Το χρονικό περιθώριο λίγων ημερών έχουν πλέον οι ιδιοκτήτες ακινήτων, ώστε να προβούν στις απαιτούμενες προσθαφαιρέσεις και μεταβολές γενικότερα του εντύπου Ε9. Πιο συγκεκριμένα, ως καταληκτική ημερομηνία για φέτος ορίστηκε η 8^η Μαρτίου, αντί για τις 31/3, τελευταία μέρα του τρέχοντος μήνα, όπως ίσχυε μέχρι πέρσι.

Αυτή η σύμπτυξη των ημερομηνιών οφείλεται στο νέο καθεστώς πληρωμής του φόρου, καθώς φέτος ο ΕΝΦΙΑ θα αποπληρωθεί σε μία παραπάνω δόση (οι δόσεις μεταβάλλονται σε έντεκα δόσεις). Με την πρώτη εξ αυτών -και εφόσον τηρηθεί το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα- να καταβάλλεται τον Απρίλιο και την τελευταία τον Φεβρουάριο του επόμενου έτους. Ευκαιρίας δοθείσης μάλιστα, να αναφέρουμε ότι από το ’25 οι δόσεις θα γίνουν δώδεκα, κάτι που επί της ουσίας συνεπάγεται ότι ο φόρος επί των ακινήτων θα αποπληρώνεται ανά μήνα και καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Ποιοι ιδιοκτήτες ακινήτων λοιπόν θα πρέπει να προβούν σε μεταβολές;

Συνοπτικά να αναφέρουμε ότι αφορά όσους φορολογούμενους εντός του 2023:

• Απέκτησαν νέο ακίνητο (μέσω αγοράς, γονικής παροχής, δωρεάς, κληρονομιάς)
• Πούλησαν ή μεταβίβασαν ακίνητο (π.χ. σε παιδιά ή εγγόνια)
• Είχαν οποιαδήποτε άλλη μεταβολή στην ακίνητη περιουσία τους το ‘23 (ενδεικτικές περιπτώσεις: αύξηση/μείωση ποσοστού συνιδιοκτησίας, νομιμοποίηση αυθαίρετων κτισμάτων κλπ.)

Με άλλα λόγια, αφορά όσους ιδιοκτήτες είχαν την οποιαδήποτε μεταβολή σε εμπράγματο δικαίωμα, επί έστω και ενός ακινήτου. Σε αυτό το σημείο βέβαια, να καταγράψουμε ότι πάρα πολλοί φορολογούμενοι ενδέχεται απλά και μόνο να χρειαστεί να προβούν σε έναν τελικό έλεγχο και τσεκάρισμα. Αν μια αγοραπωλησία έχει πραγματοποιηθεί μετά το περσινό καλοκαίρι, είναι εξαιρετικά πιθανό να έχουν ήδη ενημερωθεί οι αντισυμβαλλόμενοι από την ΑΑΔΕ για την αυτόματη συμπλήρωση του εντύπου, και να μην χρειάζεται να προβούν σε κάποια πρόσθετη ενέργεια, παρά μόνο να τσεκάρουν την επιτυχή ολοκλήρωση της μεταφοράς.

Αφορά περί τους ενενήντα χιλιάδες φορολογούμενους, κυρίως για αγοραπωλησίες που πραγματοποιήθηκαν από τον Ιούλιο του ‘23 και έπειτα, και τα διαδικαστικά ολοκληρώθηκαν μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας myProperty. Αυτή η αυτοματοποιημένη διαδικασία, εδώ και μόλις μερικές εβδομάδες επεκτάθηκε και στις περιπτώσεις γονικών παροχών και δωρεών.

Προτείνεται και ένας γενικότερος έλεγχος για την ορθή καταγραφή όλων των ακινήτων

Σε κάθε περίπτωση, προτείνουμε έναν επανέλεγχο του εντύπου από όλους τους υπόχρεους. Κι αυτό γιατί, κάθε παράλειψη στη σωστή αποτύπωση του εκάστοτε ακινήτου, ενδέχεται να επιφέρει πρόσθετες χρεώσεις στον εκκαθαριζόμενο φόρο. Είναι έτσι δομημένο το θεσμικό πλαίσιο, ώστε αν τυχόν ένα ακίνητο δεν είναι δηλωμένο σωστά ή είναι καταγεγραμμένο με ασάφειες, τότε το Ε9 εκκαθαρίζεται με το δυσμενέστερο σενάριο για τον φορολογούμενο και προς όφελος του Δημοσίου.

Αυτός λοιπόν είναι ο λόγος που προτείνουμε να διπλοτσεκάρονται δεδομένα που αφορούν το έτος αδείας, τον διαχωρισμό κύριων και βοηθητικών χώρων, τον όροφο, το ποσοστό συνιδιοκτησίας, την ακριβή καταγραφή του ορθού εμπράγματος δικαιώματος, καθώς όπως προαναφέραμε, λανθασμένη ή ελλιπής καταγραφή ενδέχεται να καταστεί κοστοβόρα για τους ιδιοκτήτες.

Σχετικά με την πρόσθετη έκπτωση στα ασφαλισμένα ακίνητα

Περίοδος πρώτης εφαρμογής φέτος και για την επιπλέον έκπτωση που αφορά τα ασφαλισμένα ακίνητα έναντι φυσικών καταστροφών. Η έκπτωση μπορεί να ανέλθει σε ποσοστό έως και 10%, και οι βασικές προϋποθέσεις είναι α) να καλύπτει ταυτόχρονα σεισμό, πυρκαγιά και πλημμύρα &  β) η ασφαλισμένη αξία των κύριων και βοηθητικών χώρων, να είναι τουλάχιστον 900 ευρώ το τ.μ. (από την επόμενη χρονιά θα ισχύει το κατώτατο όριο των 1000 ανά τ.μ.). Στην πράξη διαπιστώθηκε ότι δεν είναι πολλές οι περιπτώσεις αυτών των ακινήτων, καθώς είτε δεν ήταν καθόλου ασφαλισμένα είτε υπάρχει συμβόλαιο, αλλά δεν πληρούνταν σωρευτικά τα παραπάνω κριτήρια.

Παναγιώτης Τσένος

Φοροτεχνικός σύμβουλος επιχειρήσεων

Είναι δεδομένη εδώ και χρόνια μάλιστα, η προσπάθεια που κάνουν από κοινού τόσο το Υπουργείο Οικονομικών, όσο και η ΑΑΔΕ ως αυτόνομη, ανεξάρτητη αρχή, ώστε να περιοριστεί το δυνατόν περισσότερο η χρήση μετρητών.

Εννοείται βεβαίως ότι χαρτονομίσματα και κέρματα δεν γίνεται να εκλείψουν και συνεχίζουν να αποτελούν και με τη χρήση τους να επικυρώνουν ένα σημαντικότατο μέρος των συναλλαγών, που κινεί την οικονομία σε ημερήσια βάση. Ταυτόχρονα όμως πρέπει να καταδείξουμε κάποιες από τις νέες νομοθετικές παρεμβάσεις που αφορούν τον τρόπο διενέργειας των συναλλαγών, και που εκ των πραγμάτων αφορούν και τις επιχειρήσεις, αλλά και τους απλούς φορολογούμενους.

Κατ’ αρχάς να διευκρινίσουμε ότι και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες εφαρμόζονται παρόμοιες πρακτικές, οι οποίες αποτελούν μέρος μιας συνολικής προσπάθειας για τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος που ενθαρρύνει την ψηφιακή οικονομία και έχοντας ως απώτερο στόχο το μεγαλύτερο έλεγχο και διαφάνεια. Στην παρούσα φάση όμως, δεν είναι το θέμα μας τι ισχύει στις άλλες χώρες. Αλλά το να παρατηρήσουμε πώς -στα καθ’ ημάς, και από χρόνο σε χρόνο- το σύστημα αυτό ολοένα και μεταβάλλεται και κυρίως αυστηροποιείται. Το πρόβλημα λοιπόν, δεν έγκειται τόσο στη φιλοσοφία των διατάξεων, όσο στα υπέρογκα πρόστιμα και τις συνέπειες που θα έχουν για τις ίδιες τις επιχειρήσεις σε περίπτωση που παραβούν τους θεσμοθετημένους, νέους κανόνες.

Τι συνέβαινε έως τώρα στο πλαίσιο των υφιστάμενων διατάξεων:

1) Δίνονται ήδη κάποια έμμεσα κίνητρα, με χαρακτηριστικότερο όλων, αυτό της φορολοταρίας. Η διενέργεια κληρώσεων ανά μήνα με τα ποσοστά πιθανής επιτυχίας να αυξάνονται ανάλογα με το ύψος των πραγματοποιούμενων μέσω καρτών αγορών, ενισχύει εμμέσως το κίνητρο για τους πολίτες να πραγματοποιούν τις συναλλαγές τους μέσω τραπεζικού συστήματος.

2) Ισχύουν ποινές και πρόστιμα εφόσον δεν τηρούνται οι κείμενες διατάξεις. Αυτές αφορούν αρχικά τις επιχειρήσεις, α) όταν δεν αποπληρώνουν τις άνω των 500 € συναλλαγές τους μέσω τραπεζικού συστήματος, β) αλλά και για τα έσοδα τους που προέρχονται από πελάτες λιανικής και υπερβαίνουν επίσης το ποσό των 500 €, οπότε και έως τώρα το ποινολόγιο σε περίπτωση αποπληρωμής με μετρητά προέβλεπε πρόστιμο της τάξεως των 100 €. Παράλληλα όμως, γ) οι κυρώσεις και οι πρόσθετες έμμεσες επιβαρύνσεις,  επεκτείνονται και στα φυσικά πρόσωπα, που εφόσον δεν έχουν πραγματοποιήσει το προβλεπόμενο ελάχιστο όριο συναλλαγών μέσω καρτών, έχουν την ανάλογη φορολογική επιβάρυνση που αποτυπώνεται στο εκκαθαριστικό τους.

Νέοι κανόνες, πολύ αυστηρότερες ποινές / Ας δούμε όμως και τι θα ισχύει εφεξής με τις νέες διατάξεις.

• Κατ’ αρχάς, το προαναφερόμενο πρόστιμο των 100 €, που αφορά πωλήσεις άνω των 500 ευρώ προς ιδιώτες μεταβάλλεται πλήρως ή για να το θέσουμε στη σωστή του διάσταση, υπερπολλαπλασιάζεται! Πιο συγκεκριμένα, το πρόστιμο θα ανέρχεται πλέον στο διπλάσιο της πραγματοποιηθείσας συναλλαγής με τον ιδιώτη.
• Να διευκρινίσουμε σε αυτό το σημείο, ότι δεν επηρεάζεται καθόλου και εξακολουθεί να ισχύει κανονικά στις business-2-business συναλλαγές, η υποχρέωση του λήπτη του στοιχείου -εφόσον η συναλλαγή ξεπερνάει αυτό το όριο- να αποπληρώνει μέσω τραπεζικού συστήματος το τίμημα, έτσι ώστε να μπορεί να εκπέσει κανονικά τη δαπάνη.
• Απαγορεύεται η χρήση μετρητών στις αγοραπωλησίες ακινήτων / Έως τώρα δεν υπήρχε καμιά ρητή απαγόρευση χρήσης μετρητών. Είθισται μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις, στην προκαταβολή ή για το αρχικό μέρος του τιμήματος που δίνονταν κατά τη διάρκεια υπογραφής των συμβολαίων να χρησιμοποιούνται και κάποια μετρητά. Κάτι που διασφαλιζόταν άλλωστε και από το θεσμικό ρόλο των συμβολαιογράφων, που έκαναν και την σχετική μνεία στα επίσημα έγγραφα. Πλέον αυτή η δυνατότητα παύει να υφίσταται και με τις νέες διατάξεις, το σύνολο του τιμήματος της αγοραπωλησίας ενός ακινήτου, θα πρέπει να καταβάλλεται μέσω του τραπεζικού συστήματος.
• Κυρώσεις σε περίπτωση μη τήρησης του κανόνα / Εφόσον στο συμβολαιογραφικό έγγραφο καταγράφεται καταβολή για μερική ή ολική εξόφληση του τιμήματος με μετρητά και επί της ουσίας δεν τηρούνται οι διατάξεις που επιβάλλουν την εξόφληση του τιμήματος με τη χρήση τραπεζικού μέσου πληρωμής, τότε η πράξη θεωρείται αυτοδικαίως άκυρη. Το ακίνητο απαγορεύεται να μεταγραφεί στα βιβλία και γενικότερα δεν παράγει κανένα έννομο αποτέλεσμα έναντι των συμβαλλομένων, του Δημοσίου και οποιουδήποτε τρίτου.
• Το πρόστιμο που θα επιβάλλεται, ανέρχεται σε ποσοστό 10% του τιμήματος που καταβλήθηκε με μετρητά. Το ποσό του προστίμου (για κάθε παράβαση) δεν δύναται να είναι μικρότερο των 10.000 € καθώς επίσης και να είναι μεγαλύτερο των 500.000 €.

Συντάκτης : Παναγιώτης Τσένος
Φοροτεχνικός σύμβουλος επιχειρήσεων

Απομένουν ελάχιστα εικοσιτετράωρα, ώστε να πέσει η αυλαία του ’22 και να καλωσορίσουμε τη νέα χρονιά, και ως είθισται τέτοιες μέρες μέσα στο εορταστικό κλίμα έχουμε και μια σειρά υποχρεώσεων που περιλαμβάνονται στο φορολογικό καλεντάρι.

Άλλες αφορούν επιχειρήσεις και επιτηδευματίες, ενώ υπάρχουν και αυτές που αφορούν γενικότερα τους φορολογούμενους. Είτε μεμονωμένα και κατά περίπτωση είτε στο σύνολό τους, και πάντοτε βέβαια ανάλογα με την υποχρέωση.

Αποπληρωμές 

Μέχρι και την Παρασκευή 30 Δεκεμβρίου, τελευταία εργάσιμη μέρα του μήνα και του έτους ταυτόχρονα, θα πρέπει να αποπληρωθούν:

• Η 6^η δόση του φόρου εισοδήματος
• Η 8^η δόση του ΕΝΦΙΑ
• Πιθανές δόσεις που αφορούν όσους έχουν υπαχθεί σε κάποια ρύθμιση οφειλών
• Το ΦΠΑ για τις επιχειρήσεις με διπλογραφικά βιβλία (ισχύει πάντοτε, και η δυνατότητα αποπληρωμής σε 2 ισόποσες δόσεις)
• Η 6^η δόση της επιστρεπτέας προκαταβολής (για όσες επιχειρήσεις έχουν τη σχετική υποχρέωση)
• Λοιπά βεβαιωμένα ποσά που προκύπτουν είτε από παρακρατούμενους φόρους είτε από ασφαλιστικές υποχρεώσεις.

Από την ανωτέρω λίστα, έχουν αφαιρεθεί τα τέλη κυκλοφορίας, μετά τη δίμηνη παράταση που ανακοινώθηκε προ δεκαημέρου. Να διευκρινίσουμε, ότι η συγκεκριμένη μετακύλιση αυτής της υποχρέωσης, συμπαρασύρει και τη δυνατότητα που παρέχεται στους ιδιοκτήτες που επιθυμούν να θέσουν τα οχήματά τους σε ακινησία, με αυτήν τη διαδικασία να πραγματοποιείται πλέον ψηφιακά.

Υποβολές

Πέραν των δεδομένων υποβολών, όπως επιτάσσει η νομοθεσία για τις επιχειρήσεις, πρέπει να έχουν υποβληθεί και κάποιες άλλες δηλώσεις, ειδικά για τις οποίες παρέχεται αυτή η δυνατότητα έως το τέλος του εκάστοτε έτους.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η υποβολή τροποποιητικών δηλώσεων που αφορούν αναδρομικές αποδοχές μισθωτών ή συνταξιούχων. Η υποβολή τους πραγματοποιείται ηλεκτρονικά, ενώ είναι εξαιρετικά σημαντικό -προς αποφυγή περιττών ενεργειών και πιθανών λαθών- να διευκρινιστεί το εξής: Οι καταγραφές των συμπληρωματικών ποσών δεν γίνονται σε μία δήλωση. Βάσει της κείμενης νομοθεσίας, πρέπει τα αναδρομικά να δηλώνονται ξεχωριστά και για το κάθε έτος που αφορούν αυτά τα εισοδήματα.

Καθώς λοιπόν η υποβολή τους πραγματοποιείται ηλεκτρονικά, εκδίδεται άμεσα και το νέο εκκαθαριστικό σημείωμα. Τώρα, σε περίπτωση που προκύπτει χρεωστική διαφορά, η καταληκτική ημερομηνία έως την οποία μπορεί ο φορολογούμενος να αποπληρώσει εμπρόθεσμα τον πρόσθετο φόρο, θα είναι μέχρι τις 31/1/23.

Υπάρχουν επίσης οι δηλώσεις των αποβιωσάντων, οι οποίες υποβάλλονται από τους κληρονόμους τους. Στην προκειμένη περίπτωση δεν είναι εφικτή η άμεσα ηλεκτρονική υποβολή, και αυτές οι δηλώσεις υποβάλλονται χειρόγραφα. Στις μέρες μας βέβαια, η έννοια της χειρόγραφης υποβολής συμπεριλαμβάνει και την υποβολή μέσω ηλεκτρονικής αλληλογραφίας με την ΑΑΔΕ, και ειδικότερα μέσω των αιτημάτων.

myData

Έως και αυτή τη στιγμή που γράφονται αυτές οι αράδες, θα πρέπει βάσει φορολογικού ημερολογίου και μέχρι τις 31/12 οι επιχειρήσεις να αναρτήσουν στην πλατφόρμα myData τις παραλείψεις και αποκλίσεις που αφορούν τις συναλλαγές της χρήσης 2021. Η συγκεκριμένη προθεσμία θεωρείται σίγουρο ότι θα παραταθεί και δεν είναι αποκλειστικά και μόνο επειδή πρόκειται για κάτι εντελώς καινούργιο στο φορολογικό γίγνεσθαι. Είναι γενικότερα ότι η πλατφόρμα παραμένει δυσλειτουργική σε πάρα πολλά σημεία, οπότε και είναι πρακτικά αδύνατον να μπορέσουν οι επιχειρήσεις να ανταποκριθούν, υποβάλλοντας τα δεδομένα με επιτυχία και όπως προβλέπεται.

Ειδικά για το myData και τα ηλεκτρονικά βιβλία, είναι σαφές ότι θα πρέπει να επαναπροσδιοριστούν πάρα πολλές διατάξεις και παράμετροι από όσα πρόκειται να ισχύσουν. Όπως και να έχει πάντως, πρόκειται για μια υποχρέωση που -ανεξάρτητα από το εύρος της παράτασης που θα δοθεί- θα πρέπει να αντιμετωπιστεί. Η αποστολή των παραλείψεων και αποκλίσεων των αντικριζόμενων συναλλαγών, είναι κομβικής σημασίας για να μπορέσει η ΑΑΔΕ να αποκτήσει μια όσο το δυνατόν ευκρινέστερη εικόνα και να μπορεί να χρησιμοποιήσει τα δεδομένα για φοροελεγκτικούς σκοπούς. 

Η παραπάνω καταγραφή φορολογικών υποχρεώσεων είναι ενδεικτική, και συμπεριλαμβάνει τις σημαντικότερες εξ αυτών. Το φορολογικό ημερολόγιο ειδικά στο τέλος του εκάστοτε μήνα -πολλώ δε μάλλον στο τέλος του έτους-, βρίθει υποχρεώσεων και είναι εξαιρετικά σημαντικό να δοθεί η απαιτούμενη προσοχή ώστε τόσο οι επιχειρήσεις όσο και οι φορολογούμενοι να μην βρεθούν αντιμέτωποι με παραλείψεις και πιθανά μελλοντικά πρόστιμα.

Παναγιώτης Τσένος

Φοροτεχνικός σύμβουλος επιχειρήσεων / συγγραφέας φορολογικών & οικονομικών μελετών

[email protected] 

tsenos.gr