Connect with us

Υγεία

Σύνδρομο Απελευθέρωσης Κυτταροκίνης και Covid-19

Υποθέσεις και δεδομένα 

 

 

 

Της Παρή Ράπτη, Ενδοκρινολόγου 

 

Η εμφάνιση του κορωνοϊού SARS-CoV-2 προκάλεσε τεράστια υγειονομικά, κοινωνικά και οικονομικά θέματα παγκοσμίως.

Επιπλέον, δημιουργήθηκε μία ακολουθία ερωτημάτων, υποθέσεων και διλημμάτων, τα οποία οδήγησαν σε σειρά επιστημονικών προκλήσεων, λόγω των κοινών στοιχείων με άλλους ιούς, αλλά ταυτόχρονα και λόγω της διαφοροποίησης του ιού από άλλους ιούς που έχουν προκαλέσει σοβαρές νόσους.

Πρόκειται για έναν ιό αυξημένης μεταδοτικότητας και ταχύτατης εξάπλωσης, με διαφορετικές επιπτώσεις σε κάθε χώρα, τόσο μεταξύ ανδρών και γυναικών, όσο μεταξύ διαφορετικών ηλικιακών ομάδων.  Το φαινόμενο αυτό, φαίνεται να οφείλεται σε παράγοντες πολύ συγκεκριμένους, σχετικούς με τον ιό και την δομή του, με την παθοφυσιολογία της νόσου COVID-19, με τα κύτταρα ξενιστές κάθε οργανισμού, με τις διαφορές μεταξύ των φύλων, πιθανώς λόγω της γενετικής ποικιλομορφίας.

Οι επιπτώσεις έχουν επικεντρωθεί στο αναπνευστικό σύστημα, λόγω της προτίμησης του ιού προς τα πνευμονικά κύτταρα, (τροπισμός του ιού), επειδή το 83% των υποδοχέων του μετατρεπτικού ενζύμου αγγειοτενσίνης 2 (ACE2) βρίσκεται στους πνεύμονες, με τους οποίους υποδοχείς θα συνδεθεί η πρωτεΐνη Spike (S) του κορωνοϊού, με την προϋπόθεση της παρουσίας της TMPRSS2 πρωτεάσης σερίνης.  Όμως, υπάρχουν επιπτώσεις και σε άλλα όργανα και συστήματα του οργανισμού όπου υπάρχουν ACE2 υποδοχείς, και όχι μόνο.

Φαίνεται να προκαλεί σε ορισμένους ανθρώπους ένα πολυσυστηματικό σύνδρομο, ενώ η βαρύτητα των συμπτωμάτων διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο, μεταξύ των δύο φύλων, αλλά και μεταξύ διάφορων φυλών.  Σε ορισμένα περιστατικά, στα οποία η συμπτωματολογία είναι βαριά και εμφανίζονται επιπλοκές, κοινό σημείο αποτελεί η εμφάνιση υπερέκκρισης κυτταροκινών, με υπερέχουσα αυτήν της Ιντερλευκίνης 6, αλλά και η ύπαρξη προφλεγμονωδών παραγόντων, όπως ο TNFa και άλλοι.

Βασιζόμενοι στις μέχρι τώρα γνώσεις από την ιατρική βιβλιογραφία για ένα ήδη γνωστό σύνδρομο, το Σύνδρομο Απελευθέρωσης Κυτταροκίνης (CRS), το οποίο εμφανίζεται και σε διάφορες άλλες παθολογικές καταστάσεις, θα αναφερθούμε σε αυτό, μιας και υπάρχουν διάφορα αναπάντητα ερωτήματα και διάφορες σκέψεις.

Σύνδρομο Απελευθέρωσης (υπερέκκρισης) Κυτταροκίνης – Cytokine Release Syndrome (CRS)

Το ΣΑΚ (CRS) είναι μία συστηματική φλεγμονώδης απάντηση, απειλητική για την ζωή, με δραματική εξέλιξη, η οποία δύναται να προκληθεί σε διάφορες καταστάσεις, όπως σε λοιμώξεις, στην χορήγηση κάποιων φαρμάκων, στο Σύνδρομο Οξείας Αναπνευστικής Δυσχέρειας (ARDS), σε περιστατικά με σήψη, στην επιμόλυνση με τον ιό Epstein-Barr, αλλά και σε άλλες μη φλεγμονώδεις νόσους.  Το σύνδρομο δύναται να εμφανιστεί όταν διεγερθεί ένας τεράστιος αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων ως απάντηση σε κάποιο αντιγόνο, το οποίο το αμυντικό σύστημα θεωρεί απειλητικό για τον οργανισμό (υπεραντιγόνο).  Ως εκ τούτου, προκαλεί την υπερέκκριση και την απελευθέρωση προφλεγμονωδών παραγόντων, κυτταροκινών και αυξητικών παραγόντων.  Πρόκειται για μία διαταραγμένη απάντηση του αμυντικού συστήματος – υπερδιέγερση.  

Τα λευκά αιμοσφαίρια που εμπλέκονται, είναι τα διεγερμένα Τ κύτταρα και τα Β κύτταρα, τα μακροφάγα, τα μονοκύτταρα, τα δενδριτικά, τα ΝΚ και άλλα.  Η διέγερση αυτών των κυττάρων προκαλείται, συνήθως, όταν το αμυντικό σύστημα έχει να αντιμετωπίσει έναν παθογόνο εισβολέα, όπως πιθανώς και στην περίπτωση του νέου κορωνοϊού, εκλαμβάνοντάς τον ως υπεραντιγόνο!

Σε ορισμένες περιπτώσεις όμως, ξεκινάει ένας φαύλος κύκλος, όπου τα μεν κύτταρα του αμυντικού συστήματος παράγουν κυτταροκίνες, οι δε κυτταροκίνες και οι άλλοι προφλεγμονώδεις παράγοντες με τη σειρά τους, διεγείρουν κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, διευρύνοντας την απάντησή του.  Αυτό συμβαίνει σε λίγες περιπτώσεις, δηλαδή όταν υπάρχει μια υπεραπάντηση του οργανισμού σε σχέση με τον εισβολέα, ως μία ενδεχόμενη σοβαρή απορρύθμιση της απάντησης του ανοσοποιητικού συστήματος.

Το σύνδρομο δύναται να εμφανιστεί με διαφορετικά συμπτώματα, όπως συμπτώματα γρίπης, πυρετός, κόπωση, καταβολή, μυαλγίες, αρθραλγίες, ερύθημα, δερματικά εξανθήματα, πονοκέφαλος, καθώς επίσης και υψηλός πυρετός.

Επιπλέον, το σύνδρομο ενδέχεται να εμφανιστεί ως ανεξέλεγκτη φλεγμονώδης κατάσταση, με οξεία κυκλοφορική ανεπάρκεια, με αγγειοσυστολή, με διάχυτη ενδαγγειακή πήξη και, ορισμένες φορές, με πολυοργανική ανεπάρκεια.  

Τα εργαστηριακά ευρήματα ποικίλλουν και ενδέχεται να εμφανιστούν λευκοπενία, υψηλή φερριτίνη, υπερτριγλυκεριδαιμία, υψηλή CRP, αυξημένη LDH και, κάποιες φορές, αύξηση των ηπατικών ενζύμων και της κρεατινίνης.  Επίσης, σε βαριές περιπτώσεις, δύναται να εμφανιστεί το Σύνδρομο Νοσούντος Ευθυρεοειδικού (Euthyroid Sick Syndrome).  Σε αυτό το σύνδρομο παράγονται ιντερλευκίνη 6, TNFa, ιντερφερόνη – Β, ιντερλευκίνη 1, και επηρεάζονται ο υποθάλαμος και η υπόφυση, όπου μπλοκάρεται η έκκριση της ΤSH, ενώ εμφανίζονται χαμηλά επίπεδα Τ3 και ελεύθερης Τ3, και φυσιολογική Τ4.

Στις αιτίες του ESS συμπεριλαμβάνονται πνευμονία, σήψη, λοιμώξεις του γαστρεντερικού, κίρρωση ήπατος, βαριά χειρουργεία, διαβητική κετοοξέωση και πολλά άλλα σοβαρά νοσήματα. 

Σύντομη αναφορά στην σήψη, η οποία αποτελεί σημαντικό μοντέλο διερεύνησης τόσο του ΕSS, όσο και του Συνδρόμου Απελευθέρωσης Κυτταροκίνης

Η σήψη είναι ένα κλινικό σύνδρομο, το οποίο συσχετίζεται με την απάντηση στις λοιμώξεις.  Σε μερικές περιπτώσεις σοβαρής λοίμωξης, εμφανίζεται μια υπερέκκριση κυτταροκινών που οδηγεί σε μια αυτοδιεύρυνση παραγωγής κυτταροκινών, η οποία ονομάζεται καταιγίδα κυτταροκινών.  Η δραματική κλινική εικόνα που προκύπτει, εμφανίζεται αρκετά δύσκολη στην αντιμετώπισή της.

Σε περιπτώσεις του Συνδρόμου Απελευθέρωσης Κυτταροκίνης, το αναπνευστικό σύστημα ενδέχεται να συμμετέχει με συμπτωματολογία Συνδρόμου Οξείας Αναπνευστικής Δυσχέρειας (ΑRDS), συνοδευόμενη από δύσπνοια και υποξαιμία.  Αυτή αποτελεί αιτία επιδείνωσης της υπερέκκρισης παραγόντων που δύναται να δημιουργήσει την ανάγκη διασωλήνωσης του ασθενούς, ενώ η ακτινογραφία ενδέχεται να εμφανίζει αμφοτερόπλευρη θολερότητα.  Επίσης, σε σοβαρές περιπτώσεις, συνοδεύεται από υψηλό πυρετό.

Μερικές φορές εμπλέκεται και το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα, παρουσιάζοντας ευρεία συμπτωματολογία, όπως υπνηλία, παραισθήσεις, σύγχυση, δυσκολία λεκτικής επικοινωνίας, πονοκέφαλο, και ακόμη και αφασία.  Η πρόκληση και η εξέλιξη αυτού του συνδρόμου, δεν έχουν πλήρως διευκρινιστεί.  Φαίνεται από την διεθνή βιβλιογραφία, ότι, εκτός από την συμμετοχή των κυττάρων του ανοσοποιητικού, εμπλέκονται και άλλα κύτταρα, όπως αυτά του ενδοθηλίου.

Προσπαθώντας να κατανοήσουμε την εξέλιξη και την παθοφυσιολογία αυτού του συνδρόμου, ας δούμε ποια είναι η συμμετοχή των ανοσολογικών κυττάρων και η έκκριση προφλεγμονωδών παραγόντων, ιντερλευκινών και άλλων.  Εμφανίζονται να συμμετέχουν η ιντερφερόνη, η ιντερλευκίνη IL-10 και η ιντερλευκίνη IL-6.  Η ιντερφερόνη -γ εμφανίζεται να υπερπαράγεται από διεγερμένα Τ λεμφοκύτταρα, και κυρίως από τα μακροφάγα κύτταρα, προκαλώντας μία σειρά από τα προαναφερθέντα συμπτώματα, όπως πονοκέφαλο, κόπωση και καταβολή.  

Η ιντερλευκίνη 6, ο TNFa και η ιντερλευκίνη 10, επίσης υπερπαράγονται από τα μακροφάγα.  Η ιντερφερόνη – γ δύναται να προκαλέσει μία σειρά επιπτώσεων, όπως πνευμονικές βλάβες, βλάβες του μυοκαρδίου και γαστρεντερικές και αγγειακές διαταραχές.

Τα τελευταία χρόνια αποτελεί μεγάλη πρόκληση το να διερευνηθούν ποιες είναι οι πραγματικές αιτίες της υπεραντίδρασης του ανοσοποιητικού συστήματος που συνοδεύεται από καταιγίδα κυτταροκινών, σε διάφορα νοσήματα, και πως προκαλείται και εξελίσσεται η αλληλουχία των αντιδράσεων και η διεύρυνση του δικτύου των κυτταροκινών και των χημειοκινών.  Η υπερέκκριση, όχι μόνο κυτταροκινών, αλλά και άλλων παραγόντων, (π.χ. αυξητικών, πρωτεασών, διέγερση άλλων τύπων κυττάρων του ανοσοποιητικού), αποτελεί μία πιθανή αιτία.

Αναφορικά με την Ιντερλευκίνη 6

Η Ιντερλευκίνη 6 είναι μία κυτταροκίνη.  Η ετυμολογία της λέξης «κυτταροκίνη» υποδηλώνει κίνηση του κυττάρου και η λέξη ιντερλευκίνη αναφέρεται στην επικοινωνία μεταξύ των λευκών αιμοσφαιρίων.  Γνωρίζουμε ότι η IL-6 έχει πλειοτροπικές δράσεις και προκαλεί την έκφραση μίας ποικιλίας πρωτεϊνών, υπεύθυνων για τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις του οργανισμού.  Επίσης, διαδραματίζει έναν πολύ σημαντικό ρόλο στον πολλαπλασιασμό και την διαφοροποίηση κυττάρων του ανθρώπινου οργανισμού.  

Η σηματοδότηση της ιντερλευκίνης 6, γίνεται διαμέσου ενός συμπλέγματος της ιντερλευκίνης 6, η οποία συνδέεται με τον διαμεμβρανικό υποδοχέα ιντερλευκίνης 6 (mIL-6R), (η οποία είναι η κλασική σηματοδότηση), ή διαμέσου της διαλυτής μορφής υποδοχέα ιντερλευκίνης 6 «SIL-6R», ή με την μοριακή υπομονάδα (molecular subunit) gp130, υποδοχέα μεταγωγής σήματος (signal-transducer receptor), με τα παρακείμενα κύτταρα, και αυτό λέγεται «trans-presentation».  Ως εκ τούτου για την σηματοδότηση της ιντερλευκίνης 6 υπάρχουν 3 οδοί.

Αυτά είναι τα γνωστά μονοπάτια για τη σηματοδότηση της ιντερλευκίνης 6.  

Είναι επίσης σημαντικό να λάβουμε υπ’ όψιν, ότι η gp130 εκφράζεται παντού, σε πάρα πολλά κύτταρα, και πιθανόν αυτό να δημιουργεί και τις πλειοτροπικές δράσεις της ιντερλευκίνης 6.  Ο έλεγχος της σηματοδότησης της ιντερλευκίνης 6 ρυθμίζεται διαμέσου της επαγωγής μορίων καταστολής, μετά από την ενεργοποίηση της οδού της ιντερλευκίνης, καθώς και μέσω της παρουσίας των μορφών sIL-6R και gp130 που βρίσκονται στο αίμα (κυκλοφορούντων).

Αντίστροφα, η υπερπαραγωγή της ιντερλευκίνης 6 και η διαταραγμένη ρύθμιση της σηματοδότησης των οδών της, μπορεί να οδηγήσουν σε φλεγμονώδεις καταστάσεις, αυτοάνοσες διαταραχές και καρκινική ανάπτυξη.  Υποθέτουμε ότι ο ρόλος της ιντερλευκίνης 6 είναι πολύ σημαντικός στο δίκτυο των ανθρωπίνων κυτταροκινών.

Κατά καιρούς, έχουν προταθεί διάφοροι αναστολείς των κυτταροκινών αυτών στην σηματοδότηση, διαμέσου των υποδοχέων της ιντερλευκίνης που συνδέονται με τις οδούς σηματοδότησης, JAK–STAT «κινάσες» και NF-kB οδοί.

Ιντερλευκίνη 6

Γνωρίζουμε ότι εμπλέκεται σε διάφορα νοσήματα του αναπνευστικού δρώντας κυρίως στις λείες μυϊκές ίνες των αεραγωγών, παρουσία του διαλυτού υποδοχέα της ιντερλευκίνης-6 και αυτό έχει περιγραφεί τόσο στην ARDS, στην πνευμονική ίνωση, αλλά και στο άσθμα. Όμως λόγω της πλειομορφικής της δράσης επιφέρει βιολογικές δράσεις σε πολλά όργανα και κύτταρα. 

Όταν ο ασθενής παρουσιάζει εργώδη αναπνοή, παράγεται ιντερλευκίνη IL-6 από το διάφραγμα, η οποία δρα επάγοντας από το ήπαρ την έκκριση γλυκόζης, ενώ διεγείρει επίσης και τον υποθάλαμο-υποφυσιακό άξονα. Δρα όμως και τοπικά εκεί όπου παράγεται. 

Τα τελευταία χρόνια πολλές ερευνητικές ομάδες έχουν επιδείξει μεγάλο ενδιαφέρον για τις ενδοκυττάριες σηματοδοτικές αλληλουχίες της IL-6, την κατανόηση των παραγόντων που διαμορφώνουν την τελική της δράση διαμέσου και των τριών οδών, για την κατανόηση της σημαντικής αυτής «ενδοκρινούς» κυτταροκίνης. Διότι έχουν καταγραφεί δράσεις του σημαντικού ρόλου της εμπλοκής της ιντερλευκίνης 6 στο φαινόμενο της φλεγμονής, στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, στην αιμοποίηση, στον μεταβολισμό των οστών και των σκελετικών μυών, καθώς και δράση σε πολλαπλά όργανα και συστήματα όπως το αιμοποιητικό, ενδοκρινικό, νευρικό σύστημα.

Θεωρώ όμως, ότι θα έχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον, τόσο για το Σύνδρομο Απελευθέρωσης Κυτταροκίνης γενικά, όσο και για την περίπτωση της COVID-19, να απαντηθούν διάφορα ερωτήματα, όπως ποιος είναι ο ρόλος του GM-CSF, του amplif -6, ο ρόλος του HGF, ο ρόλος του MIF, του ACE και του ACE2, της αγγειοτενσίνης 1-7 και 17, της πρωτεάσης σερίνη, των Tregs κύτταρων, των EGFR κλπ.

Υπάρχουν πάρα πολλές πληροφορίες για όλους αυτούς τους υποδοχείς, τους αυξητικούς παράγοντες και τις προφλεγμονώδεις ουσίες.  Η λεπτομερής διερεύνηση των αλληλουχιών και η ερμηνεία τους, θα μας δώσουν την δυνατότητα να κατανοήσουμε καλύτερα το απειλητικό αυτό σύνδρομο.  Φαίνεται επίσης, ότι ο νευρο-ενδοκρινο-ανοσολογικός άξονας έχει σημαντική εμπλοκή στην παθοφυσιολογία των βαρέων περιστατικών με επιπλοκές, σε κάποια από τα περιστατικά COVID-19.  Οι πλειοτροπικές δράσεις των κυτταροκινών και η γονιδιακή ποικιλομορφία δύνανται να είναι καθοριστικές για την εμφάνιση και την εξέλιξη του Συνδρόμου Απελευθέρωσης Κυτταροκίνης, και κατ’ επέκτασιν και για την αντιμετώπιση της COVID-19.

 

Υγεία

Βαριατρική: Η λύση στην παχυσαρκία

Η τελευταία λέξη της ιατρικής για την αντιμετώπιση της νοσογόνου παχυσαρκίας ακούει στο όνομα βαριατρική και μεταβολική χειρουργική, τον νέο κλάδο που έχει ως στόχο να επαναφέρει οριστικά το βάρος του ασθενούς σε φυσιολογικά επίπεδα.

Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι η νοσογόνος παχυσαρκία προκαλεί μια σειρά ασθενειών όπως διαβήτη, αρτηριακή υπέρταση, μεταβολικό σύνδρομο, καρδιαγγειακή νόσο, σύνδρομο (αποφρακτικής) άπνοιας ύπνου, χολολιθίαση, γυναικεία υπογονιμότητα και διαταραχές του κύκλου, στυτική δυσλειτουργία, μη αλκοολική λιπώδη διήθηση του ήπατος, οστεοαρθρίτιδα, ακράτεια ούρων και άλλες.

Όλες αυτές οι νόσοι επιβαρύνουν τη σωματική και ψυχική υγεία και οδηγούν σε μείωση του προσδόκιμου ζωής του ατόμου που πάσχει από νοσογόνο παχυσαρκία.

Η βαριατρική χειρουργική επιτρέπει στον ασθενή μία φυσιολογική και όμορφη ζωή, όπως την είχε οραματιστεί και το σημαντικότερο, ανοίγει τον δρόμο για τη μακροζωία.

Πότε η βαριατρική χειρουργική είναι η κατάλληλη επιλογή για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας;

Η βαριατρική χειρουργική ενδείκνυται σε ασθενείς οι οποίοι έχουν προσπαθήσει επανειλημμένα και σε βάθος χρόνου να χάσουν τα περιττά κιλά τους με διάφορους τρόπους όπως δίαιτες, φάρμακα, ψυχολογικές συνεδρίες, άσκηση, ωστόσο δεν είχαν αποτέλεσμα.

Η βασική προϋπόθεση για να υποβληθεί ένας παχύσαρκος σε βαριατρική επέμβαση είναι να έχει Δείκτη Μάζας Σώματος άνω του 30.

Μία ανησυχητική τάση που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια είναι ότι η παχυσαρκία αυξάνεται στους νεαρούς ενήλικες, γεγονός που επιδεινώνει ραγδαία την υγεία τους και  δυσκολεύει τη ζωή τους κοινωνικά και εργασιακά.

Τα βήματα πριν τη βαριατρική επέμβαση

Οι υποψήφιοι ασθενείς πρέπει να έχουν περάσει από συγκεκριμένο προεγχειρητικό έλεγχο μέσω της βαριατρικής ομάδας, η οποία περιλαμβάνει συνάντηση και λήψη ολοκληρωμένου ιστορικού από τον χειρουργό, συνάντηση με τον παθολόγο, επαναληπτικές συνεδρίες με το διαιτολόγο, ενδεχομένως και με τον ψυχολόγο, όπως και με προπονητή / εργοθεραπευτή / φυσιοθεραπευτή. Επίσης, απαραίτητη προεγχειρητικά είναι και η γαστροσκόπηση.

Τα παραπάνω βήματα προετοιμάζουν τον ασθενή για τη βαριατρική επέμβαση, η οποία αποτελεί το «κλειδί» για να μπορέσει να «ανοίξει» την πόρτα της νέας του ζωής. Η συμμετοχή και η προσπάθεια του ασθενούς είναι απαραίτητη για να στεφθεί με επιτυχία το εγχείρημα, το οποίο αποτελεί επένδυση ζωής που θα συμβάλλει στην αναβάθμιση της ψυχολογικής και σωματικής υγείας του.

Η φάση της αποκατάστασης μετά τη βαριατρική επέμβαση

Οι βαριατρικές και μεταβολικές επεμβάσεις πραγματοποιούνται πλέον λαπαροσκοπικά, δηλαδή με μια ελάχιστα επεμβατική τεχνική, εξασφαλίζοντας γρήγορη ανάνηψη και επιστροφή στην καθημερινότητα.

Μόνο τις πρώτες ημέρες μετά την επέμβαση χορηγείται παρακεταμόλη για τον πόνο και σπανιότερα οπιοειδή. Επίσης, είναι απαραίτητα τα συμπληρώματα (σίδηρος, βιταμίνη Β12, ασβέστιο, βιταμίνη D και μια πολυβιταμίνη) έτσι ώστε να αποφευχθούν τυχόν ελλείψεις.

Η παρακολούθηση του ασθενούς και οι αιμοληψίες επιβάλλονται και είναι πιο τακτικές κατά το πρώτο έτος, ενώ έπειτα πραγματοποιούνται μια φορά ετησίως, για να διαπιστωθεί ότι ο ασθενής παραμένει σε καλό δρόμο. Περιστασιακά μπορεί να εμφανιστεί δυσφαγία, η οποία όμως είναι παροδική και εξαρτάται από τις διατροφικές συνήθειες.

Πρέπει να σημειωθεί ότι τυχόν χειρουργικές επιπλοκές εμφανίζονται σπανίως, ιδίως εάν ο ασθενής έχει εμπιστευθεί τον εαυτό του σε έμπειρο χειρουργό.

Ένα άλλο βασικό κομμάτι της μετεγχειρητικής αποκατάστασης είναι η υιοθέτηση ενός συγκεκριμένου διαιτολογίου για 3 εβδομάδες. Ειδικότερα, την πρώτη εβδομάδα δίνονται συστάσεις για δίαιτα με υγρά, τη δεύτερη και τρίτη εβδομάδα καταναλώνεται πολτοποιημένη τροφή και από την τέταρτη εβδομάδα ο ασθενής μπορεί να αρχίσει κανονικά την κατανάλωση τροφών, τις οποίες καλό είναι να μασάει πολύ καλά.

Σε καθημερινή βάση ο ασθενής χρειάζεται να καταναλώνει 5-6 γεύματα, μετρίου μεγέθους αλλά πλούσια σε διατροφική αξία. Επιπλέον, είναι απαραίτητη η σωματική άσκηση σε αυξανόμενους ρυθμούς παράλληλα με την απώλεια βάρους.

Η αξία της βαριατρικής χειρουργικής

Η βαριατρική χειρουργική είναι αποτέλεσμα της ερευνητικής και χειρουργικής δραστηριότητας και αποτέλεσε επανάσταση στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας εκτοπίζοντας επεμβάσεις όπως όπως η εντερο-εντερική παράκαμψη στο λεπτό έντερο και ο γαστρικός δακτύλιος οι οποίες σήμερα έχουν εκλείψει καθότι θεωρούνται παρωχημένες.

Οι νέες μέθοδοι που υπάρχουν σήμερα στο προσκήνιο εμφανίζουν σπανίως επιπλοκές και διασφαλίζουν καλύτερα αποτελέσματα και ποιότητα ζωής.

Η έρευνα στη βαριατρική και μεταβολική χειρουργική συνεχίζεται ταυτόχρονα με την εξέλιξη στις διάφορες φαρμακευτικές αγωγές οι οποίες έχουν επικουρικό ρόλο στις καινούργιες μεθόδους.

Η βαριατρική μας ομάδα, τηρώντας τα διεθνή πρωτόκολλα, επιλέγει την κατάλληλη βαριατρική επέμβαση για κάθε ασθενή, ανάλογα με την ανατομία και τις διατροφικές του συνήθειες, μεγιστοποιώντας έτσι τα αποτελέσματα και τα οφέλη.

Σήμερα, κάθε άνθρωπος μπορεί να απαλλαγεί από τη νοσογόνο παχυσαρκία, αρκεί να εμπιστευθεί έναν έμπειρο και κατάλληλα εκπαιδευμένο χειρουργό, ώστε τελικά να ανακτήσει την αυτοπεποίθησή του, την αισιοδοξία του και να μπορεί να απολαύσει τη ζωή του.

Ο Θάνος Κακουλίδης έχει διενεργήσει περισσότερες από 3.000 επεμβάσεις βαριατρικής (γαστρικό μανίκι και γαστρικό bypass), έχοντας ειδικευθεί από το 2006 στη βαριατρική και λαπαροσκοπική χειρουργική δίπλα στον Dr. Dag Arvidsson, τον καινοτόμο χειρουργό που εισήγαγε και εξέλιξε τη λαπαροσκοπική τεχνική στη Σκανδιναβία. Ήδη από το 2006, μαζί με τον Dr. Arvidsson, ήταν οι πρώτοι που εφήρμοσαν με μεγάλη επιτυχία την επέμβαση γαστρικό μανίκι (sleeve gastrectomy, ή επιμήκης γαστρεκτομή) στη Σκανδιναβία, καθώς επίσης και βαριατρικές επεμβάσεις για Δείκτη Μάζας Σώματος 30-35 (νοσογόνος παχυσαρκία τύπου Ι).

Θάνος Κακουλίδης, M.D., Med. Lic.
Χειρουργός ειδικευθείς στη Βαριατρική & Λαπαροσκοπική Χειρουργική

Continue Reading

Υγεία

Πώς να ξεκινήσετε ένα νέο πρόγραμμα άσκησης

Τα Curves προτείνουν:
Πώς να ξεκινήσετε ένα νέο πρόγραμμα άσκησης

Όταν πρόκειται να κάνετε ένα πρόγραμμα άσκησης να δουλέψει για εσάς, το κλειδί είναι η συνέπεια.
Πρέπει να επιλέξετε μια ρουτίνα γυμναστικής και ένα πρόγραμμα που μπορείτε να τηρήσετε
μακροπρόθεσμα. Θα χρειαστεί να κάνετε αλλαγές στον τρέχοντα τρόπο ζωής σας για να διασφαλίσετε ότι θα παραμείνετε συνεπείς στην άσκηση και το πρόγραμμα υγιεινής διατροφής σας. Αλλαγές σαν αυτές μπορεί να φαίνονται τρομακτικές—ειδικά αν είστε πολυάσχολη μητέρα με ήδη σφιχτό πρόγραμμα. Όμως, τα αποτελέσματα θα αξίζουν τον κόπο. Υπάρχουν τόσα πολλά σωματικά και ψυχικά οφέλη από την άσκηση που θα αρχίσετε να τα παρατηρείτε σχεδόν αμέσως. Με τα οφέλη της άσκησης κατά νου, εδώ είναι μερικοί τρόποι για να ενσωματώσετε μια νέα προπόνηση για ολόκληρο του σώμα στην εβδομαδιαία ρουτίνα σας.

Προγραμματίστε το ημερολόγιό σας
Κλείστε ραντεβού με τον εαυτό σας για να ολοκληρώσετε τη νέα σας ρουτίνα άσκησης και τις
προπονήσεις τουλάχιστον μία εβδομάδα νωρίτερα. Κλείνοντας τον εαυτό σας για 30 λεπτά προπόνησης
ολόκληρου του σώματος (σαν να είχατε ένα ραντεβού που δεν μπορείτε να ακυρώσετε) θα σας βοηθήσει να κάνετε αυτή τη νέα ρουτίνα συνήθεια γρήγορα. Αυτός είναι ο λόγος που τα Curves είναι ιδανικά για πολυάσχολες γυναίκες – οι προπονήσεις μας για ολόκληρο το σώμα διαρκούν μόλις 30 λεπτά και γυμνάζουν όλες τις κύριες μυϊκές ομάδες. Βρείτε ένα Curves κοντά στο σπίτι ή τη δουλειά σας για να κάνετε τις προπονήσεις πιο βολικές για εσάς.

Αποκτήστε τον κατάλληλο εξοπλισμό
Όταν ξεκινάτε ένα νέο πρόγραμμα άσκησης, είναι σημαντικό να βεβαιωθείτε ότι δεν δημιουργείτε
συνθήκες για τραυματισμούς και πόνο. Ακόμα και απλά πράγματα όπως το να φοράτε το λάθος είδος
αθλητικών παπουτσιών ή να επιλέγετε ρούχα που είναι πολύ στενά μπορεί να κάνουν δύσκολη την
προπόνηση και να σας εμποδίσουν να απολαύσετε τα οφέλη της άσκησης. Για να προστατευτείτε,
αφιερώστε χρόνο για να αγοράσετε τα σωστά είδη παπουτσιών, αθλητικών ρούχων και οποιωνδήποτε
αξεσουάρ χρειάζεστε για να κάνετε την προπόνηση ολόκληρου του σώματος με καλή υποστήριξη και
σωστή τεχνική.

Θέστε ρεαλιστικούς στόχους
Να είστε ρεαλίστριες σχετικά με το πόσο βάρος θέλετε να χάσετε, τι νούμερο ρούχα θέλετε να φοράτε ή
το επίπεδο ενέργειας που θέλετε να έχετε με αυτή τη νέα ρουτίνα προπόνησης ολόκληρου του σώματος. Ξεκινήστε αργά και παρακολουθήστε τα αποτελέσματά σας. Εάν νομίζετε ότι μπορείτε να πιέσετε περισσότερο τον εαυτό σας μετά από μερικές εβδομάδες, αυξήστε την ένταση της προπόνησης και συνεχίστε να γυμνάζεστε σύμφωνα με το πρόγραμμά σας. Η θέσπιση στόχων που είναι πολύ μακριά από την πραγματικότητα μπορεί να είναι απογοητευτική, οπότε θέστε μικρούς, εφικτούς στόχους και
προχωρήστε από εκεί.

Προγραμματίστε ημέρα ξεκούρασης
Αποφύγετε την εξάντληση από την προπόνηση όταν ξεκινάτε μια νέα προπόνηση ολόκληρου του
σώματος δίνοντας στον εαυτό σας αρκετό χρόνο για ξεκούραση. Αν το σώμα και το μυαλό σας δεν έχουν
την ευκαιρία να ξεκουραστούν και να ανακάμψουν από τη νέα ρουτίνα, όχι μόνο δεν θα αποκομίσετε τα
μέγιστα σωματικά και ψυχικά οφέλη της άσκησης, αλλά μπορεί να τραυματιστείτε. Αναγνωρίστε τα όριά
σας και προγραμματίστε το να γυμνάζεστε μόνο 3 μέρες την εβδομάδα αν μόλις ξεκινάτε. Αν είστε ήδη
πολύ δραστήριες, προγραμματίστε τουλάχιστον μία ολόκληρη ημέρα ξεκούρασης ώστε το σώμα σας να
μπορέσει να αναρρώσει.

Ακολουθήστε ένα υγιεινό πρόγραμμα διατροφής
Φροντίστε να τρώτε μια ποικιλία υγιεινών, ενεργειακών τροφών που υποστηρίζουν τη ρουτίνα
προπόνησής σας. Η μείωση υπερβολικών θερμίδων μπορεί να είναι επικίνδυνη και ίσως εμποδίσει να
αποκομίσετε τα μέγιστα από τις προπονήσεις ολόκληρου του σώματος. Σκεφτείτε να ρωτήσετε τον
προπονητή σας για το Πρόγραμμα Διατροφής Curves για να βεβαιωθείτε ότι η διατροφή σας υποστηρίζει τους νέους στόχους σας. Η προπόνηση γυναικών στα Curves είναι βολική, συνδυάζοντας ενδυνάμωση, καρδιοαναπνευστική άσκηση και διατάσεις – όλα μέσα σε μόλις 30 λεπτά – για να ενδυναμώσει ολόκληρο το σώμα σας. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα Curves και τις ολοκληρωμένες προπονήσεις που παρέχει ο Κύκλος των Curves επισκεφθείτε το Γιατί Curves .

Continue Reading

Υγεία

Όλη η αλήθεια για τα ωάρια : Μύθοι και πραγματικότητα

Ο Γιάννης Πράπας, MD-PhD, καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας ΑΠΘ, μας εξηγεί πώς το μεγαλύτερο κύτταρο στο σώμα μας και το μόνο που μπορεί να γίνει ορατό χωρίς μικροσκόπιο , το ωάριο, είναι απαραίτητο για την αρχή μιας νέας ζωής.

Το ωάριο είναι ένα από τα πολυτιμότερα κύτταρα του γυναικείου οργανισμού και
βρίσκεται στην ωοθήκη από τη στιγμή της δημιουργίας του, κατά την εμβρυική ζωή
της γυναίκας, μέχρι την ημέρα της ωοθυλακιορρηξίας ή της ατρησίας (καταστροφής)
του. Δυστυχώς, οι γνώσεις των γυναικών για τις ωοθήκες τους και τα ωάρια ιστορικά
ήταν και παραμένουν περιορισμένες και προέρχονταν από τις προφορικές συζητήσεις
με τις μεγαλύτερης ηλικίας γυναίκες, δεδομένου ότι το μάθημα της σεξουαλικής
διαπαιδαγώγησης ήταν ταμπού και απουσίαζε παντελώς από τη διδακτέα ύλη του
σχολείου.

Η δημιουργία των ωαρίων
Τα ωάρια στις γυναίκες δημιουργούνται όταν είναι στην κοιλιά της μητέρας τους (3ος
-7ος μήνας κύησης). Την περίοδο αυτή δημιουργούνται 5-7 εκατομμύρια ωάρια. Στη
συνέχεια, ο οργανισμός σταδιακά απορρίπτει αυτά που δε θεωρεί καλής ποιότητας,
ώστε την ημέρα της γέννησής τους οι γυναίκες να έχουν στις ωοθήκες (θήκες αυγών)
τους περίπου 1 εκατομμύριο ωάρια. Έκτοτε, και σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους, οι
γυναίκες δεν μπορούν να δημιουργήσουν καινούρια ωάρια, ενώ σταθερά
καταναλώνουν κάθε μήνα περίπου 1.000. Από αυτά τα 1.000 ωάρια, στη διάρκεια της
αναπαραγωγικής ηλικίας μπορεί να ωριμάσουν και να δώσουν εγκυμοσύνη μόνο 1-2
σε κάθε κύκλο. Όλα τα υπόλοιπα υφίστανται ατρησία και εκφυλίζονται. Η διαδικασία
αυτή είναι μη αναστρέψιμη και γενετικά προκαθορισμένη από γονίδιο που βρίσκεται
στο χρωμόσωμα Χ. Έτσι, την ημέρα της εμμηναρχής (όταν αρχίζει η περίοδος) στις
ωοθήκες των γυναικών έχουν μείνει περίπου 450 χιλιάδες ωάρια τα οποία θα
καταναλωθούν σε 450 εμμηνορρυσιακούς κύκλους. Η μόνη περίοδος που εικάζεται
ότι δεν καταναλώνονται μαζικά ωάρια είναι η περίοδος της εγκυμοσύνης. Από τα
παραπάνω δεδομένα γίνεται αντιληπτό, ότι η αναπαραγωγική ηλικία της γυναίκας
διαρκεί μέχρι τα 43 χρόνια της, ενώ για κάθε προηγηθείσα τελειόμηνη κύηση κερδίζει
έναν επιπλέον χρόνο γονιμότητας. Έτσι, στο βιβλίο Guiness αναφέρεται μία Ινδιάνα
που έμεινε έγκυος στην ηλικία των 64 χρόνων, πλην, όμως, είχε ήδη γεννήσει 29
παιδιά. Ωάρια στην ωοθήκη (1.000-2.000) μπορεί να υπάρχουν και στη διάρκεια της
εμμηνόπαυσης, όμως δεν είναι λειτουργικά, είναι κακής ποιότητας και δεν απαντούν
στις ορμόνες.

Υπάρχει πάντα δυνατότητα θεραπευτικής υποβοήθησης 
Το ωάριο είναι από τα μεγαλύτερα κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού,
δημιουργείται στην εμβρυική ηλικία και αποθηκεύεται στην ωοθήκη σε άωρη μορφή
μέχρι τη στιγμή της έναρξης ωρίμανσης και κατανάλωσης που καθορίζεται από τις
ορμόνες του εγκεφάλου. Η δημιουργία όλων των ωαρίων πριν από τη γέννηση και η
αποθήκευσή τους στην ωοθήκη προσφέρουν το πλεονέκτημα πως οτιδήποτε συμβεί
στη ζωή της γυναίκας (ασθένειες, φυσικά φαινόμενα κ.λπ.), πλην χειρουργικής
επέμβασης, τα ωάρια δεν επηρεάζονται και υπάρχει δυνατότητα θεραπευτικής υποβοήθησης σε περίπτωση προβλήματος. Αντίθετα, το μειονέκτημα είναι ότι όταν
αυτά καταναλωθούν, δεν υπάρχει καμία δυνατότητα δημιουργίας νέων.

Πότε αρχίζει να μειώνεται η ποιότητα των ωαρίων
Αναμφισβήτητα, η ηλικία δείχνει την ποιότητα των ωαρίων. Όσο μεγαλύτερη η
ηλικία τόσο αυξάνει το ποσοστό κακής ποιότητας των ωαρίων που υπάρχουν στις
ωοθήκες. Για παράδειγμα αναφέρεται ότι, εάν μία ωοθήκη έχει 100 ωάρια και η
ηλικία της γυναίκας είναι 27 ετών (pick γονιμότητας), τότε θεωρούμε ότι τα 70 από
αυτά (δηλαδή το 70%) είναι καλής ποιότητας. Αντίθετα, στα 100 ωάρια γυναίκας
ηλικίας 40 ετών, το ποσοστό καλής ποιότητας πέφτει στο 20%-30%. Η ποσοστιαία
πτώση της ποιότητας των ωαρίων αρχίζει ελαφρά από την ηλικία των 30 χρόνων,
επιδεινώνεται μετά τα 35 και είναι απότομη μετά τα 40.

Που οφείλεται η μείωση της ποιότητας των ωαρίων
«Δύο είναι οι επικρατέστερες θεωρίες γι’ αυτό» εξηγεί ο καθηγητής μαιευτικής-
γυναικολογίας ΑΠΘ Γιάννης Πράπας, MD-PhD και συνεχίζει: Η πρώτη θεωρεί ότι τα
προβληματικά ωάρια είναι από τη γέννησή τους προβληματικά, ωριμάζουν πιο
δύσκολα, γενετικά είναι αμφίβολης ικανότητας (αποβολές) και ο οργανισμός δεν τα
χρησιμοποιεί, επειδή αρχικά προτιμά τα καλής ποιότητας, τα οποία ωριμάζουν πιο
εύκολα, με μικρότερες δόσεις ορμονών και είναι γενετικά ασφαλή. Η άλλη άποψη
αφορά στο ότι με την πάροδο του χρόνου ο μεταβολισμός των κυττάρων που θρέφουν
τα ωάρια (κοκκώδη κύτταρα, κύτταρα διαφανούς ζώνης κ.λπ.) αλλοιώνεται αρνητικά
και σε συνδυασμό με τις επίκτητες μεταλλάξεις που συμβαίνουν de facto στη ζωή του
ανθρώπου οδηγεί στην πτώση της ποιότητα των ωαρίων.»

Οι παράγοντες μέτρησης
Ο κανόνας της διερεύνησης θεωρεί ότι η ορμόνη AMH (Antimullerian Hormone),
που ελέγχεται στο αίμα μας, δείχνει την ποσότητα των ωαρίων που υπάρχουν στις
ωοθήκες, ενώ η ηλικία της γυναίκας μας δείχνει την ποιότητά τους

Οι κανόνες της γονιμότητας
Χρονικά η πιθανότητα επίτευξης εγκυμοσύνης εξαρτάται από την ημέρα της
ωοθυλακιορρηξίας και τη συνύπαρξη σπερματοζωαρίων εντός των σαλπίγγων. Το
ωάριο από τη στιγμή της ωοθυλακιορρηξίας και την είσοδό του στη σάλπιγγα είναι
διαθέσιμο προς γονιμοποίηση από το σπερματοζωάριο. Η διαθεσιμότητα αυτή
διαρκεί περίπου 6-8 ώρες και στη συνέχεια κλείνει τις πύλες εισόδου. Αντίθετα, το
σπερματοζωάριο διατηρεί τη γονιμοποιητική του ικανότητα μέχρι 96 ώρες. Κατά
συνέπεια, όπως και στη ζωή, το σπερματοζωάριο είναι αυτό που περιμένει για πολλές
ώρες σε “επιφυλακή’’, ώστε να διεισδύσει εντός του ωαρίου. Έτσι, σε όλες τις
μεθόδους γονιμοποίησης (σεξουαλική επαφή, σπερματέγχυση, εξωσωματική
γονιμοποίηση) το 6ωρο διαθεσιμότητας του ωαρίου πρέπει να λαμβάνεται υπόψη.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, ο κανόνας της συχνότητας σεξουαλικών επαφών για
την επίτευξη εγκυμοσύνης είναι από τη 10η έως την 20ή ημέρα του κύκλου, μία
επαφή ανά τριήμερο. Με τον τρόπο αυτόν, είμαστε σίγουροι ότι όταν εμφανιστεί η
διαθεσιμότητα του ωαρίου, θα υπάρχουν κινητά σπερματοζωάρια στη σάλπιγγα ικανά να
γονιμοποιήσουν το πιθανά καλό ωάριο.

Σε ποια ηλικία πρέπει να καταψύχονται τα ωάρια;
Η κατάψυξη ωαρίων θεωρείται πλέον επέμβαση ρουτίνας, ενώ η κατάψυξη
ωοθηκικού ιστού είναι μέθοδος σε ερευνητική φάση. Βάσει της ελληνικής
νομοθεσίας η διατήρηση και χρήση των κατεψυγμένων ωαρίων επιτρέπεται μέχρι την
ηλικία των 54 χρόνων. Έτσι, με τη μέθοδο της κατάψυξης των ωαρίων υπάρχει η
δυνατότητα τεκνοποίησης μέχρι αυτή την ηλικία, δεδομένου ότι η δυνατότητα της
μήτρας να κυοφορήσει δεν επηρεάζεται από την ηλικία της γυναίκας. 
Για την κατάψυξη των ωαρίων η καλύτερη περίοδος είναι η ηλικία κάτω των
35 ετών και η γυναίκα πρέπει να υποβληθεί σε εξωσωματική γονιμοποίηση για τη
λήψη τους. Τα ωάρια που συλλέγονται υποβάλλονται σε ειδική επεξεργασία
κατάψυξης, η οποία ονομάζεται υαλοποίηση (vitrification). Η μέθοδος αυτή που
άρχισε να εφαρμόζεται στην Ελλάδα από τις αρχές του 2004, από την ομάδα του
Κέντρου Εξωσωματικής Γονιμοποίησης IAKENTRO, έχει το προτέρημα ότι η
επιβίωση των καταψυχθέντων ωαρίων κατά την απόψυξη ξεπερνά το 96%, ενώ τα
ποσοστά επίτευξης εγκυμοσύνης είναι παρόμοια με τα αντίστοιχα των φρέσκων
ωαρίων, μας εξηγεί ο καθηγητής μαιευτικής-γυναικολογίας ΑΠΘ Γιάννης Πράπας,
MD-PhD.

Αυξημένες οι πιθανότητες για επίτευξη της εγκυμοσύνης
Από τα στατιστικά μας, και αντίστοιχα άλλων μεγάλων κέντρων της Ευρώπης και
της Αμερικής, φαίνεται ότι μία γυναίκα μέχρι 35 ετών εάν συλλέξει με τη μέθοδο της
εξωσωματικής και καταψύξει 18-20 ωάρια, έχει πιθανότητες μελλοντικής επίτευξης
εγκυμοσύνης 75%-80%, που είναι αντίστοιχες με ό,τι συμβαίνει στη φύση. Ο αριθμός
αυτός των ωαρίων μπορεί να επιτευχθεί με μία προσπάθεια εξωσωματικής
γονιμοποίησης ή σε ορισμένες περιπτώσεις με δύο. Δεν υπάρχουν πολλά δεδομένα
για γυναίκες που κάνουν κατάψυξη σε ηλικίες μεγαλύτερες των 35 ετών, πλην όμως,
τα αποτελέσματα είναι απογοητευτικά σε όσες κάνουν κατάψυξη ωαρίων σε ηλικία
άνω των 40 ετών, λέει ο Καθηγητής.
Βάσει των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών των τελευταίων ετών, όσες δεν έχουν
αποκτήσει παιδί μέχρι την ηλικία των 32 ετών θα πρέπει να αρχίσουν να σκέφτονται
σοβαρά την κατάψυξη ωαρίων, ώστε να διατηρήσουν ακέραιες τις πιθανότητες
επίτευξης εγκυμοσύνης. Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο που Εταιρείες-κολοσσοί (Amazon
και Google) προσφέρουν ως bonus δωρεάν στις υπαλλήλους τους 2-3 κύκλους
εξωσωματικής γονιμοποίησης για κατάψυξη των ωαρίων τους.

Ιωάννης Πράπας Καθηγητής Γυναικολογίας και Μαιευτικής ΑΠΘ

Continue Reading

Trending