθημα, γίνεται δυνατό και κυριαρχικό σ’ αυτή την ηλικία. Οφείλουμε ως γονείς να δώσουμε σωστές κατευθύνσεις και ερμηνείες για τη σχέση των δύο φύλων. Να τους βοηθούμε να κινούνται στο τομέα αυτό με τις αρχές της αγάπης, του σεβασμού και της ειλικρίνειας.

Αλεξάνδρα Ευκαρπίδου

Παιδαγωγού-Συμβούλου επικοινωνίας και επιχειρήσεων

Οικογένεια

Το Δίλημμα Της Εργαζόμενης Μητέρας

Mε αφορμή την γιορτή της μητέρας θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας ένα κομμάτι από την καρδιά μου, που ξέρω ότι είναι και κομμάτι της δικής σας, και αφορά την μητρότητα.

Όλες μας έχουμε δοσμένο ένα κομμάτι του εαυτού μας στα παιδιά μας. Όμως το ξέρω ότι έχουμε κι ένα άγχος, ένα φόβο αδιόρατο, ένα δίλημμα μήπως η αγάπη για τη δουλειά μας και οι πολλές ώρες ενασχόλησής μας μ’ αυτή μας στοιχίσει το ρόλο μας της μητέρας. Χωρίς να θέλω να δώσω το φάρμακο γι αυτό τον «πόνο» μας, απλά θα μοιραστώ μαζί σας ως εργαζόμενη μητέρα και ως παιδαγωγός επί σειρά ετών, κάποιες σκέψεις, που πιστεύω ότι θα βοηθήσουν να μπουν τα πράγματα στη θέση τους και να διαλυθούν ο «φόβος» και οι αμφιβολίες σας.

Αυτά λοιπόν που χρειάζονται τα παιδιά μας είναι τα λεγόμενα 3Α (για να τα θυμάστε ευκολότερα). Ξεκινώντας θα σας πω ότι πιο πολύ από κάθε άλλο τα παιδιά μας χρειάζονται την Απροϋπόθετη αγάπη μας (αγάπη χωρίς όρους και ανταλλάγματα). Είναι η μόνη απροϋπόθετη αγάπη, που θα γευτούν στη ζωή του και οφείλουμε σα γονείς να γεμίσουμε το συναισθηματικό τους δοχείο με αυτή, γιατί είναι η βάση που θα χτίσουν όλη τη μετέπειτα ζωή τους. Αυτό αγαπητές μου δεν απαιτεί χρόνο, αλλά τρόπο.

Το δεύτερο Α που χρειάζεται το παιδί μας είναι η Αναγνώριση της αξίας του και της ιδιαιτερότητάς του. Αφήστε το να είναι ο εαυτός του, βοηθείστε το να δει τα δικά του ταλέντα (κλίσεις) και βοηθήστε το να τα αναπτύξει.

Τέλος δώστε του Αποδοχή. Ένα παιδί που παίρνει αποδοχή από τους γονείς του και όχι τη διαρκή κριτική, θα μάθει να αποδέχεται τον ίδιο του τον εαυτό και να το σέβεται. Αποκτά την ανεκτίμητη αυτοεκτίμηση, που θα γίνει το εφαλτήριο για όλα τα μεγάλα επιτεύγματα στη ζωή του.