Παιδί

Πως να βοηθήσετε τα παιδιά σας στις Πανελλήνιες Εξετάσεις

Οι εξετάσεις αποτελούν ένα θεμελιώδες στάδιο στην ζωή των παιδιών αλλά κι εκείνη των γονιών. Υπάρχουν σημαντικά στάδια στην ζωή των παιδιών μας και οι Πανελλήνιες Εξετάσεις είναι ένα από αυτά. Η συναισθηματική ένταση που συνοδεύει αυτές τις εξετάσεις είναι ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες που πρέπει να λάβουμε υπόψη. Μια υπερβολική ένταση και άγχος μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητα αποτελέσματα όπως παροδικές απώλειες μνήμης, δυσκολία συγκέντρωσης και δυσκολία στην ανάπτυξη του θέματος, τραύλισμα… καθώς και άλλα σωματικά συμπτώματα όπως τρέμουλο, ταχυκαρδίες, εφίδρωση, κρίσεις πανικού κ.α. Την ίδια στιγμή όμως, ένα γεγονός τόσο σημαντικό όπως οι εξετάσεις απαιτεί ένα βαθμό συναισθηματικής έντασης και άγχους την οποία θα ονομάζαμε “παραγωγική ένταση” γιατί πρόκειται για μια κατάσταση ενεργοποίησης του εγκεφάλου, και της μέγιστης ενέργειας σε ψυχικό και σωματικό επίπεδο που μας επιτρέπουν να είμαστε έτοιμοι για να συγκεντρωθούμε στο συγκεκριμένο στόχο.

Ως γονείς μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας για να αντιμετωπίσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις εξετάσεις:

Φροντίζουμε την διατροφή τους. Τα βοηθάμε να βλέπουν το θετικό και μέσα σε δύσκολες καταστάσεις. Τα ενθαρρύνουμε και δείχνουμε εμπιστοσύνη στις δυνατότητές τους. Διατηρούμε γενικότερα μια θετική στάση. Αποφεύγουμε να αντιμετωπίζουμε τα γεγονότα μ΄έναν τρόπο απόλυτο: οι Πανελλήνιες Εξετάσεις είναι ένας σημαντικός σταθμός αλλά δεν αποτελούν ολόκληρο το ταξίδι. Αποφεύγουμε τις συγκρίσεις: με άλλους συμμαθητές, με τις δικές μας εξετάσεις, με άλλες χώρες, με άλλα σχολεία κλπ. Τα βοηθάμε να δώσουν την σωστή σημασία στην προετοιμασία και στην μελέτη, που είναι οι βάσεις για να αντιμετωπίσουν στο μέλλον το Πανεπιστήμιο και την εργασία. Προσπαθούμε να ελέγξουμε την δική μας ένταση, τις δικές μας προσδοκίες ή φιλοδοξίες για να αποφύγουμε να τα επιβαρύνουμε με την ευθύνη αυτή. Πρέπει να είμαστε ήρεμοι και σταθεροί: το άγχος που μπορεί να έχουμε εμείς, μερικές φορές είναι αναπόφευκτο. Το να το εκφράζουμε όμως στα παιδιά μας μπορεί να έχει πολύ αρνητικές επιδράσεις, κυρίως γιατί ενδεχομένως μπορεί να αυξήσει τον δικό τους φόβο. Προσπαθούμε να μην ελαχιστοποιούμε την σημασία του γεγονότος τως εξετάσεων: π.χ. Εκφράσεις του τύπου “είναι μόνο κάποιες εξετάσεις” , κ.α. Μπορεί να λέγονται από τους γονείς αλλά δεν έχουν καμία βαρύτητα, καθώς οι έφηβοι σε αυτή την περίοδο βρίσκονται σε μια κατάσταση συναισθηματικού αυτισμού.Το ξέρουν πως αυτό που ζουν τώρα το έχουν περάσει και χιλιάδες άλλοι, αλλά αυτό δεν έχει καμιά επίδραση πάνω τους. Μπορείτε να τους μιλήσετε για το προκαταβολικό άγχος. Συχνά οι έφηβοι σκέφτονται τον εαυτό τους την ημέρα των εξετάσεων και αυτό παράγει φοβίες και τους κυριεύει ο πανικός. Για να τους καθησυχάσουμε μπορούμε να τους εξηγήσουμε πως το να φαντάζονται την ημέρα των εξετάσεων είναι φυσικό να τους κάνει να νιώθουν άγχος, αφού ακόμη δεν έχει ολοκληρωθεί η προετοιμασία τους. Δεν προσπαθούμε να τους επιβάλουμε τους δικούς μας τρόπους. Μια τυπική
φράση: “εγώ έτσι έκανα….” μπορεί να προκαλέσει ένταση στο μεγαλύτερο ποσοστό των εφήβων. Είναι καλύτερο να τους ενημερώσουμε πως υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι μελέτης και προετοιμασίας και πως θα πρέπει να πειραματιστούν με διάφορους τρόπους για να καταλάβουν ποιός τρόπος τους ταιριάζει. Είναι προτιμότερο να μην μιλάμε για την ενδεχόμενη αποτυχία καθώς δεν είναι η κατάλληλη στιγμή και μπορεί να αποβεί πολύ αποκαρδιωτικό για τους εφήβους. Ελέγχουμε με διακριτικότητα να μην κάνουν κατάχρηση διεγερτικών, φαρμάκων, αλκοόλ, και καπνού. Καλή ξεκούραση και καλός ύπνος είναι επίσης σημαντικοί παράγοντες που βοηθούν στην συγκέντρωση και στην καλύτερη απόδοση. Δεν αναποδογυρίζουμε όλο το οικογενειακό πρόγραμμα. Επειδή μπορεί να υπάρχει ένα παιδί μέσα στην οικογένεια που δίνει εξετάσεις, δεν σημαίνει πως η υπόλοιπη οικογένεια πρέπει να σταματήσει να αναπνέει. Μπορούμε να κάνουμε το σπίτι ένα ευχάριστο περιβάλλον για μελέτη, χωρίς να κάνουμε μεγάλες αλλαγές. Το να του ετοιμάσουμε το αγαπημένο του φαγητό ή να ζητήσουμε από τα αδέλφια του να ακούσουν λίγο χαμηλότερα την μουσική, είναι αρκετό για να τους ζητήσουμε με αυτό τον τρόπο να δείξουν την συμπαράστασή τους και να αποφύγουμε τις εντάσεις.

Μέσα από τον γονεικό μας ρόλο συμβάλλουμε σημαντικά στην προετοιμασία των παιδιών μας για τις εξετάσεις. Πρέπει πρώτα εμείς να έχουμε την σωστή στάση για να αποτελέσουμε τον καλύτερο προπονητή και να καθησυχάσουμε τις δικές τους φοβίες αντί να τις ενισχύουμε.

“Οι γονείς πρέπει να γεμίζουν τον κάδο αυτοεκτίμησης ενός παιδιού τόσο πολύ, ώστε ο υπόλοιπος κόσμος να μην μπορεί να τον τρυπήσει για να τον αποστραγγίσει”
Alvin Price

Αιμιλία Αξιωτίδου

Οικογένεια

Πώς να αναπτύξετε τη συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών σας

Πολύς λόγος γίνεται σήμερα για τη μεγάλη σημασία της Συναισθηματικής Νοημοσύνης
στην ευτυχία μας, στην προσωπική, οικογενειακή και επαγγελματική μας ζωή.
Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Goleman, o οποίος πρόβαλε τον όρο και την αξία της
συναισθηματικής νοημοσύνης στη ζωή μας, ο ορισμός της είναι: ‘’To πλέγμα των ανθρωπίνων
ιδιοτήτων πάνω στο οποίο μπορεί ν’ υφανθεί μια ολοκληρωμένη ανθρώπινη προσωπικότητα. Είναι
μαζί υπομονή, επιμονή, δυνατότητα προσαρμογής, έλεγχος παρορμήσεων, αισιοδοξία, ελπίδα.
Συναισθηματική Νοημοσύνη σημαίνει να βρίσκεις κίνητρα για τον εαυτό σου, ν ’αντέχεις
στις απογοητεύσεις, να ελέγχεις την παρόρμηση, να χαλιναγωγείς την ανυπομονησία σου, να
ρυθμίζεις σωστά τη διάθεση σου και να εμποδίζεις την απογοήτευση να καταπνίγει την ικανότητά
σου για σκέψη.’’

Ο Συναισθηματικά Νοήμων άνθρωπος έχει τέσσερεις (4) δεξιότητες:

Αυτεπίγνωση (Επίγνωση του εαυτού του και των δυνατοτήτων του)
Αυτοδιαχείριση (Έχει μάθει να διαχειρίζεται τα αισθήματά του)
Κοινωνική Επίγνωση (Αντιλαμβάνεται με ακρίβεια τα συναισθήματα των άλλων) και
Διαχείριση σχέσεων (κατανοεί τη συμπεριφορά και τα κίνητρα των άλλων και χειρίζεται
σωστά τις σχέσεις του).

Τα κύρια συναισθήματα, στα οποία καλούμαστε να έχουμε τον έλεγχο είναι ο θυμός, η
θλίψη, ο φόβος, η απόλαυση, η αγάπη, και η ντροπή. Πέρα από τα συναισθήματα χρειάζεται να
μάθουμε να χειριζόμαστε τις αντιξοότητες, τις ματαιώσεις, τις δυσκολίες στην οικογένεια και στη
δουλειά.
Καταλαβαίνετε λοιπόν, ως γονείς, πόσο σημαντικό είναι να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να
αναπτύξουν την Συναισθηματική τους Νοημοσύνη. Είναι ένα από τα πιο βασικά εφόδια, που τους
δίνουμε στο ξεκίνημα της νέας τους ζωής, όταν εγκαταλείψουν το πατρικό τους σπίτι.

Η καλλιέργεια και η ανάπτυξη της Συναισθηματικής Νοημοσύνης ξεκινά από τα πρώτα
βήματα της ζωής του παιδιού. Αρχικά χρειάζεται να μάθει το παιδί πώς να αναγνωρίζει τα
συναισθήματά του και να τα εκφράζει με θετικό τρόπο.

Ο γονέας μπορεί να βοηθήσει το παιδί του να συνειδητοποιήσει την αξία του, τα ταλέντα
του, τις δυνατότητες του. Να υποστηρίζει και να ενισχύει την ικανότητα του παιδιού του να δέχεται
την απόρριψη, να την αντιμετωπίζει με τέτοιο τρόπο, χωρίς να χάνει την πίστη στον εαυτό του.

Τα βασικά στοιχεία της προσωπικότητας του παιδιού, που ο γονέας χρειάζεται να βοηθήσει
το παιδί του ν’ αναπτυχτούν, ώστε να είναι συναισθηματικό ώριμο, είναι:

Η υπομονή και η επιμονή.
Η δυνατότητα προσαρμογής. Να είναι ευέλικτο σε όποια κατάσταση.
Ο έλεγχος των παρορμήσεων και του θυμού.
Ο έλεγχος της θλίψης. Να μάθουν το παιδί οι γονείς να αντιμετωπίζει τη ζωή με αισιοδοξία
και ελπίδα.
Να βάζει κίνητρα στον εαυτό του και να αντέχει στις απογοητεύσεις, στις ματαιώσεις και
στις δυσκολίες.
Να ελέγχει το φόβο.
Να μη ντρέπεται.
Να ελέγχει την αγάπη και την απόλαυση.
Να αναλαμβάνει την ευθύνη των πράξεων του και να μη ρίχνει το φταίξιμο σε άλλους.
Να το βοηθήσουν να αντιλαμβάνεται με ακρίβεια τα συναισθήματα των άλλων και να
καταλαβαίνει τι τους συμβαίνει.
Να διαχειρίζεται τις σχέσεις του με τους άλλους με τον καλύτερο τρόπο.

Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να γνωρίζουν ότι η δική τους Συναισθηματική Νοημοσύνη
επηρεάζει άμεσα το επίπεδο της Συναισθηματικής Νοημοσύνης του παιδιού τους. Τα παιδιά
διδάσκονται τις δεξιότητες της Συναισθηματικής Νοημοσύνης από τους γονείς τους. Εάν ο γονέας
είναι συναισθηματικά μη νοήμων (ανώριμος), τα παιδιά χάνουν την καλύτερη πηγή μάθησης. Για
παράδειγμα ένας γονέας, που θυμώνει, φωνάζει με το παραμικρό, χάνει τον έλεγχο των νεύρων
του, του θυμού του και πέφτει σε κρίσεις υστερίας προς το/τη σύζυγο και τα παιδιά του, τι
παράδειγμα δίνει στο παιδί του; Είναι άκρως βέβαιο ότι το παιδί θα υιοθετήσει την ίδια
συμπεριφορά.

Αν αδιαφορείτε για τα συναισθήματά του, όταν σας μιλά και σας λέει ‘’τον πόνο του’’, δε
το βοηθάτε να οδηγηθεί στην αυτεπίγνωση. Ενώ, όταν το παρατηρείτε και ρωτάτε το παιδί σας
γιατί είναι λυπημένο, μαθαίνει να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του, δεν τα αποφεύγει, τα
αντιμετωπίζει, μαθαίνει να τα διαχειρίζεται και επίσης μαθαίνει να δείχνει κατανόηση στη λύπη ή
στα συναισθήματα των φίλων του.

Αν σας μιλά για αυτά που του αρέσουν, τις επιθυμίες και τα όνειρά του και εσείς
αδιαφορείτε ή γελάτε, το παιδί όχι μόνο δε θα οδηγηθεί στην αυτεπίγνωση, αλλά θα χάσει την
πίστη στον εαυτό του και θα δημιουργήσει χαμηλή αυτοεκτίμηση και θα παραιτηθεί από τα όνειρα
του και γενικότερα από τη ζωή.

Γονείς αυταρχικοί, που ασκούν πίεση και φόβο, θα δουν το παιδί τους να μένει
συναισθηματικά ανώριμο σαν το δενδράκι, που δεν πρόλαβε να κάνει ρίζες και εκτέθηκε στις πιο
αντίξοες καιρικές συνθήκες.

Γονείς που εξασκούν τη Συναισθηματική Νοημοσύνη με τα παιδιά τους , ανατρέφουν
αγόρια και κορίτσια, τα οποία είναι πιο ευτυχισμένα, προσαρμόζονται καλύτερα στο κοινωνικό
περιβάλλον, παίρνουν καλύτερους βαθμούς και φθάνουν αργότερα σε υψηλότερο επίπεδο
επαγγελματικής επιτυχίας. Επίσης παρουσιάζουν χαμηλότερα επίπεδα προβληματικής
συμπεριφοράς π.χ αδικαιολόγητες απουσίες στο σχολείο, τσιγάρο, ποτό, ναρκωτικά.
Ο αγώνας σας για την ανάπτυξη της Συναισθηματικής Νοημοσύνης των παιδιών σας
χρειάζεται να είναι συνεχής και αμείωτος. Είναι ό,τι καλύτερο έχετε να κάνετε για αυτά,
εκφράζοντας στην πράξη την αληθινή σας αγάπη.

Ευκαρπίδου Αλεξάνδρα

Παιδαγωγός-Σύμβουλος επικοινωνίας και επιχειρήσεων

Οικογένεια

Τα Ψυχολογικά Χαρακτηριστικά Της Εφηβικής Ηλικίας

Η εφηβική ηλικία έχει μια ιδιαιτερότητα και όπως λέει ένας σοφός άνδρας,

«η εφηβεία μοιάζει με τη θάλασσα του Αιγαίου πελάγους, όπου πνέουν σφοδρότατοι άνεμοι, τόσο σφοδροί που γονείς και παιδαγωγοί τα χάνουν».

Ένα από τα κύρια γνωρίσματα είναι ότι οι περισσότεροι έφηβοι από το 13^ο έτος παρατηρούν ραγδαίες μεταβολές τόσο στο σώμα τους (σκελετός-ενδοκρινείς και γεννητικοί αδένες) όσο και στον ψυχισμό τους. Όχι όμως με την ίδια ταχύτητα. Έτσι, η ψυχοσωματική ισορροπία διαταράσσεται. Γι’ αυτό οι νέοι υποφέρουν από μεταπτώσεις. Άλλοτε είναι χαρούμενοι και άλλοτε κλείνονται στον εαυτό τους. Άλλοτε είναι ονειροπόλοι και φαντάζονται τον κόσμο ιδανικό, και άλλοτε παρουσιάζουν αρνητικές τάσεις και τίποτα δεν τους αρέσει. Ας τα έχουμε αυτά υπόψη οι γονείς και ας είμαστε αρκετά διακριτικοί στη δική μας συμπεριφορά απέναντι τους. Όσο πιο λίγα λέμε και όσο αποφεύγουμε τις συγκρούσεις σε αυτή την ηλικία, τόσο καλύτερα αποτελέσματα θα έχουμε. Ευκαιρία να αναπτύξουμε τις δεξιοτεχνίες της επικοινωνίας μας.

Άλλο χαρακτηριστικό της εφηβείας, το οποίο μπορούμε να αναζητήσουμε στη σκέψη του εφήβου, είναι ο νοητικός εγωκεντρισμός. Οι έφηβοι δεν είναι πια παθητικοί δέκτες, που δέχονται κάθε διδασκαλία χωρίς κρίση. Έτσι θέτουν στο περιθώριο γονείς, δασκάλους κτλ. Το κέντρο του κόσμου είναι ο ίδιος τους ο εαυτός. Θεωρούν τη σκέψη τους παντοδύναμη και περνούν όλους τους άλλους από αυστηρή κριτική. Κρίνουν πρόσωπα, ιδέες, θεσμούς, συνήθειες και ζητούν αλλαγή. Θα σας αμφισβητήσουν σε αυτή την ηλικία, καθώς επίσης και τις αρχές που τους δώσατε. Μη ταραχθείτε και μην τους κάνετε να νιώσουν ενοχές!

Ένα άλλο χαρακτηριστικό του εφήβου, είναι η τάση του για ανεξαρτησία και αυτονομία. Είναι μια συνειδητή προσπάθεια για να περάσει από το χώρο της εξάρτησης στο χώρο της αυτονομίας. Ο έφηβος συνειδητοποιεί το εγώ του, αποκαλύπτει την προσωπική του ταυτότητα. Και τότε ζητάει αναγνώριση της προσωπικότητας του και ίση μεταχείριση.

Οι έφηβοι στην προσπάθεια τους για ανεξαρτησία δείχνουν:

Αντιδραστικότητα
Επαναστατικότητα
Ισχυρογνωμοσύνη
Θυμό και συναισθηματικές μεταπτώσεις

Προσέχετε, να μη τραβάτε πολύ το σκοινί, να τους θεωρείτε έντιμους, ισότιμους και να τους μιλάτε ευγενικά, αναγνωρίζοντας την αυτονομία τους. Μη προσπαθείτε να τους εντάξετε στο δικό σας τρόπο ζωής, γιατί αυτοί είναι διαφορετικές οντότητες με ιδιαίτερα ταλέντα και δεξιότητες.

Μέσα στα χαρακτηριστικά της εφηβικής ηλικίας, είναι και η τάση τους για κοινωνική ζωή. Η εφηβεία είναι μια περίοδος ανάπτυξης του κοινωνικού αισθήματος και της αλληλεγγύης. Η δημιουργία φίλων, είναι βασικός σκοπός του εφήβου και η γνώμη τους και η αποδοχή τους είναι πολύ σπουδαία γι’ αυτόν. Θεωρεί ότι είναι πολύ βασικό να αποκτήσει σωστή αυτοεικόνα και αυτοεκτίμηση. Η θετική γνώμη του περίγυρου και κυρίως των φίλων και συμμαθητών του, βοηθούν πολύ στη δημιουργία σωστής αυτοεικόνας και αυτοεκτίμησης. Να προσέχετε λοιπόν πως μιλάτε για τους φίλους τους.

Ας τους κατανοούμε, όταν θέλουν ή δεν θέλουν να κάνουν κάτι, γιατί γνωρίζουν ότι πρέπει να συσχετίζονται με τους συμμαθητές τους και ότι πρέπει να έχουν την αποδοχή τους. Αυτό ισοδυναμεί σ’ αυτή την ηλικία με έλλειψη οξυγόνου. Παιδί που δεν το αποδέχονται οι συμμαθητές του, δεν αναπτύσσεται ομαλά ψυχολογικά και αποκτά κόμπλεξ και ανασφάλειες.

Μέσα στα πλαίσια της κοινωνικής ζωής, κατατάσσεται ασφαλώς και η επιθυμία του εφήβου να συναντήσει το άλλο φύλο. Το ερωτικό αίσθημα, γίνεται δυνατό και κυριαρχικό σ’ αυτή την ηλικία. Οφείλουμε ως γονείς να δώσουμε σωστές κατευθύνσεις και ερμηνείες για τη σχέση των δύο φύλων. Να τους βοηθούμε να κινούνται στο τομέα αυτό με τις αρχές της αγάπης, του σεβασμού και της ειλικρίνειας.

Αλεξάνδρα Ευκαρπίδου

Παιδαγωγού-Συμβούλου επικοινωνίας και επιχειρήσεων

Οικογένεια

Το Δίλημμα Της Εργαζόμενης Μητέρας

Mε αφορμή την γιορτή της μητέρας θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας ένα κομμάτι από την καρδιά μου, που ξέρω ότι είναι και κομμάτι της δικής σας, και αφορά την μητρότητα.

Όλες μας έχουμε δοσμένο ένα κομμάτι του εαυτού μας στα παιδιά μας. Όμως το ξέρω ότι έχουμε κι ένα άγχος, ένα φόβο αδιόρατο, ένα δίλημμα μήπως η αγάπη για τη δουλειά μας και οι πολλές ώρες ενασχόλησής μας μ’ αυτή μας στοιχίσει το ρόλο μας της μητέρας. Χωρίς να θέλω να δώσω το φάρμακο γι αυτό τον «πόνο» μας, απλά θα μοιραστώ μαζί σας ως εργαζόμενη μητέρα και ως παιδαγωγός επί σειρά ετών, κάποιες σκέψεις, που πιστεύω ότι θα βοηθήσουν να μπουν τα πράγματα στη θέση τους και να διαλυθούν ο «φόβος» και οι αμφιβολίες σας.

Αυτά λοιπόν που χρειάζονται τα παιδιά μας είναι τα λεγόμενα 3Α (για να τα θυμάστε ευκολότερα). Ξεκινώντας θα σας πω ότι πιο πολύ από κάθε άλλο τα παιδιά μας χρειάζονται την Απροϋπόθετη αγάπη μας (αγάπη χωρίς όρους και ανταλλάγματα). Είναι η μόνη απροϋπόθετη αγάπη, που θα γευτούν στη ζωή του και οφείλουμε σα γονείς να γεμίσουμε το συναισθηματικό τους δοχείο με αυτή, γιατί είναι η βάση που θα χτίσουν όλη τη μετέπειτα ζωή τους. Αυτό αγαπητές μου δεν απαιτεί χρόνο, αλλά τρόπο.

Το δεύτερο Α που χρειάζεται το παιδί μας είναι η Αναγνώριση της αξίας του και της ιδιαιτερότητάς του. Αφήστε το να είναι ο εαυτός του, βοηθείστε το να δει τα δικά του ταλέντα (κλίσεις) και βοηθήστε το να τα αναπτύξει.

Τέλος δώστε του Αποδοχή. Ένα παιδί που παίρνει αποδοχή από τους γονείς του και όχι τη διαρκή κριτική, θα μάθει να αποδέχεται τον ίδιο του τον εαυτό και να το σέβεται. Αποκτά την ανεκτίμητη αυτοεκτίμηση, που θα γίνει το εφαλτήριο για όλα τα μεγάλα επιτεύγματα στη ζωή του.